Retinopatia cukrzycowa – co to, objawy, leczenie

Najważniejsze informacje:

• Retinopatia cukrzycowa to powikłanie cukrzycy, które może prowadzić do trwałej utraty wzroku. Choroba rozwija się na skutek uszkodzenia naczyń krwionośnych siatkówki spowodowanego długotrwałą hiperglikemią.
• We wczesnych stadiach retinopatia często przebiega bezobjawowo, dlatego pacjent powinien zgłaszać się na regularne badania okulistyczne. Wraz z postępem choroby występują symptomy, takie jak: stopniowy spadek ostrości wzroku, ciemne „plamki” przed oczami, a nawet nagła utrata wzroku.
• Leczenie retinopatii cukrzycowej zależy od stopnia zaawansowania choroby i obejmuje różne metody: laseroterapię (fotokoagulację), iniekcje doszklistkowe leków anty-VEGF oraz – w cięższych przypadkach – witrektomię. 
• Aby spowolnić rozwój retinopatii cukrzycowej lub zmniejszyć ryzyko jej wystąpienia, niezwykle istotna jest systematyczna kontrola glikemii, utrzymywanie prawidłowego ciśnienia tętniczego oraz zdrowa dieta. 

Retinopatia cukrzycowa to jedno z najpoważniejszych powikłań cukrzycy, które może prowadzić do nieodwracalnej utraty wzroku. Choroba rozwija się w wyniku długotrwałej hiperglikemii, która uszkadza naczynia krwionośne siatkówki, powodując ich zwiększoną przepuszczalność oraz niedokrwienie, a także powstawanie nowych, nieprawidłowych, naczyń. W początkowych stadiach retinopatia często przebiega bezobjawowo, jednak wraz z upływem czasu pojawiają się symptomy, takie jak: zamglone, zniekształcone widzenie, „plamy”, „mroczki” czy „pływające” punkty w polu widzenia. Wczesna diagnoza i regularne monitorowanie stanu siatkówki pozwalają na zastosowanie nowoczesnych metod leczenia – laseroterapii, iniekcji anty-VEGF oraz zaawansowanych procedur chirurgicznych. 

Retinopatia cukrzycowa – co to?

Retinopatia cukrzycowa (ICD-10: H36.0) jest przewlekłym powikłaniem, które może występować zarówno u osób z cukrzycą typu 1, jak i typu 2, zwłaszcza gdy poziom glukozy we krwi jest długotrwale podwyższony oraz niekontrolowany.

Długotrwała hiperglikemia powoduje uszkodzenie naczyń krwionośnych w siatkówce, co prowadzi do ich zwiększonej przepuszczalności oraz niedokrwienia. W odpowiedzi organizm zaczyna produkować czynnik wzrostu śródbłonka naczyniowego (VEGF), który stymuluje tworzenie nowych naczyń krwionośnych – proces ten nazywany jest neowaskularyzacją.

Neowaskularyzacja występuje głównie w zaawansowanej postaci opisywanej choroby siatkówki (retinopatii proliferacyjnej) i prowadzi do powstawania kruchych oraz łatwo pękających naczyń, które mogą powodować krwotoki do ciała szklistego oraz znaczne pogorszenie widzenia. W cięższych przypadkach może dojść do odwarstwienia siatkówki lub utraty wzroku.

Retinopatia cukrzycowa – nieproliferacyjna

To wczesne stadium retinopatii cukrzycowej, w którym dochodzi do uszkodzenia małych naczyń krwionośnych siatkówki. Charakteryzuje się:

• mikrotętniakami (małymi uwypukleniami naczyń siatkówki);
• krwotokami śródsiatkówkowymi (świadczą o postępującym uszkodzeniu naczyń);
• twardymi wysiękami (złogami lipidowymi);
• obrzękiem plamki żółtej (może prowadzić do pogorszenia widzenia).

Fundamentalne znaczenie ma tutaj utrzymywanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi, a także regularne badania okulistyczne, które pozwalają na wczesne wykrycie zmian i zapobieganie poważnym uszkodzeniom siatkówki. 

