Kaszel w ciąży – co stosować, jak leczyć?

Najważniejsze informacje:

• Kaszel w ciąży pojawia się stosunkowo często i zwykle związany jest z infekcją wirusową.
• Dolegliwość może wzbudzać niepokój ciężarnych, chociaż w warunkach fizjologicznych nie stanowi zagrożenia dla rozwijającego się płodu.
• Uporczywy kaszel w ciąży wymaga odpowiedniego podejścia, dlatego zaleca się konsultację z lekarzem.
• Przy wyborze leków należy zachować ostrożność, ponieważ nie wszystkie preparaty dostępne bez recepty są bezpieczne w okresie ciąży.

Kaszel w ciąży może niepokoić wiele przyszłych matek. Osłabiona odporność w tym okresie zwiększa ryzyko złapania infekcji. Uporczywy kaszel u ciężarnych wymaga konsultacji ze specjalistą, ponieważ niektóre leki mogą być niebezpieczne dla płodu. Dowiedz się, czy kaszel w ciąży szkodzi dziecku. Jakie są możliwe przyczyny dolegliwości i jak ją leczyć?

Kaszel a ciąża

Kaszel to naturalny odruch obronny organizmu, ale pojawienie się tego objawu w okresie ciąży często wzbudza niepokój przyszłych mam. Kaszel nie stanowi zwykle żadnego zagrożenia dla dziecka, a na jego pojawienie się wpływają różnorodne czynniki niezależne od stanu kobiety, takie jak infekcje, alergie czy refluks. Niestety obniżona odporność występująca u ciężarnych sprzyja infekcjom, a zmiany hormonalne i rosnący brzuch mogą nasilać chorobę refluksową, dlatego ryzyko występowania kaszlu w ciąży może być nieco wyższe. Szczególnie w pierwszym trymestrze ciężarne narażone są na przeziębienia, zapalenie gardła, zatok oraz infekcje intymne.

Wiele kobiet w ciąży obawia się, że silny kaszel może wywołać skurcze macicy i przedwczesny poród, ale ryzyko jest bardzo niewielkie. Natomiast ważne jest, aby ciężarne nie przyjmowały samodzielnie leków przeciwkaszlowych, ponieważ niektóre z nich mogą być bardziej niebezpieczne niż sam odruch kaszlowy. Dlatego w przypadku uporczywego kaszlu ciężarna powinna skonsultować się z lekarzem.

Suchy kaszel w ciąży

Suchy, duszący kaszel jest częstym objawem przeziębienia lub alergii, które mogą występować u kobiet ciężarnych. Suchy kaszel nazywany jest również bezproduktywnym, ponieważ wynika z podrażnienia w obrębie dróg oddechowych i nie jest związany z zaleganiem flegmy. Dolegliwość potrafi być bardzo męcząca, uniemożliwia spokojny sen i przyczynia się do znacznego zmęczenia w ciągu dnia. Wiele leków i ziół może działać szkodliwie na rozwijający się płód, dlatego najbezpieczniej jest zastosować łagodne domowe sposoby leczenia i łagodzenia podrażnienia błony śluzowej, takich jak spożywanie miodu, rumianku czy nawilżanie pomieszczeń.

Mokry kaszel w ciąży

Mokry kaszel, inaczej nazywany produktywnym, wiąże się z obecnością wydzieliny w drogach oddechowych, a odruch kaszlowy umożliwia ich oczyszczanie. Mokry kaszel może być objawem infekcji wirusowej lub bakteryjnej, dlatego nie należy go bagatelizować. W przypadku zmiany koloru wydzieliny na żółty lub zielony warto skonsultować się z lekarzem, ponieważ objawy mogą wskazywać na zakażenie bakteryjne wymagające zastosowania antybiotyków. Odwlekanie leczenia i rozprzestrzenianie drobnoustrojów po organizmie kobiety może stanowić bezpośrednie zagrożenie dla matki i dziecka.

Męczący kaszel w ciąży – przyczyny

Pojawienie się kaszlu u ciężarnych nie jest niczym niezwykłym. Czynniki wpływające na jego występowanie są niezależne od ciąży, choć spadek odporności w tym okresie może wpływać na zwiększenie ryzyka infekcji. Wśród najczęstszych przyczyn kaszlu wyróżnia się:

• infekcje dróg oddechowych – najczęściej wirusowe (mogące powodować zapalenie gardła, zatok, oskrzeli), choć może dochodzić również do nadkażeń bakteryjnych,
• alergie wziewne – przede wszystkim uczulenie na pyłki roślinne, sierść zwierząt, kurz,
• refluks żołądkowo-przełykowy – zmiany hormonalne w ciąży mogą prowadzić do cofania się kwasu żołądkowego,
• astma – objawy mogą się nasilać w czasie ciąży,
• czynniki drażniące – np. suche powietrze, zanieczyszczenie, dym tytoniowy.

Diagnostyka silnego kaszlu w ciąży

Kobieta ciężarna zmagająca się z silnymi i długotrwałymi atakami kaszlu powinna skonsultować się z lekarzem. Diagnostyka opiera się przede wszystkim na wywiadzie medycznym i badaniu fizykalnym. Konieczne jest dokładne osłuchanie pacjentki, aby wykluczyć występowanie poważnych schorzeń, takich jak np. zapalenie płuc.

Zwykle nie zaleca się dodatkowych badań, chociaż czasami przeprowadzane są badania krwi umożliwiające ustalenie źródła infekcji (CRP). Bezwzględnie zakazane jest wykonywanie zdjęć RTG.

