Leki na zakrzepicę

Skuteczna profilaktyka i leczenie zakrzepicy oraz innych chorób zakrzepowo-zatorowych opierają się na stosowaniu leków wpływających na różne etapy hemostazy. Preparaty te zapobiegają powstawaniu groźnych skrzepów lub umożliwiają ich rozpuszczenie. W praktyce klinicznej stosuje się kilka grup leków, z których każda działa na inny mechanizm procesu krzepnięcia i ma odrębne wskazania terapeutyczne. Do najważniejszych należą: leki przeciwpłytkowe hamujące agregację (zlepianie się) płytek krwi, antykoagulanty blokujące aktywność osoczowych czynników krzepnięcia, a także leki fibrynolityczne, które rozpuszczają już istniejące zakrzepy.

do artykułu

Teleporada po receptę online

1 Wybierz lek i uzupełnij formularz

2 Przejdź e-konsultację i odbierz zalecenia

3 Możesz otrzymać e-receptę i kod gotowy do realizacji

Leki na zakrzepicę

zakrzepica leki

Najważniejsze informacje

  • Leki przeciwzakrzepowe obejmują trzy główne grupy: antykoagulanty, preparaty przeciwpłytkowe oraz środki trombolityczne.
  • Antykoagulanty hamują aktywność czynników krzepnięcia krwi – bezpośrednio (np. bezpośrednie inhibitory trombiny i czynnika Xa) lub pośrednio (np. antagoniści witaminy K) – co zapobiega powstawaniu nowych zakrzepów oraz narastaniu już istniejących. Są stosowane zarówno profilaktycznie (np. u pacjentów z migotaniem przedsionków, po operacjach ortopedycznych, w profilaktyce żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej), jak i leczniczo (np. w przypadku zakrzepicy żył głębokich, zatorowości płucnej). Antykoagulanty występują w formie doustnej (np. warfaryna, rywaroksaban, dabigatran, apiksaban) oraz pozajelitowej (np. heparyna niefrakcjonowana, heparyny drobnocząsteczkowe).
  • Leki przeciwpłytkowe (antyagregacyjne) zapobiegają agregacji (zlepianiu się) płytek krwi, ograniczając tworzenie zakrzepów w naczyniach tętniczych. Stosuje się je głównie w profilaktyce i leczeniu chorób sercowo-naczyniowych, takich jak: choroba niedokrwienna serca, zawał mięśnia sercowego czy udar niedokrwienny mózgu. Do tej grupy należą m.in.: kwas acetylosalicylowy, klopidogrel, tikagrelor oraz prasugrel.
  • Leki trombolityczne (fibrynolityki) są stosowane głównie w stanach nagłych (ostry zawał serca, udar niedokrwienny mózgu, masywna zatorowość płucna). Działają poprzez aktywację enzymu rozpuszczającego fibrynę – główny składnik skrzepu – co umożliwia przywrócenie przepływu krwi w zablokowanym naczyniu. Przykładem takiego leku jest alteplaza.

Skuteczna profilaktyka i leczenie zakrzepicy oraz innych chorób zakrzepowo-zatorowych opierają się na stosowaniu leków wpływających na różne etapy hemostazy. Preparaty te zapobiegają powstawaniu groźnych skrzepów lub umożliwiają ich rozpuszczenie. W praktyce klinicznej stosuje się kilka grup leków, z których każda działa na inny mechanizm procesu krzepnięcia i ma odrębne wskazania terapeutyczne. Do najważniejszych należą: leki przeciwpłytkowe hamujące agregację (zlepianie się) płytek krwi, antykoagulanty blokujące aktywność osoczowych czynników krzepnięcia, a także leki fibrynolityczne, które rozpuszczają już istniejące zakrzepy.

Leki przeciwzakrzepowe – jak działają?

Leki przeciwzakrzepowe to substancje zapobiegające tworzeniu się zakrzepów w naczyniach krwionośnych. W zależności od mechanizmu działania ingerują w różne etapy procesu hemostazy (krzepnięcia i agregacji płytek).

