SIBO – czym się różni od IBS? Wyjaśniamy

Najważniejsze informacje:

• SIBO (przerost bakterii w jelicie cienkim) i IBS (zespół jelita drażliwego) to dwa zaburzenia jelitowe, które mają podobne objawy, ale różne przyczyny, metody diagnozowania i sposoby leczenia.
• Za rozwój SIBO odpowiada nadmierny rozwój bakterii w jelicie cienkim, wynikający z osłabienia perystaltyki jelit, stosowania leków lub innych chorób przewodu pokarmowego.
• Przyczyny IBS nie są do końca poznane, ale uważa się, że chorobę wywołują: nadwrażliwość jelit, zaburzenia motoryki jelit, zmiany mikroflory jelitowej, stres lub czynniki genetyczne.
• Objawy SIBO to m.in. wzdęcia, bóle brzucha, biegunki lub zaparcia. IBS wiąże się z bólem brzucha, zmienną konsystencją stolca i zaburzeniami rytmu wypróżnień.
• Podstawą diagnostyki SIBO są testy oddechowe, a w przypadku IBS diagnoza jest oparta na wykluczeniu innych chorób i ocenie objawów klinicznych.
• Leczenie SIBO wymaga zazwyczaj antybiotykoterapii, diety ubogiej w fermentujące węglowodany oraz leczenia przyczynowego, podczas gdy IBS leczy się za pomocą diety i leków łagodzących objawy.

SIBO (zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego) i IBS (zespół jelita drażliwego) to dwa różne schorzenia przewodu pokarmowego, które mogą objawiać się podobnymi symptomami, jednak różnią się pod względem przyczyn, diagnostyki i leczenia. Oto szczegóły, pozwalające na łatwiejsze odróżnienie SIBO od IBS.

SIBO a IBS – choroby przewodu pokarmowego

SIBO (ang. Small Intestinal Bacterial Overgrowth) i IBS (ang. Irritable Bowel Syndrome) są schorzeniami przewodu pokarmowego, mogącymi występować razem i mającymi podobne objawy. 

Chociaż są to odrębne jednostki chorobowe, istnieje pewien związek między nimi:

• zbliżone objawy – zarówno SIBO, jak i IBS mogą powodować ból brzucha, wzdęcia, biegunkę lub zaparcia, a także uczucie pełności i nadmiernego gromadzenia gazów. Wiele osób z IBS może mieć również SIBO, co sprawia, że diagnostyka tych schorzeń bywa trudna;
• SIBO jako czynnik wyzwalający IBS – u niektórych osób SIBO może przyczynić się do rozwoju objawów IBS. SIBO jest stanem, w którym w jelicie cienkim występuje nadmiar bakterii, które mogą prowadzić do zaburzeń trawienia i wchłaniania. To może powodować objawy charakterystyczne dla IBS, zwłaszcza u osób, które mają już predyspozycje do zaburzeń jelitowych;
• wpływ na florę bakteryjną jelit – zarówno SIBO, jak i IBS wiążą się z zaburzeniami w mikroflorze jelitowej, co może prowadzić do przewlekłych problemów trawiennych. W przypadku SIBO nadmierny rozwój bakterii w jelicie cienkim zakłóca normalny proces trawienia, a przy IBS mogą występować zmiany w mikrobiomie jelitowym, które wpływają na funkcjonowanie jelit.

Choć SIBO (zespół przerostu bakteryjnego jelita cienkiego) i IBS (zespół jelita drażliwego) mają pewne wspólne objawy, są to dwa odrębne schorzenia, które wymagają różnych podejść diagnostycznych i terapeutycznych. 

SIBO jest związane z nadmiernym rozrostem bakterii w jelicie cienkim i ma bardziej fizjologiczne podłoże, podczas gdy IBS to zaburzenie funkcjonalne, które wynika z nadwrażliwości jelit i problemów z motoryką. SIBO może być również jednym z czynników, które pogarszają objawy IBS. 

Przyczyny SIBO i IBS

Główna różnica między SIBO a IBS polega na mechanizmach, które wywołują oba zaburzenia. SIBO wynika z nadmiernego rozrostu bakterii w jelicie cienkim. W zdrowym organizmie bakterie w tym odcinku przewodu pokarmowego występują w niewielkiej ilości, a ich główną rolą jest wspomaganie trawienia w jelicie grubym. 

Jednak w przypadku SIBO, bakterie namnażają się w sposób niekontrolowany, co prowadzi do zakłócenia normalnego procesu trawienia i wchłaniania składników odżywczych. 

Przyczynami tego stanu mogą być np. zaburzenia motoryki jelit, które utrudniają prawidłowe oczyszczanie jelita cienkiego z bakterii. Osłabienie bariery ochronnej jelit, a także uchyłki w jelitach, sprzyjają rozwojowi bakterii. 

Również choroby, schorzenia takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna, celiakia oraz stosowanie leków, szczególnie antybiotyków i inhibitorów pompy protonowej, które zmieniają mikrobiom jelitowy, mogą prowadzić do rozwoju SIBO.

