Depresja u dzieci i młodzieży – sprawdź jak można im pomóc

Depresja jest chorobą, która dotyka nie tylko osoby dorosłe. Coraz częściej zaburzenia nastroju, które cechują się długotrwałym smutkiem, utratą zdolności do odczuwania radości oraz szeregiem innych objawów somatycznych i psychicznych, rozpoznawane są również u dzieci i nastolatków. Jak objawia się depresja młodzieńcza? Jak pomóc maluchom i młodzieży w walce z depresją?

Depresja u dzieci i młodzieży – statystyki

Zaburzenia depresyjne diagnozuje się u 2% dzieci (równie często wśród dziewczynek i chłopców) oraz u 8% nastolatków (w tej grupie dwukrotnie częściej chorują dziewczęta). Szacuje się jednocześnie, że objawy szeroko rozumianych zaburzeń depresyjnych mogą dotyczyć nawet 20% młodzieży. 

Diagnoza depresji u dzieci i młodzieży – jak pomóc?

Diagnoza depresji u dzieci i nastolatków bywa nie lada wyzwaniem. Trudność wykrycia choroby tkwi w jej podobieństwie do zaburzeń towarzyszących okresowi dojrzewania. Rozpoznania zaburzenia afektywnego dokonuje lekarz psychiatra lub psycholog, na podstawie wywiadu z młodym pacjentem i za pomocą testów na depresję u dzieci i młodzieży.

Gdzie szukać pomocy? Rodzice dzieci i nastolatków, którzy podejrzewają u nich zaburzenia nastroju, mogą skorzystać z bezpłatnego wsparcia licznych instytucji wspomagających w walce z depresją.

Depresja dzieci i nastolatków – czym jest spowodowana?

Podobnie jak przy innych zaburzeniach afektywnych, trudno wskazać jednoznaczną przyczynę depresji u dzieci i młodzieży. Przyjmuje się, że chorobę tę wywołuje zespół czynników biologicznych (zaburzenia neuroprzekaźników w mózgu), psychogennych i środowiskowych. Wśród tych ostatnich kluczową rolę odgrywa sytuacja rodzinna, problemy w szkole czy też przemoc lub nadużycia seksualne.

Depresja u dzieci i młodzieży – jak się objawia?

Depresja zaliczana jest do zaburzeń afektywnych jednobiegunowych – jej występowanie dotyczy sfery emocji. 

Podobnie jak u dorosłych, objawami depresji u dzieci i młodzieży są:

• uczucie smutku,
• spadek energii,
• ograniczenie zainteresowań i aktywności, które dotychczas sprawiały radość,
• spowolnienie lub pobudzenie ruchowe,
• niska samoocena,
• nadmierne poczucie winy,
• wrażliwość na krytykę,
• poczucie braku nadziei i sensu życia,
• poczucie bezradności,
• zaburzenia koncentracji uwagi,
• wzrost lub spadek apetytu,
• zaburzenia snu – bezsenność lub wczesne budzenie się, 
• nawracające myśli o śmierci i samobójstwie.

Depresja młodzieńcza – niepokojące sygnały

Pierwszym, szczególnie niepokojącym sygnałem, powinna być dla rodziców zwiększona drażliwość dziecka lub nastolatka. Maluchy są często płaczliwe, zirytowane i kapryśne. W przypadku dzieci depresja może objawiać się niechęcią do zabawy i podejmowania kontaktu z rówieśnikami.

Wybuchy złości, a niekiedy także agresja i zachowania autodestrukcyjne mogą świadczyć o depresji młodzieńczej. Choroba w okresie dojrzewania może skutkować problemami w szkole, a także sięganiem po substancje psychoaktywne i alkohol. U młodzieży z depresją obserwuje się stopniową izolację i ucieczkę w świat wirtualny. Chorym dzieciom i nastolatkom często towarzyszą też niewyjaśnione bóle głowy i brzucha.

Leczenie depresji u dzieci i młodzieży – na czym polega?

Nieleczona depresja może być groźna dla zdrowia, a nawet życia dziecka lub nastolatka. 

Dlatego tak ważne jest, by w porę dostrzec objawy choroby i zacząć im przeciwdziałać. Najlepszym wyjściem będzie konsultacja psychiatryczna lub psychologiczna.

Sposób leczenia depresji u dzieci i młodzieży, podobnie jak w przypadku dorosłych, zależy od nasilenia choroby. Wyróżnia się trzy stopnie depresji: łagodną, umiarkowaną i ciężką. W przypadku pierwszej wystarczające jest leczenie psychoterapeutyczne. W depresji umiarkowanej i ciężkiej podstawę stanowią leki przeciwdepresyjne, które można łączyć z psychoterapią. 

Polecana jest zwłaszcza terapia rodzinna, w której aktywny udział biorą rodzice młodego chorego. Leczenie farmakologiczne jest stosowane u dzieci i młodzieży z zachowaniem należytej ostrożności.