Co na kaszel w ciąży?

Wiele leków, które są powszechnie zalecane i bezpieczne dla osób dorosłych, nie może być wykorzystywanych w okresie ciąży ze względu na możliwe skutki uboczne dla płodu. Z tego powodu leczenie kaszlu u ciężarnych wymaga dużej ostrożności. Natomiast w przypadku infekcji najlepiej zastosować uniwersalne sposoby łagodzenia dolegliwości, czyli nawilżanie pomieszczeń, odpowiednia nawadnianie organizmu, które wpływa na nawilżanie śluzówek i zmniejszanie podrażnień, oraz odpoczynek (unikanie wysiłku i zadbanie o odpowiednią ilość snu).

Leki na kaszel w ciąży

Do stosowania leków w okresie ciąży należy podchodzić z dużą ostrożnością. W przypadku większości preparatów najbardziej newralgicznym okresem jest pierwszy trymestr. Ze względu na niebezpieczeństwo, lub brak wystarczających badań i dowodów na brak szkodliwości, producenci wielu leków odradzają ich przyjmowanie w tym okresie. Chociaż wiele leków na kaszel jest dostępnych bez recepty, podobnie jak preparaty ziołowe, nie wszystkie są bezpieczne dla kobiet w ciąży. Dlatego każda przyszła mama zmagająca się z dokuczliwymi objawami, takimi jak zapalenie gardła, gorączka czy uporczywy kaszel, powinna skonsultować się z lekarzem przed przyjęciem jakiegokolwiek preparatu leczniczego.

W przypadku jeśli kaszel w ciąży związany jest z astmą nie ma przeciwwskazań do stosowania glikokortykosteroidów wziewnych, takich jak np. Nebbud, Benodil, Budixon Neb.

Antybiotyk na kaszel w ciąży

Antybiotyki są kluczowym elementem leczenia infekcji bakteryjnych, dlatego jeśli kaszel w ciąży ma podłoże bakteryjne, lekarz przepisze pacjentce odpowiednie preparaty. Specjalista dobiera leki i dawki biorąc pod uwagę stan pacjentki oraz bezpieczeństwo płodu. Antybiotykami pierwszego wyboru są penicyliny i cefalosporyny, np. Amotaks, Augumentin, Ceclor MR, Zinnat, które uznawane są za bezpieczne w tym okresie. Zabronione jest natomiast stosowanie tetracykliny, ponieważ może mieć toksyczny wpływ na płód.

Nie należy opóźniać leczenia antybiotykami, ani przedwcześnie przerywać terapii, ponieważ rozwijająca się infekcja bakteryjna stwarza większe ryzyko dla matki i rozwijającego się płodu, niż antybiotyki dopuszczone do stosowania w tym okresie.

Jaki syrop na kaszel w ciąży?

Wybór odpowiedniego syropu na kaszel dla kobiet w ciąży może być wyzwaniem, ponieważ wielu popularnych produktów dostępnych na rynku, również tych bez recepty, nie zaleca się przyszłym mamom w trosce o ich nienarodzone dziecko. Niewskazane w tym okresie są leki przeciwkaszlowe zawierające dekstrometorfan, butamirat, kodeinę oraz alkaloidy pirolizydynowe (niektóre zioła!) oraz wykrztuśne, w których składzie znajduje się ambroksol, bromheksyna i sulfogwajakol. W razie wątpliwości zawsze warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Za bezpieczne w czasie ciąży uznaje się syropy lub tabletki na bazie porostu islandzkiego, prawoślazu i miodu (o ile nie zawierają innych niedozwolonych składników).

Domowe sposoby na kaszel w ciąży

Wiele kobiet w ciąży woli unikać przyjmowania leków, wybierając bardziej naturalne metody leczenia. Jeśli kaszel związany jest z infekcją wirusową zwykle nie ma konieczności stosowania preparatów farmakologicznych, a ciężarna może skorzystać z domowych sposobów łagodzenia dolegliwości. Wśród najpopularniejszych sposobów na kaszel wyróżnia się:

• odpowiednie nawodnienie organizmu – nawilża śluzówki i zmniejsza podrażnienia w obrębie błon śluzowych,
• nawilżanie pomieszczeń – suche powietrze podrażnia śluzówki i może nasilać kaszel,
• miód z cytryną – mieszanka ciepłej wody, miodu i soku z cytryny może działać kojąco na gardło i pomóc w walce z kaszlem,
• sok malinowy – łagodzi podrażnienia,
• unikanie czynników drażniących – takich jak dym papierosowy, kurz, silne zapachy, suche powietrze, zanieczyszczenia,
• odpoczynek – kluczowy w procesie regeneracji organizmu. Warto ograniczyć aktywność fizyczną, bo przyspieszony oddech nasila objawy.

Inhalacje na kaszel w ciąży

Inhalacje stanowią jedną z najskuteczniejszych metod leczenia kaszlu. Przyczyniają się do nawilżenia błon śluzowych i ułatwiają oczyszczanie dróg oddechowych. W ciąży można bezpiecznie przeprowadzać nebulizacje z solą fizjologiczną (w przypadku astmy stosuje się również wziewne glikokortykosteroidy) lub inhalacje z pary wodnej. Można zastosować również olejki do aromaterapii, np. sosnowy, lawendowy, eukaliptusowy lub miętowy, które ułatwią oddychanie i wpłyną na poprawę funkcjonowania dróg oddechowych.