Najważniejsze informacje:
- Jod to pierwiastek niezbędny do prawidłowego działania naszego organizmu – w tym tarczycy, wydzielającej hormony (tyroksynę i trijodotyroninę), które sterują przemianą materii w tkankach i narządach organizmu.
- Niedobór jodu w organizmie może prowadzić do upośledzenia prawidłowego funkcjonowania tarczycy i produkcji jej hormonów. Jest jedną z częstszych przyczyn niedoczynności tarczycy.
- Objawami niedoboru jodu są m.in. przyrost masy ciała, nadmierne zmęczenie i apatia, zaburzenia koncentracji oraz problemy ze skórą i włosami.
Niedoczynność tarczycy a jod – jaka jest między nimi zależność? Jakie są objawy niedoboru jodu? Jak sprawdzić poziom jodu w organizmie? Odpowiedzi na te i inne pytania przedstawiamy w poniższym artykule. Wyjaśniamy również, jak uzupełnić poziom pierwiastka, który wpływa na funkcjonowanie tarczycy.
Niedobór jodu a tarczyca – jaki jest między nimi związek?
Jod jest pierwiastkiem koniecznym do właściwego działania tarczycy – niewielkiego gruczołu, biorącego udział w produkcji hormonów tarczycy.
Zbyt niski poziom jodu uniemożliwia produkcję tyroksyny (T4) i trójjodotyroniny (T3) – hormonów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania wszystkich komórek w organizmie. Gruczoł tarczycowy jest odpowiedzialny m.in. za prawidłową przemianę materii oraz działanie układu nerwowego.
Zapotrzebowanie na jod wynosi odpowiednio:
- 150 µg/d dla osób dorosłych
- 220 µg/d dla kobiet ciężarnych
- 290 µg/d dla karmiących piersią
- 90-150 µg/d dla dzieci
Podaż jodu poniżej podanych wartości może przyczyniać się do rozwoju niedoczynności tarczycy.
Czym spowodowany jest niedobór jodu w organizmie?
Według szacunków, blisko 2 miliardy ludzi zamieszkuje na terenach, które są ubogie w jod. To osoby z chorą tarczycą lub zagrożone nieprawidłowym działaniem tego gruczołu.
W Polsce na niedobory jodu narażeni są zwłaszcza mieszkańcy południowych regionów kraju. W rejonach nadmorskich jod jest dostarczany do organizmu wraz z wdychanym powietrzem. Z tego powodu korzystnie na tarczycę działają pobyty nad morzem, które pozwalają oddychać dobroczynnym pierwiastkiem i uzupełnić jego poziom.
Ryzykiem niedoboru jodu w organizmie dotknięte są również osoby na diecie ubogiej w sól oraz stroniące od spożywania ryb i owoców morza (wegetarianie i weganie).
Skutki niedoboru jodu w organizmie – jak się objawiają zaburzenia tarczycy?
Niedobór jodu w organizmie przyczynia się do zaburzenia prawidłowego funkcjonowania tarczycy. To z kolei może prowadzić do rozwoju niedoczynności tarczycy.
Objawami niedoboru jodu są przede wszystkim:
- przyrost masy ciała,
- uczucie zimna,
- sucha, podatna na uszkodzenia skóra,
- nadmierne zmęczenie,
- apatia,
- wypadanie włosów,
- zaburzenia koncentracji,
- obniżona produktywność,
- zaburzenia rytmu serca,
- zaburzenia miesiączkowania,
- zahamowanie rozwoju fizycznego i intelektualnego u dzieci.
Przewlekły niedobór jodu może również skutkować powstaniem wola (specyficzny obrzęk szyi) – stanowi ono symptom powiększającej się tarczycy. Zwiększenie powierzchni gruczołu ma na celu umożliwić mu skuteczniejsze wchłanianie jodu.
Niedobory jodu w ciąży – do czego mogą prowadzić?
Sporym zagrożeniem jest zwłaszcza niedobór jodu u kobiet w ciąży, w okresie której wzrasta zapotrzebowanie na ten pierwiastek. W konsekwencji zbyt niskiej podaży jodu może dojść do:
- wad rozwojowych płodu,
- przedwczesnego porodu lub poronień,
- śmierci dziecka w okresie okołoporodowym,
- upośledzenia umysłowego – nieodwracalnego uszkodzenia mózgu u płodu i noworodków.
Z tego powodu przyszłym mamom zaleca się suplementowanie jodu.
Jak sprawdzić poziom jodu w organizmie? Badanie moczu
Osoby zastanawiające się, jak sprawdzić poziom jodu w organizmie, powinny wykonać podstawowe badanie moczu. Jod jest pierwiastkiem, w dużej mierze wydalanym z organizmu wraz z moczem. Prosta diagnostyka, polegająca na pobraniu i przebadaniu moczu z dobowej zbiórki, pozwala na określenie pracy tarczycy.
Poziom jodu w moczu:
- Łagodny niedobór jodu – stężenie pierwiastka w moczu wynosi od 50 do 99 µg/l.
- Umiarkowany niedobór – poziom jodu waha się od 20 do 49 µg/l.
- Ciężki niedobór jodu – wydalanie jodu utrzymuje się na poziomie poniżej 20 mg/l.
W przypadku wyników wskazujących na niedobór jodu często wykonuje się dodatkowe badanie obrazowe tarczycy (USG), służące określeniu objętości gruczołu.
Jak uzupełnić niedobór jodu w organizmie? Dieta na zdrową tarczycę
Uzupełnianie jodu w organizmie polega przede wszystkim na spożywaniu produktów, które są bogatym źródłem tego pierwiastka. Należą do nich:
- ryby morskie – dorsz, halibut i mintaj,
- owoce morza,
- ser gouda,
- kefir, maślanka,
- sól jodowana,
- warzywa – sałata, brokuły, szpinak, biała fasola
- owoce – pomarańcze, jabłka, banany.
Doustne preparaty – kiedy stosować leki przy niedoborze jodu?
W sytuacji, kiedy naturalne sposoby na podwyższenie poziomu jodu nie przynoszą poprawy, konieczne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia. Przy niedoczynności tarczycy wywołanej niedoborem jodu, leczenie polega na zażywaniu jodu w tabletkach. Dawka lecznicza jodku potasu u dorosłych Pacjentów wynosi ok. 100-200 µg na dobę. Dla dzieci i niemowląt – 50-100 µg na dobę, a dla kobiet w ciąży i karmiących 200 µg na dobę. Preparaty doustne z jodem wydawane są na receptę.
Jeżeli niedoborowi towarzyszy wystąpienie wola, niezbędne jest również przyjmowanie lewotyroksyny (syntetycznego odpowiednika tyroksyny – np. Letrox, Novothyral, Euthyrox).
Dokucza Ci uczucie zmęczenia, obserwujesz u siebie przyrost masy ciała, masz problemy z koncentracją i zapamiętywaniem? To objawy niedoczynności tarczycy – niedobór jodu w organizmie może być źródłem problemów z prawidłowym działaniem tego niewielkiego gruczołu. Umów e-wizytę lekarską przez serwis Receptomat.pl, aby skonsultować swoje objawy. W trakcie rozmowy ze specjalistą możesz również uzyskać e-receptę na leki na niedobór jodu.
