Kaszel krtaniowy (szczekający) – jak go rozpoznać, jak leczyć?

Najważniejsze informacje:

• Kaszel krtaniowy to dolegliwość spowodowana najczęściej wirusową infekcją górnych dróg oddechowych.
• Ze względu na charakterystyczne symptomy, przypadłość nie sprawia problemów diagnostycznych i zwykle nie wymaga specjalistycznego leczenia.
• Zdarza się, że nasilenie objawów może powodować zagrożenie, dlatego w wielu przypadkach, szczególnie u dzieci, kaszel szczekający wymaga konsultacji z lekarzem.
• Domowe sposoby na kaszel krtaniowy mogą łagodzić dokuczliwe dolegliwości i wspomagać konwencjonalne terapie lecznicze.

Kaszel krtaniowy związany jest zwykle z infekcją wirusową górnych dróg oddechowych, szczególnie podgłośniowym zapaleniem krtani. Dolegliwość charakteryzuje się suchym i męczącym kaszlem przypominającym szczekanie psa – stąd inna nazwa przypadłości. U najmłodszych pacjentów schorzenie może stanowić bezpośrednie zagrożenie dla życia, dlatego w przypadku nasilających się objawów kaszlu krtaniowego u dziecka zawsze zalecana jest pilna konsultacja z lekarzem. Jak wyleczyć kaszel krtaniowy? Co podać i jaki syrop na kaszel krtaniowy jest naprawdę skuteczny?

Czym jest kaszel krtaniowy?

Kaszel krtaniowy, nazywany również kaszlem szczekającym, to charakterystyczny rodzaj dolegliwości związany z podrażnieniem krtani w wyniku infekcji wirusowej (np. zapalenia gardła). Głównym objawem przypadłości jest głośny kaszel przypominający szczekanie psa.

Kaszel krtaniowy występuje głównie u dzieci, a ostre podgłośniowe zapalenie krtani (pseudokrup), wywołujące charakterystyczne objawy, takie jak suchy szczekający kaszel, świst krtaniowy, a nawet obrzęk utrudniający oddychanie, występuje najczęściej pomiędzy 1. a 5. rokiem życia.

Kaszel krtaniowy u dorosłych

U dorosłych, ze względu na budowę i średnicę dróg oddechowych, infekcje w obrębie krtani nie stanowią tak poważnego zagrożenia, jak u dzieci, ale objawy mogą być również bardzo dokuczliwe. Szczególnie dlatego, że szczekający kaszel nasila się w nocy, zakłócając odpoczynek i sen, co wpływa na ogólne poczucie zmęczenia i rozbicia w ciągu dnia.

Kaszel krtaniowy u dorosłych nie wymaga zwykle specjalistycznego leczenia, a objawy ustępują samoistnie w ciągu kilku dni.

Szczekający kaszel u dziecka

Kaszel krtaniowy u dziecka jest najczęściej wynikiem ostrego podgłośniowego zapalenia krtani, znanego również jako krup. Dolegliwość jest bardzo dokuczliwa, a w przypadku małych dzieci lub znacznego obrzęku strun głosowych i krtani może stanowić poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa, dlatego jest wskazaniem do pilnej konsultacji ze specjalistą.

Zazwyczaj objawy nasilają się w nocy i może towarzyszyć im duszność i tzw. świst krtaniowy. Ważne jest, aby opiekun zachował spokój, co daje dziecku poczucie bezpieczeństwa. Niepokój i płacz małego pacjenta mogą dodatkowo nasilać objawy krtaniowe. Jeśli dziecko kaszle, ale nie ma problemów oddechowych, pomocne może być oddychanie zimnym i wilgotnym powietrzem. Dlatego warto owinąć dziecko w koc i otworzyć szeroko okno. W przypadku nasilającej się duszności należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.

Przyczyny kaszlu krtaniowego u dzieci i dorosłych

Najczęstszą przyczyną szczekającego kaszlu u dzieci i dorosłych jest wirusowa infekcja górnych dróg oddechowych.

Kaszel krtaniowy u dzieci jest zwykle wynikiem ostrego podgłośniowego zapalenia krtani, znanego również jako krup. Ta choroba jest zazwyczaj wywoływana przez wirusy, przede wszystkim paragrypy, adenowirusy i wirus RS. Infekcja wywołuje obrzęk i zwężenie światła dróg oddechowych, co skutkuje charakterystycznym szczekającym kaszlem.

U dorosłych szczekający kaszel może wynikać z podrażnienia krtani w przebiegu infekcji, ale również palenia tytoniu, refluksu żołądkowo-przełykowego lub przewlekłych alergii.

Czasem kaszel krtaniowy może być także symptomem poważniejszych schorzeń (nowotwór) lub wad rozwojowych (u dzieci), dlatego w przypadku przedłużających się dolegliwości należy skonsultować się ze specjalistą.

Kaszel krtaniowy – objawy

Kaszel krtaniowy, u dzieci związany najczęściej z ostrym podgłośniowym zapaleniem krtani, może prowadzić do szeregu nieprzyjemnych objawów. Najbardziej charakterystycznym jest wydawanie głośnego dźwięku przypominającego szczekanie psa. Objawy często pojawiają się w nocy i mają charakter napadowy, co może prowadzić do bezsenności i ogólnego zmęczenia. 