  • Antagoniści witaminy K (np. warfaryna, acenokumarol) – hamują syntezę czynników krzepnięcia zależnych od witaminy K (II, VII, IX, X). Ich stosowanie wymaga monitorowania wskaźnika INR oraz ostrożności ze względu na liczne interakcje z lekami i dietą (szczególnie z produktami bogatymi w witaminę K).
  • Doustne antykoagulanty bezpośrednie (DOAC) – obejmują inhibitory czynnika Xa (np. rywaroksaban, apiksaban, edoksaban) oraz bezpośredni inhibitor trombiny (dabigatran). Mają szybki początek działania, ustabilizowaną farmakokinetykę i nie wymagają rutynowego monitorowania parametrów krzepnięcia. Ich zastosowanie znacznie uprościło leczenie zakrzepicy i profilaktykę udarów w migotaniu przedsionków.
  • Heparyny – w tym heparyna niefrakcjonowana (UFH) oraz heparyny drobnocząsteczkowe (LMWH, np. enoksaparyna, dalteparyna) – działają pośrednio poprzez aktywację antytrombiny III, co prowadzi do zahamowania głównie czynników Xa i IIa (trombiny). UFH wymaga kontroli APTT i jest stosowana głównie w warunkach szpitalnych, natomiast LMWH można podawać podskórnie ambulatoryjnie (cechują się bardziej przewidywalnym działaniem).
  • Leki przeciwpłytkowe (np. kwas acetylosalicylowy, klopidogrel, tikagrelor, prasugrel) – choć nie są klasycznymi antykoagulantami, zapobiegają zakrzepom tętniczym poprzez hamowanie agregacji płytek krwi. Są podstawą leczenia chorób sercowo-naczyniowych, takich jak choroba niedokrwienna serca, po angioplastyce czy w prewencji wtórnej udaru mózgu.

Dobór odpowiedniego leku zależy od kontekstu klinicznego (np. profilaktyka udaru, leczenie zakrzepicy, zawał serca), indywidualnego ryzyka krwawienia oraz rodzaju zagrożenia zakrzepowego (tętniczego vs. żylnego).

Przejdź e-konsultację i zapytaj o e-receptę na Twoje leki

Kiedy stosować leki na zakrzepicę?

Leczenie przeciwzakrzepowe znajduje zastosowanie zarówno w profilaktyce, jak i terapii chorób zakrzepowo-zatorowych (VTE, venous thromboembolism), zapobiegając groźnym powikłaniom, takim jak: zatorowość płucna, udar niedokrwienny mózgu, zawał serca czy ostre niedokrwienie kończyn.

  • Leki przeciwzakrzepowe (antykoagulanty) są stosowane głównie w leczeniu i profilaktyce żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (ŻChZZ) obejmującej m.in. zakrzepicę żył głębokich kończyn dolnych oraz zatorowość płucną.
  • Ponadto antykoagulanty znajdują zastosowanie w profilaktyce udaru mózgu i zatorowości obwodowej u pacjentów z migotaniem przedsionków:
    • w przypadku migotania niezastawkowego preferuje się doustne antykoagulanty niebędące antagonistami witaminy K (DOAC) – rywaroksaban, apiksaban czy dabigatran;
    • w migotaniu zastawkowym, np. u chorych z mechaniczną zastawką serca lub umiarkowaną/ciężką stenozą mitralną, zaleca się stosowanie antagonistów witaminy K, np. warfaryny. 
  • Leki przeciwzakrzepowe są wskazane również w przypadku:
    • pacjentów z mechanicznymi zastawkami serca lub ciężkimi wadami zastawkowymi (ze względu na wysokie ryzyko powikłań zatorowych);
    • osób z trombofilią, czyli wrodzonymi lub nabytymi zaburzeniami krzepliwości, takimi jak: niedobór białka C, białka S, mutacja czynnika V Leiden, mutacja genu protrombiny (G20210A) czy zespół antyfosfolipidowy;
    • pacjentów z ostrym niedokrwieniem kończyn spowodowanym zakrzepem lub zatorowością tętniczą (jako element leczenia przyczynowego i zapobiegawczego).
  • Profilaktyczne stosowanie leków przeciwzakrzepowych jest uzasadnione także u osób z podwyższonym ryzykiem zakrzepicy, w szczególności:
    • po rozległych zabiegach chirurgicznych, zwłaszcza ortopedycznych (np. endoprotezoplastyka stawu biodrowego lub kolanowego);
    • po operacjach w obrębie miednicy i jamy brzusznej;
    • w przypadku długotrwałego unieruchomienia, np. po udarze mózgu lub złamaniu kończyny dolnej;
    • podczas przedłużonego unieruchomienia w podróży (np. wielogodzinny lot samolotem lub jazda samochodem), zwłaszcza u osób z dodatkowymi czynnikami ryzyka (np. otyłość, żylaki, przebyta zakrzepica).

