Nerwica żołądka – objawy, przyczyny, leczenie

Najważniejsze informacje:

• Nerwica żołądka to zaburzenie funkcjonowania układu trawiennego, które stanowi wynik przewlekłego stresu i napięcia emocjonalnego zaburzającego równowagę w funkcjonowaniu żołądka i jelit.
• Nerwica żołądka objawia się bólami i dyskomfortem w obrębie brzucha, wzdęciami, uczuciem pełności, zgagą, a także nudnościami. Często towarzyszy jej również biegunka lub zaparcia, które pojawiają się w wyniku stresu i napięcia emocjonalnego.
• Leczenie nerwicy żołądka polega na eliminacji czynników stresowych oraz stosowaniu terapii psychologicznych. Istotną rolę odgrywa też farmakoterapia, która może obejmować leki uspokajające, przeciwlękowe lub przeciwdepresyjne.
• W złagodzeniu objawów nerwicy żołądka pomóc może też odpowiednia dieta – unikanie tłustych i ostrych tłustych, kofeiny oraz alkoholu.

Nerwica żołądka to potoczne określenie objawów ze strony układu pokarmowego, wywołanych czynnikami stresowymi i emocjonalnymi. Chociaż chorobie nie towarzyszą charakterystyczne zmiany strukturalne w obrębie żołądka, to lęk i stres mogą prowadzić do różnych dolegliwości trawiennych, jak np. ból brzucha, zgaga, wzdęcia, nudności czy zaburzenia rytmu wypróżnień. Sprawdź, jak rozpoznać nerwicę żołądka i na czym polega leczenie tej choroby.

Co to jest nerwica żołądka?

Nerwica żołądka to potoczne określenie zespołu dolegliwości układu pokarmowego, które wynikają z nadmiernego stresu, lęku i napięcia emocjonalnego. Choć nie jest to oficjalna jednostka chorobowa w terminologii medycznej, pacjenci często opisują w ten sposób objawy takie jak ból brzucha, nudności, zgaga, wzdęcia czy biegunki, które pojawiają się przy wykluczeniu chorób organicznych.

Schorzenie to zalicza się do zaburzeń wegetatywnych i somatycznych, co oznacza, że objawy są rzeczywiste i wynikają z oddziaływania autonomicznego układu nerwowego na pracę przewodu pokarmowego. W wielu przypadkach nerwica żołądka jest utożsamiana z zespołem jelita drażliwego lub dyspepsją czynnościową, ponieważ nie stwierdza się w niej zmian strukturalnych w obrębie układu pokarmowego, a jej źródłem są czynniki psychiczne.

Nerwica żołądka – przyczyny, co ją wywołuje?

Za rozwój nerwicy żołądka nie odpowiadają czynniki fizyczne, jak ma to miejsce np. w przypadku zapalenia błony śluzowej żołądka czy zapalenia pęcherzyka żółciowego. Głównym sprawcą tego stanu jest przewlekły stres oraz negatywne emocje. Ból brzucha często pojawia się na tle nerwowym. Czynniki, takie jak ciągły pośpiech, presja spowodowana wysokimi oczekiwaniami, nadmiar zadań do wykonania, a także brak możliwości na odpoczynek i relaks, mają bezpośredni wpływ na rozwój tej dolegliwości. Osoby szczególnie wrażliwe, które nie radzą sobie dobrze w stresujących okolicznościach i odczuwają lęk w obliczu problemów, są w grupie zwiększonego ryzyka wystąpienia nerwicy żołądka.

Nerwica lękowa a jelita – jaki jest związek?

Nerwica lękowa i problemy jelitowe są ze sobą ściśle powiązane, ponieważ układ nerwowy i przewód pokarmowy oddziałują na siebie poprzez tzw. oś jelitowo-mózgową. Osoby cierpiące na nerwicę lękową często doświadczają dolegliwości ze strony układu pokarmowego, takich jak ból brzucha, biegunki, zaparcia, wzdęcia czy uczucie pełności. Stres i lęk mogą powodować nadmierne napięcie mięśni gładkich jelit, zaburzając ich perystaltykę i prowadząc do objawów podobnych do zespołu jelita drażliwego (IBS).

W sytuacjach stresowych organizm uwalnia hormony, takie jak kortyzol i adrenalina, które mogą wpływać na funkcjonowanie jelit, wywołując ich nadwrażliwość oraz zaburzenia trawienia. Dodatkowo u osób z nerwicą lękową często dochodzi do nadmiernego skupiania się na sygnałach płynących z ciała, co może nasilać percepcję bólu i dyskomfortu jelitowego.

