Najważniejsze informacje:

• Grypa żołądkowa, potocznie określana jako jelitówka, to wirusowa infekcja układu pokarmowego, której towarzyszą biegunka i wymioty.
• Wycieńczające organizm objawy jelitówki utrzymują się zwykle kilka dni, po czym samoistnie ustępują.
• Leczenie grypy jelitowej polega na łagodzeniu symptomów nieżytu żołądkowo-jelitowego. Stosuje się leki na biegunkę i przeciwwymiotne. 
• Konieczne jest również przyjmowanie dużej ilości płynów w celu uniknięcia odwodnienia. Ważne jest też zastosowanie lekkostrawnej diety.

Jelitówka, grypa żołądkowa, grypa jelitowa – to określenia stosowane na nieżyt żołądkowo-jelitowy, jedną z najczęstszych dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Infekcji towarzyszą biegunka i wymioty, które mogą prowadzić do odwodnienia. Czym wywołana jest jelitówka? Jak leczyć grypę żołądkową? Po jakim czasie mijają objawy zakażenia przewodu pokarmowego? Wyjaśniamy.

Co to jest jelitówka?

Jelitówka to choroba zakaźna wywołana przez różne wirusy. Choroba charakteryzuje się nagłym wystąpieniem objawów związanych z zakażeniem przewodu pokarmowego. 

Chociaż jelitówka nie ma nic wspólnego z grypą, powszechnie nazywana jest grypą żołądkową lub grypą jelitową.

Grypa żołądkowa. Skąd się bierze jelitówka?

Jelitówka jest to wirusowe zakażenie układu pokarmowego – wywoływane przez rotawirusy (najczęściej u dzieci do 5. roku życia), norowirusy (głównie u osób dorosłych) lub adenowirusy. Wirusy te prowadzą do uszkodzenia błony śluzowej żołądka.

Przyczyną jelitówki może być też zakażenie bakteryjne wywołane przez drobnoustroje z rodzaju Campylobacter lub Salmonella.

Choroba występuje we wszystkich grupach wiekowych, chociaż szczególnie narażone są na nią dzieci. Jelitówka uważana jest za chorobę sezonową – najwięcej zachorowań pojawia się w okresie jesienno-zimowym.

W jaki sposób można zarazić się jelitówką? Drogi zakażenia

Wirus grypy żołądkowej łatwo rozprzestrzenia się drogą pokarmową (fekalno-oralną) i drogą kropelkową – przez bezpośredni kontakt z chorym, jego wydzielinami lub skażonymi pokarmami czy przedmiotami. W efekcie jelitówka jest chorobą wysoce zakaźną. 

Szczególnie szybko grypa żołądkową (inaczej grypa jelitowa) rozprzestrzenia się wśród osób mieszkających wspólnie. Z tego powodu, gdy jeden z domowników wykazuje objawy grypy jelitowej, wkrótce pojawiają się one również u pozostałych osób. 

Duże ryzyko zakażenia dotyczy również szkół, przedszkoli i środków komunikacji publicznej. 

Biegunka i wymioty. Objawy grypy żołądkowej

Pierwsze objawy jelitówki pojawiają się zwykle dzień, a niekiedy nawet kilka dni przed pełnym rozwinięciem się charakterystycznych symptomów. Zwykle przypominają one początkowe oznaki przeziębienia.

Z czasem objawy grypy żołądkowej nasilają się – wtedy pojawiają się:

• wymioty,
• wodnista biegunka,
• kurczowe bóle brzucha, 
• bóle mięśni, 
• wysoka gorączka,
• silne bóle brzucha,
• brak apetytu,
• dreszcze,
• ogólne osłabienie organizmu,
• w skrajnych przypadkach – odwodnienie organizmu.

Na zaostrzony przebieg jelitówki narażone są dzieci, zwłaszcza niemowlęta, seniorzy oraz osoby z obniżoną odpornością. Zakażenie może prowadzić u nich do odwodnienia i powodować zaburzenia elektrolitowe.

Leczenie grypy żołądkowej. Jak leczyć jelitówkę?

Leczenie grypy żołądkowej polega na łagodzeniu poszczególnych objawów oraz regularnym uzupełnianie płynów poprzez wypijanie dużej ilości schłodzonych napojów (ciepłe mogą wywoływać efekt wymiotny). 