Antykoagulanty – leki przeciwzakrzepowe na receptę

Leki przeciwzakrzepowe (antykoagulanty) to grupa preparatów stosowanych w celu zapobiegania powstawaniu zakrzepów krwi oraz leczenia już istniejących. Są dostępne wyłącznie na receptę, ponieważ ich przyjmowanie wiąże się z ryzykiem krwawień i wymaga kontroli lekarskiej.

Obecnie dostępnych jest wiele leków wykorzystywanych w terapii i profilaktyce choroby zakrzepowo-zatorowej, potocznie określanych jako „leki na rozrzedzenie krwi”. Różnią się one mechanizmem działania, drogą podania, szybkością uzyskania efektu terapeutycznego, koniecznością monitorowania parametrów krzepnięcia, np. międzynarodowy współczynnik znormalizowany (INR) lub czas częściowej tromboplastyny po aktywacji (APTT), a także profilem wskazań i przeciwwskazań klinicznych.

Wybór odpowiedniego preparatu zależy od wielu czynników:

  • rodzaju i lokalizacji zakrzepicy (np. zakrzepica żył głębokich kończyn dolnych, zatorowość płucna, zakrzepica żył miednicy, zakrzepica żył powierzchownych);
  • stopnia zaawansowania choroby zakrzepowo-zatorowej;
  • obecności chorób współistniejących (np. niewydolność nerek, choroby wątroby, nowotwory);
  • ryzyka powikłań krwotocznych (np. nadciśnienie tętnicze, choroba wrzodowa żołądka lub dwunastnicy, podeszły wiek);
  • sytuacji klinicznej pacjenta: czy przebywa w szpitalu, jest poddawany zabiegowi operacyjnemu, czy też wymaga długoterminowego leczenia ambulatoryjnego.

Antagoniści witaminy K (VKA, vitamin K antagonists)

Warfaryna i acenokumarol działają poprzez hamowanie enzymu reduktazy epoksydu witaminy K w wątrobie, co prowadzi do zahamowania syntezy biologicznie aktywnych form czynników krzepnięcia (II, VII, IX, X) oraz białek C i S (naturalnych inhibitorów krzepnięcia).

Cechy terapii antagonistami witaminy K:

  • leki doustne stosowane raz dziennie, najlepiej o stałej porze;
  • działanie rozwija się po 3–5 dniach od rozpoczęcia leczenia;
  • wymagają regularnego monitorowania wartości INR;
  • wykazują dużą wrażliwość na interakcje z innymi lekami oraz dietą, zwłaszcza w zakresie spożycia witaminy K.

Wskazania do stosowania antagonistów witaminy K:

  • migotanie przedsionków z towarzyszącymi wadami zastawkowymi;
  • mechaniczne zastawki serca (jedyna rekomendowana grupa leków);
  • profilaktyka nawrotów zakrzepicy żylnej;
  • leczenie pacjentów z trombofilią, u których konieczna jest indywidualizacja dawki.

Nowe doustne antykoagulanty (DOAC) – leki przeciwzakrzepowe nowej generacji

Nowe doustne antykoagulanty (DOAC, direct oral anticoagulants) to leki przeciwzakrzepowe, które – w odróżnieniu od antagonistów witaminy K – nie wymagają rutynowego monitorowania parametrów krzepnięcia, takich jak INR. Cechują się szybkim początkiem działania, przewidywalnym profilem farmakokinetycznym oraz stałym dawkowaniem, zazwyczaj raz lub dwa razy dziennie, w zależności od konkretnego preparatu i wskazania klinicznego.

Do tej grupy leków zaliczają się: dabigatran, który jest bezpośrednim inhibitorem trombiny (czynnika IIa), oraz rywaroksaban, apiksaban i edoksaban – bezpośrednie inhibitory czynnika Xa.

Wskazania do stosowania DOAC:

  • migotanie przedsionków niezwiązane z istotnymi wadami zastawkowymi (np. w przypadku braku zwężenia zastawki mitralnej lub braku mechanicznej zastawki serca);
  • leczenie i profilaktyka zakrzepicy żył głębokich (DVT, deep vein thrombosis) oraz zatorowości płucnej (PE, pulmonary embolism);
  • profilaktyka powikłań zakrzepowo-zatorowych po dużych operacjach ortopedycznych (np. endoprotezoplastyce stawu biodrowego lub kolanowego);
  • alternatywa dla antagonistów witaminy K u pacjentów, u których trudno utrzymać INR w zakresie terapeutycznym.