Nerwica żołądka – objawy

Nerwica żołądka objawia się szeregiem dolegliwości ze strony układu pokarmowego, jak np.:

• przewlekły ból brzucha,
• uczucie ucisku i skurcze żołądka,
• wzdęcia,
• nudności,
• zgaga,
• zmiany w rytmie wypróżnień (biegunki lub zaparcia).

Symptomy często nasilają się w sytuacjach stresowych i mogą współwystępować z innymi objawami nerwicowymi, takimi jak kołatanie serca, nadmierne napięcie mięśni czy uczucie niepokoju.

Nerwobóle brzucha a ból brzucha na tle nerwowym

Nerwobóle brzucha i ból brzucha na tle nerwowym to pojęcia często mylone ze sobą, które mają nieco inny mechanizm powstawania. Nerwobóle to ostre, przeszywające dolegliwości wynikające z nadmiernej aktywności nerwów, a ich lokalizacja może być trudna do jednoznacznego określenia.

Z kolei ból brzucha na tle nerwowym wynika z wpływu stresu na układ pokarmowy – jest związany z napięciem mięśni gładkich jelit, zaburzeniami trawienia oraz nadwrażliwością przewodu pokarmowego. W obu przypadkach istotną rolę odgrywa psychika, dlatego leczenie powinno uwzględniać techniki relaksacyjne i redukcję stresu.

Nerwica żołądka a refluks – jak odróżnić?

Nerwica żołądka i refluks żołądkowo-przełykowy mają podobne objawy, ale różnią się przyczynami i mechanizmem powstawania. W obu przypadkach pacjenci skarżą się na zgagę, uczucie pełności, odbijanie czy nudności, jednak w refluksie dolegliwości wynikają z cofania się treści żołądkowej do przełyku na skutek osłabienia zwieracza przełyku.

W nerwicy żołądka objawy pojawiają się głównie w sytuacjach stresowych i nie są związane z rzeczywistymi zmianami w przewodzie pokarmowym. Odróżnienie obu schorzeń jest istotne, ponieważ refluks wymaga farmakoterapii, a w przypadku nerwicy najważniejsze jest wyciszenie nadaktywności układu nerwowego.

Zespół jelita drażliwego (IBS) a nerwica żołądka

Zespół jelita drażliwego (IBS) i nerwica żołądka mają wiele wspólnych cech, ponieważ oba schorzenia są związane z funkcjonowaniem osi jelitowo-mózgowej i nie wynikają z uszkodzeń organicznych przewodu pokarmowego. IBS objawia się przewlekłymi bólami brzucha, wzdęciami oraz naprzemiennymi biegunkami i zaparciami, podczas gdy nerwica żołądka częściej powoduje dolegliwości w górnej części przewodu pokarmowego, takie jak nudności, zgaga czy uczucie ściskania w żołądku. Mimo różnic oba schorzenia mogą współwystępować i są silnie powiązane ze stresem, dlatego ich leczenie opiera się na zmianie stylu życia, redukcji napięcia emocjonalnego i diecie wspierającej układ pokarmowy.

Wrzody czy nerwica żołądka – objawy

Nerwica żołądka i wrzody żołądka mogą dawać podobne objawy, ale mają inne podłoże. W obu przypadkach mogą występować bóle w nadbrzuszu, uczucie pieczenia, zgaga czy nudności, jednak w przypadku wrzodów ból często nasila się na czczo lub po spożyciu określonych pokarmów, a nerwica żołądka jest ściśle związana ze stresem i napięciem emocjonalnym.

Dodatkowo wrzody mogą prowadzić do poważniejszych powikłań, takich jak krwawienia z przewodu pokarmowego, czego nie obserwuje się w nerwicy żołądka. Aby postawić prawidłową diagnozę, konieczne jest wykonanie badań, takich jak gastroskopia, które pozwalają wykryć ewentualne zmiany w błonie śluzowej żołądka.

Nerwica żołądka – jak leczyć?

Leczenie nerwicy żołądka powinna poprzedzić odpowiednia diagnostyka. Niestety, w przypadku nerwicy żołądka nie istnieją konkretne badania, które mogłyby wyjaśnić genezę choroby. Z tego powodu nerwica żołądka jest rozpoznawana głównie na podstawie wykluczenia możliwych przyczyn, w tym takich chorób jak nowotwory przewodu pokarmowego, ostre zapalenie żołądka czy zapalenie wyrostka robaczkowego. W postawieniu diagnozy mogą jednak pomóc badania obrazowe, jak np. USG jamy brzusznej czy gastroskopia. Jeśli nie wykażą niepokojących zmian, a pacjent nadal będzie uskarżać się na dolegliwości żołądkowe, wówczas można podejrzewać podłoże psychiczne choroby.