Leki na biegunkę

W leczeniu grypy żołądkowej zastosowanie znajdują leki na biegunkę (w formie tabletek i kapsułek), zawierające smektyn dioktanościenny. Mogą być one przyjmowane u dzieci i dorosłych. Przy uporczych biegunkach, zwłaszcza krwawych, dorosły chory może przyjmować loperamid. 

Nie należy stosować węgla leczniczego ani nifuroksazydu na biegunkę, ponieważ ich skuteczność na grypę jelitową nie została potwierdzona. 

Leki przeciwwymiotne

Leczenie objawowe wymiotów przy jelitówce obejmuje też leki przeciwwymiotne. To wyroby medyczne zawierające np. dimenhydrynat, prometazynę lub meklozynę.

Przy rzadziej diagnozowanym zakażeniu pokarmowym o podłożu bakteryjnym, konieczne jest wdrożenie antybiotykoterapii.

Nawadnianie przy grypie jelitowej

Odwodnienie jest poważnym zagrożeniem dla osób cierpiących na jelitówkę. Chorym należy podawać średniozmineralizowaną wodę niegazowaną oraz elektrolity w formie roztworu. 

Utrzymanie odpowiedniego poziomu nawodnienia jest kluczowe w zapobieganiu uczuciu silnego pragnienia, suchości w ustach i gardle oraz znacznego osłabienia. Odwodnienie nasila też biegunkę i wymioty przy jelitówce. W skrajnych przypadkach nastąpić może utrata przytomności.

W razie, gdy wystąpią objawy odwodnienia lub dojdzie zaostrzenia objawów jelitówki, zaleca się skonsultowanie się z lekarzem.

Domowe sposoby na grypę żołądkową

Wsparciem w leczeniu objawów żołądkowo-jelitowych mogą być domowe sposoby na grypę jelitową. Uciążliwe dolegliwości pomogą złagodzić napary ziołowe, wykorzystujące zioła – rumianek, szałwię, miętę, pokrzywę i ziele dziurawca. Warto również stosować chłodne kompresy w celu zmniejszenia gorączki. Ważne jest, aby dać organizmowi czas na odpoczynek i regenerację. 

Również suplementacja probiotykami może pomóc w przywróceniu równowagi bakteryjnej w jelitach po zakażeniu wirusowym. 

Co jeść przy grypie żołądkowej?

Zalecana jest lekka dieta, obejmująca m.in. suche pieczywo, buliony warzywne, kleiki ryżowe, banany, gotowane warzywa i gotowane mięso bez skóry. W trakcie choroby należy unikać potraw ciężkostrawnych i tłustych posiłków, które mogą nasilać objawy jelitówki. 

Jelitówka u dzieci i kobiet w ciąży

Jelitówka może być szczególnie uciążliwa dla dzieci, których układ trawienny jest wysoce wrażliwy. U najmłodszych typowe jest częstsze występowanie wymiotów i biegunki. To wiąże się ze zwiększonym ryzykiem odwodnienia. 

Grypa żołądkowa nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla rozwijającego się płodu. Ryzyko stanowi natomiast odwodnienie komórek w organizmie matki, będące skutkiem częstych wymiotów i biegunki.

W niektórych przypadkach – ciężkich lub przy braku poprawy, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem, aby uniknąć poważniejszych powikłań.

Ile trwa grypa żołądkowa – jak długo utrzymują się wymioty i biegunka?

Czas trwania grypy żołądkowej może być zróżnicowany w zależności od osoby i ciężkości zakażenia. W większości przypadków objawy zwykle ustępują samoistnie w ciągu 1-3 dni. Z tego powodu jelitówkę określa się czasem mianem tzw. trzydniówki.

U niektórych osób mogą one jednak utrzymywać się przez tydzień lub dłużej, szczególnie jeśli dochodzi do powikłań po jelitówce.

Jak zapobiegać rozprzestrzenianiu się jelitówki?

Aby uniknąć przeniesienia jelitówki na inne osoby, należy zadbać o odpowiednią higienę. Konieczne jest regularne mycie rąk mydłem i wodą, szczególnie po skorzystaniu z toalety oraz przed przygotowaniem posiłków. Niezbędne jest również unikanie bezpośredniego kontaktu z osobami chorymi, szczególnie w okresie, u których występuje biegunka i wymioty.

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące grypy żołądkowej (jelitówki).