Grypa – leczenie, domowe sposoby

Najważniejsze informacje:

• Grypa to wysoce zakaźna choroba układu oddechowego. Wywołują ją wirusy grypy typu A, B lub C. 
• Najwięcej zachorowań na grypę obserwuje się w sezonie jesienno-zimowym (tzw. grypa sezonowa). 
• Grypę charakteryzuje gwałtowny początek objawów, do których zalicza się wysoką gorączkę, bóle mięśni i stawów, bóle głowy, suchy kaszel i ogólne osłabienie. 
• Na grypę szczególnie narażone są dzieci, osoby starsze, o osłabionej odporności i chorujące przewlekle. U nich choroba może mieć cięższy przebieg i wiązać się z ryzykiem powikłań. 
• Podstawową formą zwalczania grypy jest leczenie objawowe i łagodzenie symptomów domowymi sposobami. U pacjentów z grup ryzyka stosuje się leki przeciwwirusowe. 

Dla wielu osób choroba wywołana wirusem grypy kończy się samoistnym wyzdrowieniem. Istnieją przy tym skuteczne sposoby zarówno na leczenie grypy, jak i łagodzenie jej objawów domowymi sposobami. Jak leczyć grypę? Jak zwalczać wirusy grypy i zapobiegać zakażeniu? O tym poniżej.

Leczenie grypy. Do jakiego lekarza z podejrzeniem zakażenia?

Przebieg choroby może różnić się u każdego pacjenta. W przypadku wystąpienia objawów wywoływanych przez wirusa grypy zaleca się skonsultowanie się z lekarzem pierwszego kontaktu. Może on zalecić odpowiednie leczenie bądź skierować chorego do specjalisty w przypadku powikłań lub ciężkich objawów grypy.

Jak wygląda diagnoza grypy?

Rozpoznanie grypy opiera się na obserwacji charakterystycznych objawów choroby, takich jak wysoka gorączka, ból głowy, bóle mięśni i stawów, suchy kaszel i ogólne zmęczenie. 

Kiedy pojawią się pierwsze objawy grypy, kluczowe jest jak najszybsze skonsultowanie się z lekarzem – szybka diagnoza i odpowiednie leczenie mogą znacznie zredukować czas trwania choroby oraz minimalizować ryzyko powikłań. Lekarz może zlecić badania laboratoryjne, takie jak test na obecność wirusa grypy, aby potwierdzić diagnozę choroby układu oddechowego.

Dostępne są również testy na grypę (do kupienia w aptece), które można wykonać samodzielnie w domu. Szybka diagnoza za pomocą takiego testu pozwala na natychmiastowe podjęcie właściwych działań, co z kolei zwiększa szansę na skuteczne zahamowanie rozwoju choroby.

Jak leczyć grypę?

U większości chorych na grypę – osób, które nie są zaliczane do tzw. grupy ryzyka – stosowane jest leczenie objawowe.

Objawowe leczenie grypy

Farmakologiczne leczenie grypy polega, z uwagi na charakterystyczne dla niej symptomy (wysoka gorączka, bóle głowy i mięśni), na przyjmowaniu dwóch kategorii leków – są nimi leki przeciwgorączkowe i leki przeciwbólowe (z paracetamolem i ibuprofenem). 

Paracetamol, który pobudza ośrodkowy układ nerwowy, obniża gorączkę i redukuje ból, zmniejszając tym samym dyskomfort towarzyszący grypie. Ibuprofen, będący niesteroidowym lekiem przeciwzapalnym (NLPZ), w porównaniu do paracetamolu, wykazuje dodatkowo właściwości przeciwzapalne, związane z hamowaniem cyklooksygenazy. Ograniczając produkcję prostaglandyn, zwalcza ból i gorączkę.

Leki z paracetamolem i ibuprofenem nie tylko łagodzą uciążliwe objawy grypy, ale mogą również wpłynąć na skrócenie czasu choroby. Najlepiej zacząć ich przyjmowanie w momencie pojawienia się pierwszych objawów grypy, takich jak gorączka, ból głowy czy bóle mięśniowe. Pozwala to uniknąć nasilenia objawów choroby. 

Należy przy tym pamiętać, że leki te nie eliminują przyczyny grypy, a jedynie łagodzą jej objawy. Stosowanie ich powinno być tymczasowe i zgodne z zaleceniami lekarza lub instrukcją na opakowaniu (właściwa dawka i częstotliwość przyjmowania), zwykle nie dłużej niż kilka dni, aby uniknąć ewentualnych działań niepożądanych. 

