Popularność zastrzyków antykoncepcyjnych od kilku lat sukcesywnie wzrasta. Według dostępnych danych, tą metodę antykoncepcji wybiera około 3% kobiet w wieku rozrodczym.
W pierwszych latach po wprowadzeniu tej metody antykoncepcji, jej stosowanie wydawało się mocno kontrowersyjne, ponieważ wielu lekarzy w Europie stosowało zastrzyki antykoncepcyjne wobec kobiet zaliczanych do tzw. marginesu społecznego. Zdarzało się także, że iniekcje były wykonywane kobietom w trakcie operacji chirurgicznych bez informowania pacjentek o takim fakcie.
Na szczęście czas eksperymentów przeprowadzanych przez bezmyślnych lekarzy można uznać za niechlubną przeszłość tej profesji i wiele kobiet chętnie korzysta z tej najskuteczniejszej obecnie formy antykoncepcji.
Jakie są najpopularniejsze zastrzyki antykoncepcyjne?
Zastrzyki antykoncepcyjne, podobnie jak tabletki hormonalne, zawierają odpowiednią kompilację syntetycznych hormonów płciowych, które dostarczane są do organizmu w trakcie domięśniowej iniekcji – zazwyczaj w pośladek. W jednym mililitrze leku, znajduje się 150 mg syntetycznej pochodnej naturalnego progesteronu wytwarzanego w organizmie kobiety. Na ten rodzaj antykoncepcji decydują się zazwyczaj dojrzałe kobiety, dla których wysoki poziom ochrony przed nieplanowaną ciążą oraz wygoda stoją na pierwszym miejscu. Decydując się na hormonalne zastrzyki antykoncepcyjne nie trzeba pamiętać o przyjmowaniu pigułek hormonalnych.
Do najpopularniejszych obecnie zastrzyków antykoncepcyjnych należą:
- Depo-Provera – jest preparatem zawierającym pochodną żeńskiego hormonu – progesteronu. Zastosowanie zastrzyku hamuje jajeczkowania, ogranicza rozwój komórek nowotworowych w obszarze piersi oraz hamuje rozrost błony śluzowej macicy zmniejszając prawdopodobieństwo wystąpienia endometriozy. Efekt działania leku utrzymuje się przez 8-10 tygodni.
- Noristerat (noretysteron) – preparat zwiera pochodną progesteronu. Zastrzyk stosowany jest nie tylko w celach antykoncepcyjnych, ale także w przypadku nieregularnie występujących miesiączek, endometriozy oraz w przypadku zaawansowanego nowotworu sutka.
Kto nie powinien stosować zastrzyków antykoncepcyjnych?
Na hormonalne zastrzyki antykoncepcyjnych nie powinny się decydować kobiety, które cierpią na krwawienia z pochwy o nierozpoznanej przyczynie. Ponadto iniekcjom antykoncepcyjnym nie powinny być poddawane kobiety, u których w związku z iniekcją hormonów istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworu, cierpiących z powodu migren, z chorobami wątroby oraz ze zdiagnozowaną zakrzepicą. Z oczywistych powodów nie należy wykonywać zastrzyków u kobiet w ciąży.
Zdarzają się także inne przypadki, w których stosowanie zastrzyków nie jest wskazane, ale decyzję taką za każdym razem powinien podjąć lekarz.
W przypadku zastrzyków antykoncepcyjnych należy zachować szczególną ostrożność w następujących przypadkach:
- u dorastających dziewcząt, chyba że stosowanie innych metod antykoncepcyjnych nie jest możliwe,
- u kobiet stosujących zastrzyki antykoncepcyjne należy co dwa lata przeprowadzać badania pod kątem wszystkich możliwych zagrożeń,
- u kobiet, u których istnieje ryzyko wystąpienia osteoporozy nie należy stosować zastrzyków antykoncepcyjnych, ponieważ powodują one niewielki spadek gęstości mineralnej kości.
W jaki sposób działają zastrzyki antykoncepcyjne?
Zastrzyki antykoncepcyjne pozwalają zapobiegać nieplanowanej ciąży na trzy sposoby:
- zatrzymują owulację
- zagęszczają śluz w szyjce macicy, co utrudnia plemnikom dotarcie do komórki jajowej
ograniczają rozrost błony śluzowej macicy, zmniejszając tym samym - prawdopodobieństwo zagnieżdżenia zapłodnionej komórki jajowej
Jak skuteczne są zastrzyki antykoncepcyjne?
Hormonalne zastrzyki antykoncepcyjne charakteryzuje skuteczność na poziomie 99%, co oznacza, że na każde 100 kobiet stosujących tę formę antykoncepcji, zaledwie jedna ma szansę by zajść w ciążę. Ten rodzaj antykoncepcji uznawany jest za najskuteczniejszą metodę antykoncepcyjną. Jeśli zależy Ci na długotrwałym efekcie powinnaś pamiętać o dacie kolejnego zastrzyku, ponieważ wiele kobiet zapomina o tym, że z czasem lek przestaje działać.