Retinopatia cukrzycowa – przedproliferacyjna

To bardziej zaawansowane stadium choroby, w którym nasilają się zmiany niedokrwienne w siatkówce. Występują:

• zaburzenia mikrokrążenia oraz niedokrwienie siatkówki;
• zwiększona liczba krwotoków i mikrotętniaków;
• miękkie wysięki („kłębki waty”), które świadczą o niedokrwieniu siatkówki;
• poszerzenie i nieregularność naczyń siatkówki.

Jest to „stan ostrzegawczy” przed przejściem w postać proliferacyjną. Wymaga ścisłego monitorowania i może wymagać interwencji laserowej.

Retinopatia cukrzycowa – proliferacyjna

Najcięższe stadium choroby, w którym na skutek przewlekłego niedokrwienia dochodzi do neowaskularyzacji – tworzenia nowych, nieprawidłowych, naczyń krwionośnych. Są one kruche i łatwo pękają, co prowadzi do:

• krwotoków do ciała szklistego;
• włóknienia i trakcyjnego odwarstwienia siatkówki;
• jaskry neowaskularnej (wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego).

Bez leczenia (np. fotokoagulacji laserowej lub terapii anty-VEGF) może prowadzić do nieodwracalnej utraty wzroku. 

Jaki specjalista zajmuje się leczeniem retinopatii cukrzycowej?

Leczeniem retinopatii cukrzycowej zajmuje się okulista specjalizujący się w chorobach siatkówki (retinolog). W procesie diagnozowania i terapii mogą brać udział także:

• diabetolog – nadzoruje leczenie cukrzycy, pomaga pacjentowi w utrzymaniu prawidłowego poziomu glukozy we krwi; 
• chirurg okulistyczny – wykonuje zaawansowane zabiegi, np. witrektomię, w przypadku ciężkiej postaci retinopatii.

Czy retinopatia cukrzycowa jest uleczalna?

Retinopatia cukrzycowa nie jest całkowicie uleczalna, ale odpowiednia terapia może spowolnić lub zatrzymać jej postęp. Leczenie obejmuje kilka metod, które pomagają kontrolować chorobę i zapobiegać pogorszeniu wzroku. 

• Ścisła samokontrola pacjenta – utrzymywanie stabilnego poziomu glukozy we krwi i prawidłowych wartości ciśnienia tętniczego.
• Laseroterapia (fotokoagulacja siatkówki) – hamuje rozwój nieprawidłowych naczyń krwionośnych.
• Zastrzyki anty-VEGF – zmniejszają obrzęk plamki żółtej i neowaskularyzację.
• Witrektomia – zabieg usunięcia ciała szklistego w przypadku krwotoków i odwarstwienia siatkówki.

Retinopatia cukrzycowa – przyczyny i czynniki ryzyka

Retinopatia cukrzycowa jest wynikiem przewlekłej hiperglikemii (wysokiego poziomu glukozy we krwi), która prowadzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych siatkówki. Proces chorobowy obejmuje kilka mechanizmów. 

Przyczyny retinopatii cukrzycowej 

• Uszkodzenie śródbłonka naczyń krwionośnych – wysoki poziom glukozy we krwi powoduje stres oksydacyjny i stan zapalny, w wyniku czego dochodzi do osłabienia naczyń siatkówki.
• Zwiększona przepuszczalność naczyń – naczynia stają się nieszczelne, co prowadzi do przesiąkania osocza i tworzenia obrzęków.
• Niedokrwienie siatkówki (ischemia) – zablokowanie drobnych naczyń krwionośnych ogranicza dopływ tlenu do siatkówki i powoduje jej uszkodzenie. 
• Neowaskularyzacja (tworzenie nowych naczyń) – organizm stara się rekompensować niedotlenienie poprzez tworzenie nowych naczyń krwionośnych, jednak są one słabe i podatne na pękanie, co prowadzi do krwotoków i powstawania blizn. 

Długotrwała hiperglikemia i nieprawidłowo leczona cukrzyca to główne przyczyny progresji choroby, która może prowadzić do utraty wzroku.