IBS to zaburzenie czynnościowe jelit, które nie jest związane z nadmiernym rozrostem bakterii. Choć przyczyny IBS nie zostały w pełni wyjaśnione, uważa się, że mogą być związane z nadwrażliwością jelit na różne bodźce, takie jak zmiany w motoryce jelit. 

Wpływ na rozwój IBS mogą mieć również czynniki psychospołeczne, w tym stres, który może wywoływać zaostrzenie objawów. Istnieje również teoria, że nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego na bakterie w jelitach może przyczyniać się do powstawania IBS. W przypadku IBS nie dochodzi do nadmiernego rozrostu bakterii w jelicie cienkim, co odróżnia je od SIBO.

IBS czy SIBO? Objawy typowe dla obu schorzeń

Choć zarówno SIBO, jak i IBS mogą objawiać się wzdęciami, bólami brzucha i zaburzeniami rytmu wypróżnień, istnieją istotne różnice w objawach tych dwóch schorzeń.

SIBO częściej wiąże się z niedoborami pokarmowymi, które wynikają z trudności w wchłanianiu składników odżywczych. Chorzy mogą doświadczać utraty masy ciała. Często skarżą się na przewlekłe zmęczenie i ogólne osłabienie organizmu, ponieważ nadmierny rozwój bakterii w jelicie cienkim utrudnia prawidłowe trawienie i absorpcję pokarmów. 

W przypadku SIBO mogą występować również nudności, wymioty, bóle stawów, zaburzenia nastroju, a także problemy skórne, takie jak wysypki. Objawy te są związane z zaburzeniami w równowadze mikrobiomu jelitowego i wchłanianiu niezbędnych składników odżywczych.

W przeciwieństwie do SIBO, objawy IBS koncentrują się głównie na bólach brzucha i wzdęciach, które nasilać się mogą po spożyciu określonych pokarmów, zwłaszcza bogatych w fermentujące węglowodany lub w wyniku stresu. 

IBS charakteryzuje się także naprzemiennymi epizodami biegunek i zaparć, a wzdęcia wynikają głównie z nadwrażliwości jelit na pokarmy. 

Pacjenci z IBS często doświadczają uczucia pełności i niepełnego wypróżnienia, co znacząco pogłębia dyskomfort i prowadzi do uczucia przewlekłego napięcia w obrębie brzucha.

SIBO, IBS – badania wykorzystywane w diagnostyce

Diagnostyka SIBO opiera się przede wszystkim na teście oddechowym, najczęściej wodorowo-metanowym, który pozwala wykryć nadmierny rozrost bakterii w jelicie cienkim. 

Test ten mierzy obecność wodoru i metanu w wydychanym powietrzu. Bakterie w jelicie cienkim, fermentując nieprzyswajalne węglowodany, wytwarzają te gazy, które mogą być wykryte w oddechu pacjenta. Wysoki poziom wodoru lub metanu wskazuje na rozrost bakterii. 

W diagnostyce SIBO mogą być stosowane również inne badania, takie jak analiza kału (może pomóc w ocenie mikrobiomu jelitowego) oraz endoskopia, jeśli lekarz podejrzewa inne problemy z przewodem pokarmowym.

Z kolei diagnostyka IBS jest przede wszystkim kliniczna i opiera się na analizie objawów. Lekarz wyklucza inne choroby, takie jak celiakia czy choroby zapalne jelit, przeprowadzając badania krwi lub RTG. W diagnostyce IBS nie są wymagane specjalistyczne testy, takie jak testy oddechowe, jak w przypadku SIBO.

Różne metody leczenia SIBO i IBS

Leczenie SIBO koncentruje się na redukcji nadmiaru bakterii w jelicie cienkim, co najczęściej odbywa się za pomocą antybiotyków, takich jak rifaksymina. Te leki pomagają zredukować nadmierny rozrost bakterii, przywracając równowagę mikrobiologiczną w jelitach. 

W leczeniu SIBO zalecane są też probiotyki, które wspierają odbudowę prawidłowej flory bakteryjnej. 

Chorym zwykle zaleca się dietę niskowęglowodanową, szczególnie eliminując produkty bogate w FODMAP. Te węglowodany, fermentujące w jelitach, sprzyjają rozwojowi bakterii.

Leczenie IBS również opiera się na modyfikacji diety, a jedną z najczęściej zalecanych jest dieta low FODMAP, która pomaga kontrolować objawy związane z fermentacją w jelitach. 

W odróżnieniu od SIBO, w leczeniu IBS często stosuje się leki na bóle brzucha, zaparcia lub biegunkę, a także preparaty zmniejszające nadwrażliwość jelit. Wykorzystywane m.in. leki przeciwbólowe (np. spasmolityki), laksatywy (na zaparcia) lub leki przeciwbiegunkowe (np. loperamid), przyjmowane w celu regulacji rytmu wypróżnień. 

W przypadku IBS, istotnym elementem leczenia jest także redukcja stresu i korzystanie z technik relaksacyjnych, które pomagają złagodzić objawy związane z nadmierną reakcją jelit na bodźce stresowe. W leczeniu IBS nie stosuje się antybiotyków ani nie koncentruje się na eliminowaniu bakterii, jak ma to miejsce w przypadku SIBO.

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące różnic między SIBO a IBS.