Duszność nasila się zwykle podczas wdechu i towarzyszy jej tzw. świst krtaniowy (wysoki dźwięk powstający na skutek zwężenia dróg oddechowych). U pacjentów może występować również chrypka, a przy silnych napadach kaszlu również bóle w obrębie żeber i klatki piersiowej, związane z nadwyrężeniem mięśni (stosunkowo rzadkie przy zapaleniu krtani).

Kaszel krtaniowy – jak go rozpoznać?

Ze względu na charakter kaszlu rozpoznanie przypadłości jest stosunkowo łatwe. Kaszel jest głośny, suchy i przypomina szczekanie psa. Może towarzyszyć mu świst krtaniowy (stridor). Dodatkowo podgłośniowe zapalenie krtani może wywoływać również chrypkę i duszność wdechową, a napady kaszlu pojawiają się najczęściej w nocy, co wpływa na odczuwanie zmęczenia w ciągu dnia.

Diagnostyka szczekającego kaszlu – konsultacja lekarska

Przewlekły lub silny szczekający kaszel wymaga konsultacji z lekarzem, który na podstawie wywiadu medycznego, opisywanych objawów oraz badania fizykalnego (osłuchanie klatki piersiowej, ocena oddechu, pracy klatki piersiowej i stanu gardła) może zdiagnozować przyczyny dolegliwości, zwykle wirusową infekcję górnych dróg oddechowych (przede wszystkim zapalenie krtani).

Leczenie szczekającego kaszlu u dzieci i dorosłych

Leczenie kaszlu krtaniowego zależy od przyczyny dolegliwości oraz nasilenia objawów. W większości przypadków, szczególnie u dzieci, szczekający kaszel ten spowodowany jest ostrym podgłośniowym zapaleniem krtani, a leczenie polega na łagodzeniu objawów i wspieraniu naturalnych procesów regeneracyjnych. W większości przypadków występowania kaszlu szczekającego nie ma konieczności stosowania specjalistycznego leczenia, a dolegliwości ustępują w ciągu kilku dni.

Przy ostrych lub nasilających się objawach, pojawiających się przede wszystkim u dzieci, konieczne może być zastosowanie profesjonalnej farmakoterapii, a niekiedy w związku z zagrożeniem bezpieczeństwa dziecka, nawet hospitalizacja.

Leki na kaszel krtaniowy

O konieczności zastosowania leków oraz rodzaju i postaci środków farmakologicznych powinien zadecydować lekarz po rozpoznaniu przypadłości i ocenie stanu pacjenta. W przypadku łagodnych objawów zaleca się zwykle nawilżanie dróg oddechowych (przede wszystkim stosowanie inhalacji) oraz stosowanie syropów na kaszel krtaniowy (dla dorosłych lub dzieci), które pomagają zmniejszać obrzęk i stan zapalny oraz łagodzą podrażnienia zmniejszając odruch kaszlu. Zazwyczaj zawierają dekstrometorfan, miód, prawoślaz i/lub tymianek.

W przypadku cięższych objawów kaszlu krtaniowego konieczne może okazać się zastosowanie glikokortykosteroidów, np. budezonidu (np. Nebbud, Benodil) lub deksametazonu (np. Pabi-Dexamethason) lub nawet zastosowanie adrenaliny w nebulizacji (obecnie w Polsce nie jest zarejestrowany żaden preparat umożliwiający takie zastosowanie substancji).

Co na kaszel krtaniowy u dziecka?

Leczenie kaszlu krtaniowego u dzieci zależne jest od nasilenia objawów dolegliwości. Ostre podgłośniowe zapalenie krtani może wymagać zastosowania glikokortykosteroidów podawanych doustnie, wziewnie lub domięśniowo, dlatego w przypadku szczekającego kaszlu u dziecka nie należy bagatelizować dolegliwości, tylko skonsultować się z lekarzem.

W przypadku słabych lub umiarkowanych objawów można zastosować syropy dla dzieci przeznaczone do łagodzenia dolegliwości związanych z suchym, szczekającym kaszlem.

Niezależnie od stosowanych preparatów farmaceutycznych, należy zadbać o nawilżanie powietrza w pomieszczeniach, w których przebywa dziecko oraz odpowiednie nawodnienie organizmu. Dodatkowo małemu pacjentowi należy zapewnić spokój i możliwość odpoczynku.

Domowe sposoby na kaszel krtaniowy

Oprócz specjalistycznych preparatów leczniczych, istnieje wiele domowych sposobów, które mogą pomóc złagodzić objawy kaszlu krtaniowego i wspomagać terapię farmakologiczną.

Osobom z dokuczliwym szczekającym kaszlem zaleca się przede wszystkim:

• picie dużej ilości płynów – szczególnie naparów z ziół zmniejszających podrażnienia gardła (np. prawoślaz) z dodatkiem miodu,
• wykonywanie inhalacji z soli fizjologicznej,
• nawilżanie powietrza i częste wietrzenie pomieszczeń,
• unikanie czynników drażniących (mocne zapachy, zanieczyszczenia, dym papierosowy).

Należy pamiętać, że domowe sposoby mogą pomóc złagodzić objawy, ale nie zastąpią konsultacji lekarskiej i profesjonalnego leczenia, dlatego w przypadku ciężkich lub długotrwałych objawów, nie należy zwlekać z wizytą u specjalisty.