Czynniki ryzyka rozwoju retinopatii cukrzycowej

Trzeba podkreślić, że nie u każdej osoby z cukrzycą rozwinie się retinopatia. Istnieją jednak czynniki, które znacząco zwiększają ryzyko jej wystąpienia. 

• Retinopatia może pojawić się zarówno u pacjentów z cukrzycą typu 1, jak i typu 2, jednak częściej i szybciej rozwija się u osób z cukrzycą typu 1. Istotnym czynnikiem jest czas – im dłużej pacjent choruje, tym większe ryzyko. Po 20 latach cukrzycy retinopatia rozwija się u ponad 90% osób z cukrzycą typu 1 i u około 60% osób z cukrzycą typu 2.
• Nieprawidłowa kontrola glikemii znacząco przyspiesza uszkodzenia naczyń siatkówki. Wysoki poziom hemoglobiny glikowanej (HbA1c) świadczy o długotrwałej hiperglikemii, co zwiększa ryzyko powikłań. Dodatkowo nagłe wahania poziomu glukozy mogą prowadzić do gwałtowniejszego uszkadzania naczyń krwionośnych i przyspieszać rozwój choroby.
• Nadciśnienie tętnicze to kolejny czynnik ryzyka, który może pogarszać stan naczyń krwionośnych siatkówki. Wysokie ciśnienie krwi uszkadza delikatne naczynia, nasilając objawy retinopatii i przyspieszając jej progresję. Nieuregulowane nadciśnienie zwiększa prawdopodobieństwo przejścia choroby w bardziej zaawansowane stadia.
• Zaburzenia lipidowe, np. wysoki poziom złego cholesterolu (LDL) i niski poziom dobrego cholesterolu (HDL), sprzyjają odkładaniu się złogów tłuszczowych w naczyniach siatkówki, co prowadzi do wysięków i obrzęków.
• Palenie papierosów zwiększa ryzyko rozwoju retinopatii cukrzycowej. Substancje zawarte w dymie tytoniowym powodują skurcz naczyń krwionośnych, ograniczając dopływ tlenu do siatkówki. Ponadto palenie nasila stres oksydacyjny i stan zapalny, co przyspiesza uszkodzenia naczyń i pogarsza przebieg choroby.
• Choroby nerek, zwłaszcza nefropatia cukrzycowa, często współistnieją z retinopatią. Obie choroby wynikają z uszkodzenia drobnych naczyń krwionośnych i mogą wzajemnie przyspieszać swój rozwój. Pacjenci z cukrzycą i niewydolnością nerek są szczególnie narażeni na cięższy przebieg retinopatii.
• Ciąża może przyspieszyć postęp retinopatii cukrzycowej, zwłaszcza jeśli poziom glukozy we krwi nie jest kontrolowany systematycznie. Z tego względu zaleca się częstsze badania okulistyczne u kobiet ciężarnych, aby monitorować na bieżąco ewentualne zmiany w obrębie siatkówki.

Otyłość i brak aktywności fizycznej również przyczyniają się do rozwoju retinopatii. Nadmierna masa ciała sprzyja insulinooporności i utrudnia kontrolę glikemii. Siedzący tryb życia zwiększa z kolei ryzyko nadciśnienia i zaburzeń lipidowych, co negatywnie wpływa na naczynia siatkówki.

Retinopatia cukrzycowa – objawy

W początkowych stadiach retinopatia często nie daje żadnych objawów, dlatego tak ważne są regularne badania okulistyczne. Wraz z postępem choroby pojawiają się symptomy, takie jak:

• zamglone, nieostre widzenie;
• trudności z widzeniem w ciemności (pogorszona adaptacja do zmiany oświetlenia);
• zniekształcenie obrazu;
• czarne „plamy”, męty lub „pływające kropki” w polu widzenia;
• nagłe pogorszenie wzroku, szczególnie przy krwotokach do ciała szklistego.

W zaawansowanych stadiach może dojść do całkowitej utraty wzroku.