W przypadku, kiedy objawy grypy utrzymują się lub nasilają się po kilku dniach, zaleca się konsultację z lekarzem w celu oceny dalszego postępowania.

W przypadku kataru (rzadziej obserwowanego przy grypie), kaszlu, i bólu gardła w łagodzeniu objawów odpowiednie są leki przeciwhistaminowe oraz leki przeciwkaszlowe.

Leki przeciwhistaminowe działają poprzez blokowanie receptorów histaminowych, które są odpowiedzialne za objawy alergiczne, takie jak kichanie i katar. W przypadku grypy zmniejszają ilość wydzieliny i przynoszą ulgę przy zatkanym nosie. 

Leki przeciwkaszlowe działają z kolei poprzez hamowanie odruchu kaszlu, co może pomóc w łagodzeniu uciążliwego kaszlu, który może towarzyszyć grypie.

Warto pamiętać, że w przypadku ciężkich objawów zakażenia wirusem grypy lub występowania dodatkowych problemów zdrowotnych należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. 

Leczenie przeciwwirusowe grypy

W przebiegu grypy u pacjentów (przede wszystkim z grup ryzyka) konieczne może być zastosowanie leków przeciwwirusowych (zawierających substancje czynne, takie jak np. oseltamiwir lub zanamivir). 

Zarówno oseltamiwir i zanamivir działają poprzez hamowanie enzymu neuraminidazy, niezbędnego do replikacji wirusa grypy w organizmie. Oseltamiwir jest dostępny w postaci doustnych tabletek lub syropu, z kolei zanamivir podaje się przez inhalację. Leki przeciwwirusowe stosowane w leczeniu grypy, zwykle powinny być stosowane przez okres ok. 5 dni. 

Najlepiej zacząć przyjmowanie tych leków jak najszybciej po wystąpieniu pierwszych objawów grypy (w ciągu pierwszych 48 godzin). Pozwala to osiągnąć maksymalną skuteczność leków w zwalczaniu wirusa. Wczesne zastosowanie leczenia przeciwwirusowego może skrócić czas trwania choroby oraz zmniejszyć ryzyko powikłań. 

Wskazaniami do przeciwwirusowego leczenia grypy jest ciężki przebieg grypy i zwiększone ryzyko powikłań grypy. U osób z tzw. grupy zwiększonego ryzyka wystąpienia ciężkiego lub powikłanego przebiegu choroby ważne jest, aby leczenie rozpocząć jak najszybciej po wystąpieniu objawów, bez względu na ich intensywność. 

Przeciwwirusowe leki na grypę (np. Tamiflu, Ebilfumin, Segosana) są wydawane tylko na receptę. Ich przyjmowanie powinno przebiegać pod nadzorem lekarza, który podejmie decyzję o przepisaniu odpowiedniego leku po przeprowadzeniu oceny stanu zdrowia pacjenta i wskazań do stosowania leków przeciwwirusowych.

Szpitalne leczenie grypy

U niektórych pacjentów, w przypadku szczególnie ciężkiego przebiegu zakaźnej choroby układu oddechowego, konieczna może okazać się hospitalizacja. Do najczęstszych wskazań do leczenia szpitalnego osoby z grypą zalicza się gorączkę powyżej 40℃, niereagującą na stosowane leki przeciwgorączkowe.

Chorzy mogą skarżyć się również na inne objawy grypy – ból i ucisk w klatce piersiowej, mieć trudności w oddychaniu, a nawet obserwować zaburzenia świadomości. O hospitalizowanych pacjentów monitoruje się  wysycenie hemoglobiny tlenem za pomocą pulsoksymetru. Gdy wartości będą zbyt niskie, niezbędne może być leczenie w formie tlenoterapii.

Ile trwa leczenie grypy?

Czas leczenia grypy zależy od kilku czynników, przede wszystkim wieku pacjenta i jego stanu zdrowia, sposobu leczenia choroby wirusowej oraz obecności ewentualnych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy zapalenie mięśnia sercowego. 

W większości przypadków, objawy grypy łagodnieją w ciągu kilku dni do tygodnia, jednak pełne wyleczenie może zajmować nawet kilka tygodni. Okres choroby wydłużyć mogą powikłania grypy. Leczenie może wymagać więcej czasu również przy współistniejących chorobach. 