Choć DOAC nie wymagają rutynowego monitorowania parametrów krzepnięcia, ich stosowanie wiąże się z pewnymi ograniczeniami i wymaga indywidualnej oceny pacjenta. O czym należy pamiętać? 

  • Nowe doustne antykoagulanty wchodzą w interakcje z silnymi inhibitorami lub induktorami CYP3A4 i P-gp, co może wpływać na ich skuteczność lub bezpieczeństwo terapii. 
  • Leki z grupy DOAC są przeciwwskazane u pacjentów z mechanicznymi zastawkami serca, ponieważ ich stosowanie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem powikłań zakrzepowo-zatorowych, co potwierdziło m.in. badanie RE-ALIGN. W takich przypadkach zaleca się przyjmowanie antagonistów witaminy K (np. warfaryny).
  • Ostrożność należy zachować także u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek, ponieważ upośledzone wydalanie nerkowe może prowadzić do wzrostu stężenia leku we krwi, co z kolei zwiększa ryzyko krwawień.

W sytuacji nagłego, ciężkiego krwawienia dostępne są swoiste odtrutki – idarucizumab dla dabigatranu oraz andeksanet alfa dla inhibitorów czynnika Xa (jego dostępność może być ograniczona ze względu na wysoką cenę, rejestrację i decyzje refundacyjne w danym kraju). 

Pobierz aplikację

Receptomat w telefonie!

Dbaj o zdrowie tak jak Ci wygodnie!

Aplikacja Receptomat to innowacyjne rozwiązanie telemedyczne, które pozwala dbać o ciągłość leczenia w prosty sposób. Usługi medyczne są dostępne dla Ciebie przez 7 dni w tygodniu! Umów się na teleporadę, prześlij dokumentację medyczną, ustaw powiadomienia o lekach. Wygodnie, szybko, niezawodnie.

Pobierz naszą aplikację
receptomat-box

Zastrzyki przeciwzakrzepowe (heparyny)

Zastrzyki przeciwzakrzepowe to głównie leki z grupy heparyn. Stosuje się je w profilaktyce i leczeniu żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, zwłaszcza w sytuacjach nagłych, u pacjentów hospitalizowanych, unieruchomionych lub z przeciwwskazaniami do doustnej terapii przeciwzakrzepowej.

Heparyny działają poprzez nasilenie aktywności antytrombiny, która hamuje działanie trombiny (czynnika IIa) oraz czynnika Xa, blokując tym samym proces krzepnięcia.

  • Heparyna niefrakcjonowana (UFH, unfractionated heparin) – np. heparyna sodowa:
    • podawana dożylnie (bolus i/lub wlew ciągły) lub rzadziej podskórnie, głównie w profilaktyce;
    • szybki początek i krótki czas działania;
    • wymaga monitorowania wskaźnika APTT;
    • bezpieczna u pacjentów z niewydolnością nerek.
  • Heparyny drobnocząsteczkowe (LMWH, low molecular weight heparins) – enoksaparyna, nadroparyna, dalteparyna:
    • podawane podskórnie, zazwyczaj 1–2 razy dziennie (dawkowanie zależne od masy ciała);
    • nie wymagają rutynowego monitorowania parametrów krzepnięcia;
    • mają przewidywalny profil farmakokinetyczny;
    • u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek należy rozważyć dostosowanie dawki lub podawanie heparyny niefrakcjonowanej.

Wskazania do stosowania heparyn:

  • leczenie ostrych stanów zakrzepowo-zatorowych – zakrzepicy żył głębokich i zatorowości płucnej;
  • leczenie i profilaktyka u kobiet w ciąży oraz w okresie połogu;
  • leczenie przeciwzakrzepowe u pacjentów onkologicznych (heparyny drobnocząsteczkowe wykazują lepszą skuteczność i bezpieczeństwo niż antagoniści witaminy K);
  • sytuacje wymagające szybkiego działania przed planowanym zabiegiem chirurgicznym.

Leki przeciwpłytkowe (antyagregacyjne) na receptę

Leki przeciwpłytkowe (antyagregacyjne) hamują agregację płytek krwi – jeden z pierwszych etapów tworzenia skrzepliny. Działają głównie poprzez blokowanie receptorów lub enzymów odpowiedzialnych za aktywację i adhezję płytek, co zmniejsza ryzyko zakrzepów tętniczych – szczególnie w sercu, mózgu i kończynach.