Retinopatia cukrzycowa – pierwsze objawy

Pierwsze objawy retinopatii cukrzycowej mogą obejmować:

• niewielkie pogorszenie ostrości wzroku – bywa pierwszym sygnałem problemów z siatkówką, szczególnie w okolicy plamki żółtej;
• trudności w czytaniu drobnego druku – częsty symptom wynikający z obrzęku plamki, która odpowiada za widzenie centralne;
• problemy z rozróżnianiem barw – uszkodzenie siatkówki, zwłaszcza w okolicy plamki, może prowadzić do trudności w odróżnianiu kolorów;
• okresowe zamglenie widzenia, które mija po odpoczynku – może być efektem przejściowego obrzęku siatkówki lub zmian w mikrokrążeniu. 

Jak widzi osoba z retinopatią cukrzycową?

Pacjenci z retinopatią cukrzycową zgłaszają objawy, takie jak:

• zamglone, nieostre widzenie – wynika z obrzęku siatkówki, krwotoków lub uszkodzeń naczyń;
• ciemne „plamy” i cienie w polu widzenia – mogą być skutkiem krwotoków do ciała szklistego lub powstania nieprawidłowych naczyń;
• zniekształcenie kształtów i linii (metamorfopsja) – typowy objaw cukrzycowego obrzęku plamki (DME, Diabetic Macular Edema), który wpływa na widzenie centralne. Obrzęk powoduje nagromadzenie płynu w warstwach siatkówki, prowadząc do zaburzenia percepcji kształtów i linii, co sprawia, że proste linie mogą wydawać się faliste lub zniekształcone;
• efekt „dziur” w widzeniu – charakterystyczny dla zaawansowanej retinopatii, zwłaszcza gdy dochodzi do niedokrwienia i obumierania części siatkówki;
• nagłe epizody niemal całkowitej utraty wzroku – mogą wystąpić, gdy dochodzi do masywnych krwotoków do ciała szklistego lub odwarstwienia siatkówki.

Obraz może być różnie zaburzony w zależności od stopnia zaawansowania choroby.

Retinopatia cukrzycowa – badania

Wczesne wykrycie patologicznych zmian w oku jest bardzo ważne dla zahamowania postępu choroby i zastosowania odpowiedniego leczenia. Diagnostyka opiera się na różnych metodach obrazowania i oceny funkcji wzroku, które pozwalają na dokładną analizę stanu siatkówki oraz mikrokrążenia oka. Poniżej zostały opisane badania wykorzystywane w diagnostyce retinopatii cukrzycowej. 

Badanie dna oka (oftalmoskopia)

Oftalmoskopia to podstawowe i nieinwazyjne badanie pozwalające na ocenę stanu siatkówki, naczyń krwionośnych oraz nerwu wzrokowego. Wykonuje się je za pomocą wziernika okulistycznego lub specjalnej soczewki w lampie szczelinowej. Aby uzyskać lepszy wgląd w dno oka, pacjentowi podaje się krople rozszerzające źrenice. 

Oftalmoskopia pozwala wykryć zmiany charakterystyczne dla retinopatii cukrzycowej – mikrotętniaki, wybroczyny, wysięki twarde czy proliferację nowych naczyń krwionośnych.

Angiografia fluoresceinowa (FA)

Angiografia fluoresceinowa (FA, Fluorescein Angiography) to zaawansowane badanie obrazowe, które pozwala na ocenę ukrwienia siatkówki i wykrycie nieszczelności naczyń. W trakcie procedury pacjentowi podaje się dożylnie barwnik fluoresceinowy, a następnie wykonuje serię zdjęć dna oka. 

Badanie jest szczególnie przydatne w ocenie stopnia zaawansowania retinopatii oraz obecności niedokrwienia, obrzęku plamki lub przecieków naczyniowych. 

Optyczna koherentna tomografia (OCT)

Optyczna koherentna tomografia (OCT, Optical Coherence Tomography) to nowoczesne i nieinwazyjne badanie wykorzystujące fale świetlne do uzyskania bardzo dokładnych przekrojowych obrazów siatkówki. Pozwala na ocenę grubości siatkówki oraz wykrycie obrzęku plamki żółtej, który może prowadzić do pogorszenia ostrości wzroku. 

Badanie jest szczególnie przydatne w monitorowaniu postępu choroby oraz ocenie skuteczności leczenia laserem lub z wykorzystaniem iniekcji doszklistkowych leków anty-VEGF.