Kluczowym elementem skutecznego leczenia grypy jest wczesna diagnoza i dopasowanie terapii, co może znacząco skrócić czas choroby i zminimalizować ryzyko wystąpienia powikłań.

Domowe sposoby na grypę – jak łagodzić objawy choroby wirusowej?

Jako uzupełnienie leczenia farmakologicznego chorzy mogą zastosować również domowe sposoby na grypę. Pomagają one łagodzić objawy grypy i przyspieszyć proces rekonwalescencji po infekcji wirusowej. 

Główną rolę odgrywa odpoczynek, który jest niezwykle potrzebny organizmowi w czasie zmagań z infekcją. Walce z grypą sprzyja duża dawka snu. 

Ważne jest również odpowiednie nawodnienie – choroba sprzyja odwodnieniu, dlatego należy dbać o regularne przyjmowanie płynów, najlepiej wody i ziołowych herbat. 

Pomocne mogą być też naturalne produkty, takie jak czosnek, imbir czy miód. Od dawna są one znane ze swoich właściwości antybakteryjnych i przeciwwirusowych – tym samym wspomagają układ odpornościowy i mogą przyspieszyć rekonwalescencję. Ciepłe napoje z miodem i cytryną mogą dodatkowo łagodzić ból gardła i usuwać kaszel. 

Kolejnym domowym sposobem na grypę są ciepłe kompresy stosowane na klatkę piersiową oraz inhalacje. Najczęściej stosowane są inhalacje z soli fizjologicznej, do której dodać można olejki eteryczne o działaniu łagodzącym, takie jak eukaliptusowy, miętowy i z drzewa herbacianego. 

Świetnie sprawdzają się również wykorzystywane do inhalacji zioła – rumianek i szałwia oraz przyprawy kuchenne – rozmaryn i goździki. Zawarte w nich substancje o właściwościach przeciwwirusowych, przeciwzapalnych i antybakteryjnych łagodzą objawy grypy i wspierają układ odpornościowy w walce z wirusem.

Inhalacje parowe pomagają nawilżyć i udrożnić drogi oddechowe, a w efekcie złagodzić dyskomfort związany z zatkanym nosem i kaszlem. Domowe inhalacje warto powtarzać 1-2 razy dziennie.

Wilgotne powietrze łagodzi podrażnienie dróg oddechowych. Używanie nawilżacza powietrza w pomieszczeniu, w którym przebywa chory, może przynieść mu odczuwalną ulgę.

Chociaż domowe sposoby nie zastąpią leczenia farmakologicznego przeciwko grypie, to mogą istotnie przyczynić się do poprawy samopoczucia i skrócić czas trwania infekcji.

Dlaczego ważne jest skuteczne leczenie grypy?

Skuteczne wyleczenie grypy jest kluczowe z kilku powodów. Przede wszystkim, zakażenie wirusami grypy może prowadzić do poważnych powikłań, na które narażone są zwłaszcza dzieci, seniorzy, osoby z obniżoną odpornością, kobiety w ciąży i chorzy przewlekle (u których stwierdzono np. choroby nerek). 

Nieleczona grypa może przyczyniać się do zapalenia płuc, zapalenia oskrzeli, zapalenia zatok, a nawet zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Osłabiony organizm może być bardziej podatny na inne infekcje. 

Dopasowane przez lekarza leczenie grypy nie tylko pozwala na szybszy powrót do zdrowia, ale też chroni przed potencjalnie groźnymi następstwami zakażenia wirusem grypy. 

Skuteczne wyleczenie grypy to też wyraz troski o zdrowie społeczeństwa – ograniczenie rozprzestrzeniania się wirusa grypy, zwłaszcza w okresach wysokiej aktywności wirusów, chroni innych przed zachorowaniem na grypę.

Jak chronić siebie i innych przed grypą?

Aby chronić się przed grypą, zaleca się przestrzeganie podstawowych zasad higieny, takich jak regularne mycie rąk wodą i mydłem, unikanie bliskiego kontaktu z chorymi oraz zasłanianie ust i nosa podczas kaszlu lub kichania.

Szczepienie ochronne przeciw grypie są najskuteczniejszą metodą profilaktyki. Szczepionka powinna być stosowana zwłaszcza przez osoby ze zwiększonym ryzykiem powikłań grypy.

Transmisję wirusów grypy ogranicza również noszenie maseczek ochronnych przez osoby chore.