Niedoczynność tarczycy u dzieci - przyczyny, objawy i metody leczenia

Najważniejsze informacje:

• Tarczyca, mimo swoich niewielkich rozmiarów, pełni niezwykle ważną funkcję w organizmie. Szczególnie dzieci, u których odpowiedzialna jest za produkcję hormonów zapewniających m.in. prawidłowy wzrost, rozwój układu nerwowego i właściwą przemianę materii. 
• Niedoczynność tarczycy, diagnozowana nawet u niemowląt, może mieć charakter pierwotny lub wtórny, a także być wrodzona lub nabyta. Choroba objawia się inaczej w zależności od wieku dziecka. 
• Obserwowanie objawów niedoczynności tarczycy u dziecka wymaga podjęcia odpowiedniego leczenia. Polega ono na przyjmowaniu leków zawierających lewotyroksynę, syntetyczny odpowiednik tyroksyny. 

Niedoczynność tarczycy u dzieci to choroba polegająca na niedoborze hormonów tarczycowych, mających olbrzymi wpływ na rozwój malucha. Czym wywołana jest choroba tarczycy u dziecka? Jak rozpoznać to schorzenie u niemowlaka, a jak u starszego dziecka? Jak leczyć niedoczynność tarczycy, aby zapobiec zaburzeniom rozwojowym? O tym w poniższym artykule.

Rola hormonów tarczycy w rozwoju dziecka

Hormony tarczycy odgrywają bardzo istotną rolę już w życiu płodowym dziecka, biorąc udział w prawidłowym rozwoju płodu. Wydzielane przez tarczycę hormony uczestniczą również w procesach wzrostu dziecka po urodzeniu. Odpowiadają one przede wszystkim za:  

• rozwój ośrodkowego układu nerwowego - zwłaszcza w okresie prenatalnym i do 3. roku życia, 
• proces wzrastania i dojrzewania szkieletu, 
• regulowanie metabolizmu,
• termoregulację organizmu, 
• pracę gruczołów płciowych, 
• funkcję serca, nerek i mięśni.

Niedoczynność tarczycy u dzieci - pierwotna i wtórna

Możemy wyróżnić niedoczynność (łac. hypothyreosis, hypothyroidismus) pierwotną lub wtórną. W przypadku pierwotnej niedoczynności tarczycy u dziecka obserwowane jest obniżone stężenie hormonów tarczycy (T4 i T3) i jednoczesne zwiększenie stężenia tyreotropiny (TSH). Z kolei przy wtórnej niedoczynności tarczycy nie występują podwyższone wartości TSH mimo zmniejszonego stężenia hormonów tarczycy.

Przyczyny niedoczynności tarczycy u dzieci - niedoczynność wrodzona i nabyta

Co powoduje niedoczynność tarczycy u dzieci? Przyczyny wystąpienia choroby mogą być różne. W niedoczynności wrodzonej (niedobór hormonów w okresie płodowym lub przy urodzeniu) są nimi:

• zaburzenia rozwojowe tarczycy,
• zaburzenia genetyczne w zakresie syntezy hormonów tarczycy,
• niedoczynność spowodowana przeciwciałami matki,
• bakteryjne lub wirusowe zapalenie tarczycy.

W przypadku, kiedy zaburzenia w funkcjonowaniu hormonów tarczycy ujawniają się później, mamy do czynienia z nabytą niedoczynnością tarczycy. Najczęściej jest ona wywołana przez:

• chorobę Hashimoto - przewlekłe zapalenie tarczycy,
• niedobór jodu w diecie,
• poporodowe zapalenie tarczycy,
• stosowanie niektórych leków.

Niedoczynność tarczycy u dzieci: objawy zależne od wieku

Niedoczynność tarczycy to najczęściej diagnozowane zaburzenie pracy tego niewielkiego gruczołu. Do głównych objawów niedoczynności u dzieci należą:

• spowolnienie procesu wzrastania, 
• nadmierne zmęczenie, 
• częste zaparcia, 
• ciągłe uczucie zimna, 
• opóźnione dojrzewanie płciowe,
• nadwaga lub podwyższone BMI, 
• problemy z koncentracją, 
• osłabienie siły mięśni, 
• wypadanie włosów, 
• spowolniona akcja serca, 
• powiększenie tarczycy, 
• nieregularne miesiączki u dziewcząt.

Niedoczynność tarczycy objawia się nieco inaczej u starszych dzieci, a inaczej u dzieci w pierwszych miesiącach po narodzeniu. Symptomami choroby u niemowląt są:

• nadmierna ospałość, 
• obniżona temperatura ciała, 
• zaburzenia ssania, 
• obniżone napięcie mięśniowe,  
• sucha, łuszcząca się skóra, 
• przepuklina pępkowa,  
• przedłużająca się żółtaczka fizjologiczna.

Diagnostyka niedoczynności - badania tarczycy u dzieci

Wczesna diagnoza niedoczynności umożliwia prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny pociechy. W przypadku podejrzenia niedoczynności tarczycy u dziecka diagnostyka polega na:

• badaniach palpacyjnych - mających na celu wykrycie powiększonej tarczycy lub obecności guzków,
• badaniu poziomu hormonu tyreotropowego (TSH), 
• badaniu stężenia wolnych hormonów tyroksyny (FT4) i trójjodotyroniny (FT3), 
• badaniu na obecność przeciwciał antyTPO i antyTG, 
• badaniu ultrasonograficznym gruczołu tarczowego (USG tarczycy) - służącemu wykryciu wrodzonych nieprawidłowości w budowie tarczycy lub aktywnego stanu zapalnego.

Leczenie niedoczynności tarczycy u dzieci

Celem leczenia niedoczynności tarczycy u dzieci jest unormowanie stężenia tyroksyny we krwi. Sposobem na to jest codzienne podawanie hormonu w formie leku. 

Preparat lewotyroksyny (syntetycznego odpowiednika tyroksyny) podaje się doustnie w postaci tabletek (np. Letrox, Novothyral, Euthyrox), które dostępne są wyłącznie na receptę. Ich dawkę dobiera indywidualnie endokrynolog - w zależności od wagi i wieku dziecka oraz jego wyników badań krwi. 

Lewotyroksynę powinno przyjmować się na czczo, najlepiej zaraz po przebudzeniu, a na 30-60 minut przed pierwszym posiłkiem (lub karmieniem w przypadku mniejszych dzieci).. 

W przypadku niedoczynności tarczycy u dziecka konieczne jest również regularne oznaczanie stężenia hormonów i modyfikowanie na bieżąco dawek leków. Leczenie niedoczynności może być konieczne przez całe życie - choroba ma charakter przewlekły. 

Nieleczona niedoczynność tarczycy u dzieci - możliwe powikłania 

Niedoczynność tarczycy u dzieci, w przypadku której nie zostanie wdrożone odpowiednie leczenie, może prowadzić do różnych zaburzeń. Wczesna diagnostyka i uzupełnianie poziomu tyroksyny, pozwalają zapobiec takim powikłaniom, jak:

• opóźniony rozwój intelektualny, 
• trudności w nauce,
• kłopoty z koordynacją ruchową,
• spowolniony wzrost,
• nadwaga lub otyłość,
• zaburzenie procesu dojrzewania płciowego.            

Ciężka, nieleczona niedoczynność tarczycy może prowadzić do śpiączki hipometabolicznej, która stanowi zagrożenie dla życia. 

Rodziców obserwujących u swojego dziecka objawy niedoczynności tarczycy zachęcamy do umówienia wizyty lekarskiej przez serwis Receptomat.pl.