OCT-angiografia (OCTA)

Angiografia optycznej koherentnej tomografii (OCTA, Optical Coherence Tomography Angiography) to nowoczesna odmiana optycznej koherentnej tomografii, która umożliwia nieinwazyjną wizualizację mikrokrążenia siatkówki. W przeciwieństwie do angiografii fluoresceinowej nie wymaga podawania kontrastu, co zmniejsza ryzyko działań niepożądanych i obciążeń dla pacjenta. 

Technologia ta pozwala na ocenę przepływu krwi w naczyniach siatkówki i naczyniówki, umożliwiając wykrycie wczesnych objawów niedokrwienia oraz patologicznych naczyń. Jest szczególnie przydatna w wykrywaniu mikroangiopatii cukrzycowej na bardzo wczesnym etapie choroby.

Badanie ostrości wzroku i pola widzenia

Ocena ostrości wzroku (za pomocą tablic Snellena lub testów komputerowych) oraz badanie pola widzenia to podstawowe testy okulistyczne. Pozwalają określić, w jakim stopniu choroba wpłynęła na funkcję widzenia pacjenta. 

Utrata ostrości wzroku może wskazywać na obecność cukrzycowego obrzęku plamki, natomiast ubytki w polu widzenia – zaawansowane zmiany w siatkówce lub powikłania, takie jak neowaskularyzacja i krwotoki do ciała szklistego.

Kiedy wykonać pierwsze badanie wzroku w kierunku retinopatii i jak często je powtarzać? 

Osoby chore na cukrzycę powinny regularnie poddawać się badaniom okulistycznym, aby jak najwcześniej wykryć ewentualne zmiany w siatkówce. Jakie są zalecenia dotyczące częstotliwości badań?

• Osoby z cukrzycą typu 1 – pierwsze badanie okulistyczne powinno odbyć się w ciągu 5 lat od diagnozy, a następnie co najmniej raz w roku.
• Osoby z cukrzycą typu 2 – pierwsze badanie należy wykonać natychmiast po rozpoznaniu cukrzycy, a potem co najmniej raz w roku.
• Kobiety w ciąży z cukrzycą – powinny wykonać badanie okulistyczne przed ciążą lub na jej początku, a następnie powtarzać je w każdym trymestrze oraz po porodzie, ponieważ ciąża może przyspieszyć rozwój retinopatii cukrzycowej.
• Osoby z zaawansowaną retinopatią cukrzycową – jeśli wykryto już zmiany w siatkówce, lekarz może zalecić częstsze badania, np. co 3–6 miesięcy, w zależności od stopnia zaawansowania choroby i rodzaju leczenia.

Retinopatia cukrzycowa – leczenie

Leczenie retinopatii cukrzycowej obejmuje różne metody – od kontrolowania glikemii, przez laseroterapię i iniekcje doszklistkowe, aż po chirurgiczne usunięcie zmian. Wybór terapii zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz indywidualnych potrzeb pacjenta. 

Retinopatia cukrzycowa – widzenie zależne od poziomu glikemii 

Ścisła kontrola cukrzycy jest podstawowym elementem leczenia i prewencji retinopatii cukrzycowej. Utrzymanie stabilnego poziomu glukozy we krwi może spowolnić rozwój choroby, zmniejszyć ryzyko powikłań i poprawić funkcjonowanie naczyń siatkówki. 

• Badania wykazują, że utrzymywanie poziomu hemoglobiny glikowanej (HbA1c) na poziomie ≤7% znacznie redukuje ryzyko wystąpienia retinopatii cukrzycowej.
• Stabilny poziom glukozy we krwi zmniejsza uszkodzenie naczyń siatkówki, ograniczając powstawanie mikrotętniaków, krwotoków i obrzęku plamki.
• U pacjentów ze zdiagnozowaną retinopatią kontrola glikemii może zapobiec jej przejściu w bardziej zaawansowaną formę.
• Odpowiednie leczenie cukrzycowego obrzęku plamki (DME) oraz retinopatii proliferacyjnej wymaga równoczesnej stabilizacji cukrzycy.
• Zbyt szybkie obniżanie glikemii (np. intensywna insulinoterapia) u osób z zaawansowaną retinopatią może paradoksalnie nasilić jej objawy, prowadząc do przejściowego pogorszenia widzenia. Zaleca się stopniowe obniżanie poziomu glukozy.

