Cukrzyca typu 3 – co to jest, objawy, leczenie

Najważniejsze informacje:

• Cukrzyca typu 3, znana również jako cukrzyca wtórna, rozwija się na skutek różnorodnych schorzeń, zaburzeń hormonalnych lub stosowania leków. 
• Złożone mechanizmy prowadzą do dysfunkcji trzustki i zakłócenia wydzielania insuliny przez ten organ. 
• Ten typ cukrzycy może również wystąpić jako wynik narastającej insulinooporności, czyli zmniejszonej wrażliwości tkanek na działanie insuliny.
• Objawy cukrzycy 3 stopnia to m.in. nadmierne pragnienie, suchość w ustach, częstomocz, infekcje w okolicach narządów płciowych i jamy ustnej, wyczuwalny zapach acetonu w oddechu, drętwienie kończyn, ogólne osłabienie oraz wolniejsze gojenie się ran.
• Leczenie typu 3 polega na obniżeniu poziomu glukozy we krwi – za pomocą metforminy, insuliny lub innych leków przeciwcukrzycowych. 

Cukrzyca typu 3, inaczej cukrzyca wtórna, często wynika z problemów z trzustką (przewlekłego zapalenia trzustki), ale może być również spowodowana innymi czynnikami. Jak rozpoznać cukrzycę typu 3? Jakie są jej objawy? W jaki sposób leczyć cukrzycę 3 stopnia? Tłumaczymy. 

Cukrzyca typu 3 (cukrzyca wtórna) – co to jest? 

Cukrzyca wynika z zaburzeń w produkcji insuliny przez organizm lub jej nieprawidłowego działania, a także może być efektem obu tych czynników jednocześnie. Długotrwała hiperglikemia, czyli podwyższone stężenie glukozy we krwi, może skutkować poważnymi komplikacjami oraz uszkodzeniami różnych narządów.

W przypadku cukrzycy, jedną zawsze obecną cechą jest zwiększony poziom glukozy we krwi. Jednak same przyczyny tego zjawiska mogą być różnorodne.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wyróżnia cztery podstawowe rodzaje cukrzycy:

1. Cukrzyca typu 1 – która jest wynikiem całkowitego niedoboru insuliny (braku insuliny) spowodowanego uszkodzeniem lub zniszczeniem komórek β trzustki przez proces autoimmunologiczny. Najczęściej diagnozowana jest u dzieci i młodzieży, choć może również dotykać osób dorosłych.

2. Cukrzyca typu 2 – będąca najbardziej rozpowszechnioną formą choroby, charakteryzuje się zwiększoną opornością na insulinę w tkankach obwodowych oraz niewystarczającą produkcją tego hormonu.

3. Specyficzne rodzaje cukrzycy, które są związane z konkretnymi czynnikami etiologicznymi.

W kategorii specyficznych rodzajów cukrzycy znajdują się te przypadki, które nie pasują do objawów cukrzycy typu 1 lub 2. W tej grupie umieszczono cukrzycę wywołaną przez choroby niszczące trzustkę, nowotwory, infekcje, a także w związku z przyjmowaniem niektórych leków. 

W najnowszych opracowaniach naukowych cukrzyca typu 3 (ICD E13.5 – inne określone postacie cukrzycy) jest definiowana jako forma choroby powstająca w wyniku problemów z zewnątrzwydzielniczą częścią trzustki. 

Cukrzyca typu 3 (cukrzyca 3 stopnia) nie jest jednak uznawana za odrębną jednostkę chorobową i może mieć różne mechanizmy, których skutkiem będzie przewlekła hiperglikemia.

4. Cukrzyca ciężarnych, która polega na zaburzeniach tolerancji glukozy występujących w czasie ciąży.

Cukrzyca typu 3 – przyczyny, w tym przewlekłe zapalenie trzustki

Choroby

Wśród przyczyn cukrzycy typu 3 wyróżnia się kilka istotnych czynników. Jednym z nich jest przewlekłe zapalenie trzustki, które prowadzi do zastąpienia zdrowej tkanki narządu tkanką włóknistą, powodując jego niewydolność. Do zapalenia trzustki przyczyniają się m.in. nadmierne spożywanie alkoholu, palenie tytoniu oraz predyspozycje genetyczne.

Innym czynnikiem jest gruczolak przewodowy trzustki, będący jednym z częściej diagnozowanych nowotworów złośliwych tego narządu. Do czynników ryzyka należy palenie tytoniu oraz dieta bogata w mięso i tłuszcze nasycone pochodzenia zwierzęcego.

Hemochromatoza – choroba metaboliczna związana z nadmiernym gromadzeniem się żelaza w organizmie, również może przyczyniać się do rozwoju cukrzycy wtórnej. Wyróżniamy hemochromatozę pierwotną, związaną z czynnikami genetycznymi, a także wtórną, która może wynikać z różnych przyczyn, w tym nadmiernego przyjmowania żelaza, chorób wątroby czy częstych transfuzji krwi.