Stosując zastrzyki antykoncepcyjne należy mieć ponadto świadomość, że obecność hormonów w organizmie może ograniczać działanie niektórych leków stosowanych podczas niektórych chorób, dlatego zgłaszając się do lekarza z jakąkolwiek dolegliwością powinnaś poinformować go o tym, że jesteś po hormonalnym zastrzyku antykoncepcyjnym. W praktyce dotyczy to przede wszystkim leków stosowanych w leczeniu padaczki oraz gruźlicy, których przyjmowanie może mieć wpływ na działanie zastrzyku.
Jakie są zalety zastrzyków antykoncepcyjnych?
Podstawową zaletą wynikającą z zastosowania zastrzyków antykoncepcyjnych jest bez wątpienia to, że jeden zastrzyk pozwala zapomnieć o innych formach zabezpieczenia na wiele tygodni.
Niewątpliwą korzyścią dla kobiet decydujących się na zastrzyk antykoncepcyjnych jest także to, że zawarte w lekach hormony chronią przed rakiem szyjki macicy. Zastrzyki antykoncepcyjne są także stosowane w:
- leczeniu torbieli jajników,
- przypadku wystąpienia ciąży pozamacicznej.
Jakie są skutki uboczne stosowania zastrzyków antykoncepcyjnych?
Mimo wysokiej skuteczności zastrzyków antykoncepcyjnych, należy mieć świadomość, że ten rodzaj antykoncepcji nie jest pozbawiony wad.
Wśród innych skutków ubocznych zgłaszanych do producenta najczęściej występują:
- obfite krwawienia miesiączkowe,
- dłuższe miesiączki,
- nieregularne lub rzadsze okresy,
- brak okresu – dla wielu kobiet jest to zaleta,
- bóle głowy,
- bóle brzucha,
- osłabienie,
- zawroty głowy,
- wzrost masy ciała,
- opóźniony powrót całkowitej płodności,
- tkliwość piersi.
Zdarzają się także inne, rzadko występujące skutki uboczne, o których zapewne poinformuje lekarz lub można o nich przeczytać na ulotce dołączonej do leku.
Przed zastosowaniem zastrzyku antykoncepcyjnego, należy przeprowadzić badania w kierunku osteoporozy, ponieważ zastrzyk w niewielkim stopniu zwiększa szansę na wystąpienie choroby.
W latach 2009 – 2010 pojawiły się także doniesienia, że u kobiet, które zdecydowały się zakończyć stosowanie zastrzyków antykoncepcyjnych występowały objawy podobne do menopauzy, ale od tamtej pory nie odnotowano podobnych przypadków.
Gdzie można wykonać zastrzyk antykoncepcyjny?
Zastrzyk antykoncepcyjny można wykonać u lekarza lub pielęgniarki w większości przychodni, ale coraz częściej zdarza się, że iniekcja wykonywana jest w prywatnych gabinetach lekarskich.
Zastrzyk antykoncepcyjny wykonuje się z reguły w ciągu pierwszych pięciu dni od rozpoczęcia okresu, ponieważ skutkuje to natychmiastową ochroną przed ciążą.
U kobiet, które zdecydowały się na zastrzyk antykoncepcyjny w pierwszym tygodniu po urodzeniu dziecka zdarzają się obfite i długotrwałe krwawienia miesiączkowe.
Kobiety, które zamierzają karmić piersią nie powinny stosować zastrzyków antykoncepcyjnych do czasu, aż dziecko ukończy szósty tydzień życia.
W 2008 roku opublikowane zostały szczegółowe wytyczne dotyczące stosowania zastrzyków antykoncepcyjnych, wśród najważniejszych znalazły się następujące:
- zastrzyki antykoncepcyjne nie powinny być stosowane przez kobiety chorujące na raka piersi.
- przed przypisaniem zastrzyku antykoncepcyjnego lekarz powinien zapoznać się z całą dokumentacją medyczną pacjentki.
- kobiety stosujące zastrzyki antykoncepcyjne powinny być informowane o tym, że powrót do pełnej płodności może trwać do 1 roku.
- w przypadku zaprzestania stosowania zastrzyków antykoncepcyjnych, kobiety, które nie chcą zajść w ciążę powinny rozpocząć stosowanie innej metody antykoncepcyjnej przed czasem, kiedy miał nastąpić kolejny zastrzyk.
- wszystkie kobiety decydujące się na zastrzyk antykoncepcyjny powinny być informowane o możliwych zmianach w miesiączkowaniu.
- lekarze powinni informować pacjentki, że u 70% kobiet krwawienia miesiączkowe nie występują.
- kobiety decydujące się na zastrzyki antykoncepcyjne, powinny zdawać sobie sprawę że w związku z przyjmowaniem leku możliwy jest wzrost masy ciała.
- zastrzyki antykoncepcyjne są bezpieczne dla kobiet karmiących piersią.