Leki na retinopatię cukrzycową

Farmakoterapia w retinopatii cukrzycowej ma głównie charakter wspomagający i koncentruje się na ochronie naczyń krwionośnych oraz poprawie mikrokrążenia. W bardziej zaawansowanych stadiach choroby bardzo ważną rolę odgrywają leki anty-VEGF oraz kortykosteroidy, które są podawane w postaci iniekcji doszklistkowych. W niektórych przypadkach konieczne mogą być także inne metody leczenia, takie jak laseroterapia czy witrektomia.

Celem leczenia farmakologicznego jest m.in.: spowolnienie postępu choroby, redukcja obrzęku plamki oraz poprawa krążenia w siatkówce, co może pomóc w zachowaniu widzenia i zmniejszeniu ryzyka powikłań.

• Leki uszczelniające ściany naczyń
  • Winpocetyna – zwiększa przepływ krwi w naczyniach mózgowych i siatkówce.
  • Nicergolina – poprawia mikrokrążenie, działa neuroprotekcyjnie.
  • Sulodeksyd – zmniejsza agregację płytek krwi i wzmacnia elastyczność naczyń.
• Inhibitory ACE (angiotensin-converting enzyme, enzym konwertujący angiotensynę)
  • Enalapryl, ramipryl, peryndopryl, lisinopryl – obniżają ciśnienie krwi, rozszerzają naczynia krwionośne, zmniejszają obciążenie serca i chronią narządy przed uszkodzeniem, szczególnie nerki i siatkówkę u pacjentów z cukrzycą.
• Ścisła kontrola cukrzycy i ciśnienia tętniczego
  • Leki przeciwcukrzycowe (insulina, metformina, flozyny, agoniści GLP-1) – pomagają w utrzymaniu prawidłowego poziomu glukozy we krwi, co jest istotne w zapobieganiu uszkodzeniu naczyń siatkówki i spowolnieniu postępu retinopatii cukrzycowej. 
  • Leki obniżające ciśnienie tętnicze (inhibitory ACE, sartany, beta-blokery) – zmniejszają ryzyko dalszych uszkodzeń naczyń krwionośnych w siatkówce oka. 

Retinopatia cukrzycowa – leczenie laserem

Leczenie laserowe (fotokoagulacja siatkówki) jest jedną z najczęściej stosowanych metod terapii retinopatii cukrzycowej, zwłaszcza w przypadku pacjentów z retinopatią proliferacyjną i obrzękiem plamki. Zabieg jest wykonywany w warunkach ambulatoryjnych, co oznacza, że pacjent nie musi pozostawać w szpitalu.

Celem zabiegu jest:

• zamknięcie nieszczelnych naczyń krwionośnych i zapobieganie ich dalszemu przeciekaniu;
• zahamowanie wzrostu nowych, nieprawidłowych, naczyń krwionośnych;
• zmniejszenie obrzęku plamki.

Fotokoagulacja siatkówki może wiązać się ze skutkami ubocznymi (np. zaburzenia widzenia w nocy lub ból czy dyskomfort podczas zabiegu), jednak większość z nich ma charakter przejściowy, a ryzyko poważniejszych komplikacji jest niskie, zwłaszcza gdy leczenie zostało odpowiednio dobrane do stanu pacjenta. 

Retinopatia cukrzycowa – zastrzyki

Leczenie retinopatii cukrzycowej może obejmować również iniekcje do ciała szklistego. „Zastrzyki do oka” są wykonywane w warunkach sterylnych i często wymagają serii powtórzeń w określonych odstępach czasu. Jakie substancje są podawane pacjentom? 