Leczenie nerwicy żołądka wymaga holistycznego podejścia. Najważniejszą kwestią jest redukcja stresu, którą można osiągnąć poprzez techniki relaksacyjne, regularną aktywność fizyczną oraz psychoterapię – zwłaszcza terapię poznawczo-behawioralną (CBT). Ważnym elementem jest również odpowiednia dieta, która powinna być lekkostrawna i unikać produktów nasilających objawy, takich jak tłuste, ostre potrawy, kofeina czy alkohol. W niektórych przypadkach konieczne jest wsparcie farmakologiczne, obejmujące zarówno leki bez recepty na łagodzenie dolegliwości trawiennych, jak i leki na receptę stosowane w leczeniu stanów lękowych i nerwicowych.

Leki bez recepty na rozstrój żołądka

W aptekach dostępne są różne leki bez recepty, które mogą pomóc w łagodzeniu objawów nerwicy żołądka. Wśród nich znajdują się:

• środki zobojętniające kwas solny, takie jak ranitydyna lub preparaty na bazie węglanu wapnia i magnezu, które pomagają w redukcji zgagi i nadkwasoty;
• preparaty na ból brzucha i wzdęcia, jak np. simetikon i butylobromek skopolaminy;
• leki na biegunki na tle nerwicowym, w tym preparaty z loperamidem;
• łagodne środki przeczyszczające, takie jak błonnik lub laktuloza.

Nerwica żołądka – leki na receptę

Jeżeli objawy nerwicy żołądka są nasilone i utrudniają codzienne funkcjonowanie, lekarz może zalecić leczenie farmakologiczne. W zależności od dominujących objawów stosuje się różne grupy leków:

• leki przeciwlękowe i uspokajające – np. benzodiazepiny (lorazepam, alprazolam), które pomagają w krótkotrwałym łagodzeniu napięcia nerwowego, jednak przy dłuższym stosowaniu mogą działać uzależniająco;
• leki przeciwdepresyjne – szczególnie inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), takie jak escitalopram czy sertralina, które poprawiają regulację emocji i wpływają na pracę osi jelitowo-mózgowej;
• leki prokinetyczne – np. itopryd czy metoklopramid, które wspomagają perystaltykę i łagodzą uczucie pełności w żołądku;
• inhibitory pompy protonowej (IPP) – np. omeprazol czy pantoprazol, które redukują wydzielanie kwasu żołądkowego, jeśli pacjent cierpi na zgagę i refluks.

Nerwica żołądka – leczenie domowe

Domowe sposoby na nerwicę żołądka koncentrują się na redukcji stresu i poprawie pracy układu pokarmowego. Szczególną rolę odgrywają tu:

• techniki relaksacyjne, takie jak medytacja, joga czy ćwiczenia oddechowe, które pomagają obniżyć napięcie nerwowe i zmniejszyć wpływ stresu na organizm;
• napary ziołowe z rumianku, melisy, mięty lub dziurawca, które wykazują działanie kojące na układ nerwowy i trawienie;
• zdrowa dieta, uboga w ciężkostrawne, tłuste i ostre potrawy, z ograniczeniem kofeiny i alkoholu;
• regularna aktywność fizyczna, np. spacery, pływanie czy jazda na rowerze, pomaga w regulacji napięcia mięśniowego i poprawia pracę układu trawiennego.;
• regularny sen, który wpływa na regenerację organizmu i równowagę emocjonalną;
• psychoterapia, która może pomóc w nauce radzenia sobie ze stresem i emocjami wpływającymi na układ trawienny.

Nieleczona nerwica żołądka

Nieleczona nerwica żołądka może prowadzić do pogłębiania się dolegliwości trawiennych i znacznego obniżenia jakości życia. Objawy, takie jak przewlekłe bóle brzucha, nudności, zgaga, wzdęcia czy problemy z wypróżnianiem, mogą stawać się coraz bardziej uciążliwe, a ich częstotliwość może wzrastać w miarę narastania stresu i napięcia emocjonalnego.

Długotrwały stres i zaburzenia funkcjonowania przewodu pokarmowego mogą także przyczyniać się do rozwoju zespołu jelita drażliwego (IBS) oraz zwiększać ryzyko choroby refluksowej przełyku. Ponadto nieustanne pobudzenie układu nerwowego może wpływać na wydzielanie kwasu solnego w żołądku, co z czasem może prowadzić do nadżerek błony śluzowej, a nawet wrzodów żołądka i dwunastnicy.

Nerwica żołądka, jeśli nie jest odpowiednio leczona, może również negatywnie wpływać na kondycję psychiczną. Przewlekłe dolegliwości trawienne mogą nasilać lęk i stres, prowadząc do błędnego koła, w którym stan psychiczny i fizyczny wzajemnie się pogarszają. Może to skutkować stanami depresyjnymi, przewlekłym zmęczeniem oraz problemami ze snem.

FAQ

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania na temat nerwicy żołądka.