Leki antyagregacyjne działają na etapie aktywacji płytek krwi, natomiast antykoagulanty blokują osoczowe czynniki krzepnięcia, hamując kaskadę krzepnięcia. Mimo odmiennego mechanizmu działania obie grupy leków mogą być stosowane równocześnie (np. po wszczepieniu stentu u pacjenta z migotaniem przedsionków), ale zawsze pod ścisłą kontrolą lekarską ze względu na ryzyko wystąpienia poważnych krwawień. 

Do najczęściej stosowanych leków przeciwpłytkowych należą:

  • kwas acetylosalicylowy (ASA) – nieodwracalnie hamuje cyklooksygenazę-1 (COX-1), co blokuje syntezę tromboksanu A2 (czynnika agregującego płytki);
  • klopidogrel, prasugrel, tikagrelor – blokery receptora P2Y12 dla ADP na powierzchni płytek (tikagrelor działa odwracalnie);
  • tiklopidynastarszy inhibitor receptora P2Y12, obecnie rzadko stosowany ze względu na większe ryzyko powikłań hematologicznych, takich jak neutropenia czy trombocytopenia.

Zastosowanie kliniczne leków przeciwpłytkowych:

  • profilaktyka wtórna po zawale serca lub udarze niedokrwiennym;
  • prewencja zdarzeń sercowo-naczyniowych u pacjentów z miażdżycą tętnic wieńcowych, szyjnych lub kończyn dolnych;
  • leczenie ostrego zespołu wieńcowego (zawał STEMI/NSTEMI, niestabilna dławica piersiowa);
  • po przezskórnej angioplastyce wieńcowej (PCI) i implantacji stentów (w ramach podwójnej terapii przeciwpłytkowej, DAPT);
  • profilaktyka udaru mózgu u pacjentów z chorobą dużych naczyń lub zwężeniem tętnic szyjnych.

Leki fibrynolityczne (trombolityczne)

Trombolityki to specjalistyczna grupa leków stosowana w nagłych przypadkach, takich jak: ostry zawał serca, udar niedokrwienny mózgu czy masywna zatorowość płucna. Ich zadaniem jest rozpuszczenie powstałego zakrzepu blokującego naczynie krwionośne i przywrócenie przepływu krwi. Działanie trombolityków polega na aktywacji plazminogenu do plazminy – enzymu rozkładającego fibrynę, główny składnik skrzepliny.

Rodzaje leków fibrynolitycznych:

  • streptokinaza – lek pierwszej generacji, rzadziej stosowany ze względu na ryzyko reakcji alergicznych (pochodzi z bakterii paciorkowcowych);
  • alteplaza (rt-PA) – rekombinowany tkankowy aktywator plazminogenu, najczęściej stosowany;
  • tenekteplaza, reteplaza – zmodyfikowane formy alteplazy o dłuższym działaniu i większej swoistości.

Wskazania do stosowania leków fibrynolitycznych:

  • ostry udar niedokrwienny mózgu – pod warunkiem wykluczenia krwawienia w badaniach obrazowych – kwalifikuje się do leczenia fibrynolitycznego, jeśli od wystąpienia objawów nie minęło więcej niż 4,5 godziny; 
  • ostry zawał mięśnia sercowego (STEMI), gdy nie można szybko wykonać angioplastyki;
  • masywna zatorowość płucna z niestabilnością hemodynamiczną.

Bezwzględne przeciwwskazania do stosowania leków fibrynolitycznych obejmują natomiast: przebyty udar krwotoczny lub krwotok śródczaszkowy, aktywne krwawienie z przewodu pokarmowego, nowotwór obarczony wysokim ryzykiem krwawienia, rozległe zabiegi chirurgiczne, a także urazy głowy, do których doszło w ciągu ostatnich trzech miesięcy. 

Ze względu na ryzyko powikłań (krwawienia, w tym z przewodu pokarmowego i do ośrodkowego układu nerwowego, krwiomocz, spadki ciśnienia tętniczego oraz reakcje alergiczne, szczególnie po zastosowaniu streptokinazy) leki fibrynolityczne są podawane wyłącznie w warunkach szpitalnych przez wykwalifikowany personel. Nie stosuje się ich w leczeniu ambulatoryjnym ani w profilaktyce zakrzepicy

Leki przeciwzakrzepowe bez recepty 

Preparaty dostępne bez recepty mogą wspierać profilaktykę układu krążenia, wykazując łagodne działanie przeciwpłytkowe, przeciwobrzękowe lub poprawiające mikrokrążenie. Nie są to jednak klasyczne leki przeciwzakrzepowe stosowane w leczeniu chorób zakrzepowo-zatorowych. Ich skuteczność jest ograniczona, a działanie profilaktyczne nie zastępuje terapii zaleconej przez lekarza.