• Leki z grupy anty-VEGF (przeciwko czynnikowi wzrostu śródbłonka naczyniowego, Anti-Vascular Endothelial Growth Factor; np. ranibizumab, aflibercept, bewacyzumab) – skuteczne w terapii cukrzycowego obrzęku plamki oraz proliferacyjnej retinopatii cukrzycowej. Pomagają zmniejszyć obrzęk siatkówki, poprawiają ostrość wzroku oraz hamują nieprawidłowy wzrost naczyń, co zmniejsza ryzyko krwotoków i powikłań. 
• Steroidy (np. deksametazon, triamcynolon) – mogą być stosowane w leczeniu cukrzycowego obrzęku plamki, który jest częstym powikłaniem retinopatii cukrzycowej. Działają przeciwzapalnie, zmniejszając obrzęk siatkówki oraz przesiąkanie naczyń, co pomaga poprawić ostrość wzroku.

Retinopatia cukrzycowa – witrektomia

Witrektomia to chirurgiczna metoda leczenia zaawansowanej retinopatii cukrzycowej, stosowana w przypadkach:

• wylewu krwi do ciała szklistego (krwotoku do wnętrza oka);
• trakcyjnego odwarstwienia siatkówki;
• nieustępującego obrzęku plamki.

Podczas operacji chirurg usuwa ciało szkliste, które może być przesiąknięte krwią, i zastępuje je specjalnym płynem lub gazem. Może również wykonać dodatkowe procedury, takie jak laseroterapia czy usunięcie błon powodujących odwarstwienie siatkówki.

Retinopatia cukrzycowa – dieta 

Dieta w retinopatii cukrzycowej powinna uwzględniać produkty o niskim indeksie glikemicznym, zdrowe tłuszcze i antyoksydanty. Ważne jest unikanie przetworzonej żywności, cukrów prostych oraz tłuszczów trans. Nie bez znaczenia pozostaje również kontrola ciśnienia tętniczego i cholesterolu. Warto także pamiętać, że regularne oraz zbilansowane posiłki pomagają w utrzymaniu stabilnej glikemii, co jest bardzo ważne w profilaktyce powikłań cukrzycy. 

Kontrola poziomu glukozy we krwi

Warto spożywać produkty o niskim indeksie glikemicznym (IG), aby zapobiegać nagłemu wzrostowi poziomu glukozy we krwi.

• Produkty zalecane: warzywa nieskrobiowe (szpinak, brokuły, kapusta, papryka), pełnoziarniste produkty (brązowy ryż, kasza gryczana, chleb pełnoziarnisty), rośliny strączkowe (soczewica, ciecierzyca, fasola), chude białko (ryby, drób, tofu), owoce o niskim IG (jagody, maliny, grejpfrut, jabłka w umiarkowanych ilościach)
• Produkty niezalecane: białe pieczywo, biały ryż, makarony, słodycze, napoje słodzone, produkty wysoko przetworzone 

Zdrowe tłuszcze dla ochrony naczyń

Zdrowe tłuszcze działają przeciwzapalnie i wspierają funkcjonowanie naczyń siatkówki.

• Źródła zdrowych tłuszczów: tłuste ryby (łosoś, makrela, sardynki) bogate w kwasy omega-3, oliwa z oliwek, awokado, orzechy, siemię lniane, nasiona chia

Diabetycy powinni unikać z kolei tłuszczów trans i tłuszczów nasyconych, które sprzyjają stanom zapalnym oraz miażdżycy naczyń.

Antyoksydanty dla ochrony wzroku

Stres oksydacyjny przyczynia się do rozwoju retinopatii cukrzycowej, dlatego należy spożywać produkty bogate w antyoksydanty.

• Składniki i ich źródła: witamina C (cytrusy, papryka, natka pietruszki), witamina E (orzechy, oleje roślinne, nasiona), luteina i zeaksantyna (jarmuż, szpinak, żółtko jaj), cynk i selen (orzechy brazylijskie, pestki dyni, owoce morza) 

Kontrola ciśnienia i cholesterolu

Podwyższone ciśnienie i wysoki cholesterol przyspieszają uszkodzenia siatkówki, dlatego diabetykom zaleca się m.in.: ograniczenie soli oraz produktów wysoko przetworzonych, spożywanie błonnika w postaci warzyw, owoców i produktów pełnoziarnistych, a także regularne picie wody zamiast słodzonych napojów. 

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące retinopatii cukrzycowej.