Mukowiscydoza to choroba genetyczna, która prowadzi do nadprodukcji lepkiego śluzu przez organizm, wpływając na funkcjonowanie wielu narządów wewnętrznych, w tym trzustki. Skutkuje to zaburzeniami trawienia i wchłaniania składników odżywczych.

Ostatnią potencjalną przyczyną cukrzycy typu 3 pankreatopatia włóknisto-wapniejąca, charakteryzująca się obecnością złogów wapniowych w przewodach trzustkowych.

Istnieją również inne przyczyny cukrzycy typu 3, w tym zaburzenia endokrynologiczne – takie jak zespół Cushinga, zespół Conna, nadczynność tarczycy, akromegalia (nadprodukcja hormonu wzrostu) czy guz chromochłonny. Wszystkie te stany mogą być rozpatrywane jako zwiększające ryzyko rozwoju cukrzycy.

Leki 

Również przyjmowane leki mogą wywoływać ten typ cukrzycy (3 stopnia) – za odpowiedzialne uznaje się sterydy stosowane doustnie. Ich działanie diabetogenne, czyli zwiększające ryzyko cukrzycy, dotyczy nie tylko form doustnych, ale również aplikacji na skórę czy inhalacji. Sterydy zmniejszają wrażliwość tkanek na insulinę, prowadząc do objawów cukrzycowych (określanych mianem cukrzycy posterydowej).

Cukrzyca typu 3 – objawy

Cukrzyca typu 3 bywa mylona z cukrzycą typu 2, głównie z powodu podobieństwa objawów i niewystarczającej wiedzy na temat tej pierwszej. W przypadku wystąpienia hiperglikemii u chorego, który jednocześnie doświadcza problemów żołądkowo-jelitowych, wskazane jest przeprowadzenie szczegółowych badań w celu wykluczenia lub potwierdzenia cukrzycy typu 3.

Symptomy sugerujące obecność cukrzycy typu 3 mogą przypominać te, które są charakterystyczne dla innych rodzajów tej choroby. Do objawów cukrzycy tego stopnia należą:

• częste oddawanie moczu (poliuria),
• wzmożone pragnienie,
• chroniczne uczucie zmęczenia, 
• senność,
• drażliwość,
• wysuszenie skóry i śluzówek,
• pogorszenie widzenia (brak ostrości widzenia).

W kontekście cukrzycy typu 3, która może być powiązana z chorobami trzustki, mogą pojawić się również inne, bardziej specyficzne objawy, takie jak:

• ból brzucha lokalizujący się w górnej części jamy brzusznej, często promieniujący do pleców,
• biegunka o charakterze tłuszczowym,
• obniżenie apetytu i związana z tym utrata wagi,
• skurcze mięśniowe,
• nudności i wymioty.

Jedną z charakterystycznych cech cukrzycy typu 3 jest jej wtórne pojawienie się w wyniku istnienia innego schorzenia. Pacjenci doświadczają nie tylko objawów cukrzycy, ale również objawów podstawowej choroby.

Ważne jest, aby w przypadku wystąpienia powyższych dolegliwości nie ignorować ich, lecz skonsultować się ze specjalistą, który może zlecić odpowiednie badania i wdrożyć właściwe leczenie.

Cukrzyca 3 stopnia – możliwe powikłania

Pacjenci z cukrzycą typu 3 są narażeni na powikłania, takie jak problemy z nerkami, sercem, naczyniami krwionośnymi, układem nerwowym oraz narządem wzroku. Ryzyko powikłań jest mniejsze niż w innych typach cukrzycy, ale przy braku leczenia może szybko wzrosnąć.

Rozpoznanie cukrzycy typu 3 

Diagnostyka cukrzycy typu 3 obejmuje pomiary poziomu glukozy we krwi, a także, w przypadku podejrzenia cukrzycy wtórnej, szersze badania w celu ustalenia przyczyny, w tym badania obrazowe czy hormonalne.

Leczenie cukrzycy wtórnej

Leczenie cukrzycy typu 3 wymaga indywidualnego podejścia, z uwzględnieniem przyczyny choroby. Głównym celem jest kontrola poziomu glukozy we krwi. Terapia choroby podstawowej, jeśli jest to możliwe, jest nieodłącznym elementem leczenia. 

W wielu przypadkach stosuje się metforminę, a w sytuacji nieskuteczności tej substancji lub jej nietolerancji przez chorego, sięga się po inne leki przeciwcukrzycowe. 

Gdy cukrzyca typu 3 jest wywołana przez czynniki genetyczne i nie można leczyć choroby podstawowej, konieczne może być stosowanie insuliny lub doustnych środków obniżających poziom cukru.

Cukrzyca typ 3 a dieta

Dieta dla osób z cukrzycą typu 3 nie różni się znacząco od zaleceń dla cukrzyków typu 2. Zaleca się ograniczenie spożycia tłuszczów nasyconych i trans oraz węglowodanów prostych, a także spożywanie produktów bogatych w złożone węglowodany, tłuszcze nienasycone i białka. Ważne jest wybieranie produktów o niskim indeksie glikemicznym.

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące cukrzycy typu 3.