Kwas acetylosalicylowy (ASA, aspiryna) 

Doustne preparaty zawierające kwas acetylosalicylowy w małych dawkach (zwykle 75–150 mg) są jedynymi lekami bez recepty, które mają udowodnione działanie przeciwpłytkowe. ASA nieodwracalnie hamuje enzym COX-1 w płytkach krwi, blokując syntezę tromboksanu A₂ – substancji sprzyjającej agregacji płytek i tworzeniu zakrzepów.

Wskazania do stosowania ASA:

  • wtórna profilaktyka po przebytym zawale serca lub udarze niedokrwiennym;
  • zapobieganie kolejnym incydentom sercowo-naczyniowym u pacjentów z rozpoznaną miażdżycą;
  • wybrane przypadki z bardzo wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym (np. cukrzyca, przewlekła choroba nerek, wielonaczyniowa miażdżyca) – po ocenie korzyści i ryzyka przez lekarza.

Obecnie kwas acetylosalicylowy nie jest rutynowo zalecany w profilaktyce pierwotnej chorób sercowo-naczyniowych, czyli u osób bez przebytych incydentów sercowo-naczyniowych (np. zawału serca, udaru). U większości pacjentów potencjalne ryzyko powikłań – takich jak krwawienia z przewodu pokarmowego czy krwotok śródczaszkowy – przewyższa korzyści z jego stosowania. Decyzja o włączeniu ASA w celach profilaktycznych powinna być zawsze indywidualna i poprzedzona konsultacją lekarską.

Miejscowe preparaty z heparyną – żele i maści

Heparyna niefrakcjonowana stosowana miejscowo w postaci żelu lub maści działa poprzez aktywację antytrombiny III, która hamuje aktywność trombiny i czynnika Xa. W efekcie wykazuje łagodne działanie przeciwzakrzepowe, a dodatkowo działa przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo i poprawia mikrokrążenie.

Wskazania do stosowania miejscowego:

  • żylaki kończyn dolnych;
  • zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych (w łagodnym przebiegu, po konsultacji z lekarzem);
  • siniaki, krwiaki, obrzęki pourazowe;
  • stłuczenia i urazy tkanek miękkich;
  • bóle mięśniowe i stany zapalne ścięgien.

Maści i żele z heparyną działają powierzchownie, nie wpływają na głęboki układ żylny i nie zapobiegają poważnym powikłaniom zakrzepowym.

Suplementy diety i preparaty roślinne 

Suplementy zawierające naturalne składniki mogą wspierać krążenie żylne, poprawiać mikrokrążenie i elastyczność naczyń, ale nie działają przeciwzakrzepowo i nie zastępują leczenia farmakologicznego.

Najczęściej stosowane składniki:

  • diosmina i hesperydyna – wzmacniają ściany żył i wspomagają odpływ krwi żylnej;
  • escyna (z kasztanowca) – zmniejsza obrzęki i poprawia szczelność naczyń;
  • miłorząb japoński (Ginkgo biloba) – wspomaga krążenie mózgowe (należy zachować ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu leków przeciwzakrzepowych ze względu na potencjalne ryzyko krwawień);
  • rutyna i witamina C – działają ochronnie na naczynia włosowate, zwiększając ich elastyczność i wytrzymałość.

Zastosowanie:

  • uczucie ciężkości i zmęczenia nóg;
  • zapobieganie „pajączkom” naczyniowym i drobnym obrzękom;
  • wspomaganie krążenia mózgowego u osób starszych.

Suplementy nie leczą zakrzepicy i nie mają udowodnionej skuteczności w zapobieganiu powikłaniom zakrzepowym. Nie powinny być traktowane jako zamiennik leków przepisywanych przez specjalistę. 

Bibliografia

  1. Białecka M., Bezpieczne stosowanie leków antykoagulacyjnych starej i nowej generacji, Polski Przegląd Neurologiczny, 2016: 12(1): 28–41.
  2. Kasprzak J.D., Dąbrowski R., Barylski M., Doustne antykoagulanty nowej generacji – aspekty praktyczne, Stanowisko Sekcji Farmakoterapii Sercowo-Naczyniowej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, Folia Cardiologica, 2016; 11(5); 377–393.