SIBO – czym się różni od IBS?

Najważnijsze informacje:

• SIBO jest spowodowane nadmierną ilością bakterii w jelitach cienkich, co prowadzi do problemów z wchłanianiem i objawów jak wzdęcia oraz naprzemienne biegunki i zaparcia.
• IBS jest chorobą funkcjonalną jelit bez widocznych uszkodzeń anatomicznych, w której dominują bóle brzucha, wzdęcia i zmiany w rytmie wypróżnień.
• Diagnostyka SIBO opiera się na testach oddechowych i badaniach kału, które oceniają ilość gazów wydzielanych przez bakterie w jelitach cienkich.
• Rozpoznanie IBS polega na analizie objawów klinicznych, a lekarz może wykluczyć inne schorzenia za pomocą dodatkowych badań.
• Podczas gdy leczenie SIBO często wymaga przyjmowania antybiotyków i probiotyków oraz zmiany diety, leczenie IBS skupia się na modyfikacji jadłospisu, eliminacji stresu i czasem lekach łagodzących objawy.

SIBO (zespół rozrostu bakteryjnego jelita) to fizjologiczne zaburzenie spowodowane nadmierną ilością bakterii w jelitach cienkich, a zespół jelita drażliwego to choroba funkcjonalna. To dwa różne schorzenia jelitowe, które często manifestują się podobnymi objawami. Mimo pewnych podobieństw, inne są ich przyczyny, sposoby diagnozy i techniki leczenia. Jak odróżnić SIBO od IBS? Wyjaśniamy.

Przerost flory bakteryjnej w jelitach: choroba SIBO – co to jest? 

Zespół nadmiernego rozrostu bakteryjnego w jelicie cienkim, znany jako SIBO, to stan, w którym dochodzi do niekontrolowanego namnażania się bakterii w tej części przewodu pokarmowego. 

W zdrowym organizmie, populacja bakteryjna w jelitach cienkich jest zazwyczaj niewielka i pełni kluczową rolę w procesie trawienia oraz absorpcji składników odżywczych. W przypadku SIBO, zbyt duża liczba bakterii prowadzi do wystąpienia szeregu dolegliwości.

Przerost bakteryjny jelita cienkiego – objawy choroby SIBO (bakteria w jelitach)

Pacjenci z SIBO mogą doświadczać objawów związanych z układem pokarmowym, zwłaszcza nadprodukcji gazów, co prowadzi do uczucia wzdęcia i pełności. 

Zaburzenia równowagi bakteryjnej w jelitach mogą wpływać na częstotliwość i konsystencję stolca, powodując biegunki lub zaparcia. Typowe są również ból brzucha i skurcze, wynikające z podrażnienia ścian jelit przez nadmierną liczbę bakterii.

Ogólnoustrojowe objawy SIBO mogą obejmować nudności, wymioty, uczucie zmęczenia i osłabienia, co jest efektem zaburzeń w absorpcji składników odżywczych. W wyniku nieprawidłowego wchłaniania składników odżywczych, w zaawansowanej postaci choroby mogą wystąpić niedobory pokarmowe, czego efektem jest utrata masy ciała przy SIBO.

SIBO może manifestować się również w postaci objawów pozajelitowych, takich jak bóle stawów i mięśni, różnego rodzaju zmiany skórne, w tym trądzik i wysypki, a także podrażnienia skóry. Zaburzenia nastroju, w tym depresja i lęki, również mogą być związane z tym stanem, choć wymagają one dalszych badań.

Diagnoza SIBO wymaga szczegółowej analizy symptomów i wykluczenia innych schorzeń przewodu pokarmowego.

Przyczyny SIBO – co wywołuje zespół rozrostu bakteryjnego?

Przyczyny SIBO (choroby będącej zespołem rozrostu bakteryjnego) są różnorodne i mogą obejmować:

• zaburzenia motoryki jelit, które uniemożliwiają prawidłowe przemieszczanie się treści pokarmowej i sprzyjają gromadzeniu się bakterii,
• uszkodzenie bariery jelitowej, która chroni przed przenikaniem szkodliwych substancji i nadmiernym rozrostem bakterii,
• niedostateczną produkcję kwasu żołądkowego, która utrudnia trawienie i pozwala bakteriom na przedostanie się do jelit,
• stany zapalne jelit, takie jak wrzodziejące zapalenie jelit czy choroba Leśniowskiego-Crohna, które mogą sprzyjać nadmiernemu rozrostowi bakterii,
• anomalie anatomiczne, które mogą prowadzić do zastoju treści pokarmowej i nadmiernego rozrostu bakterii,
• długotrwałe stosowanie antybiotyków, które może zaburzać równowagę mikroflory jelitowej, eliminując nie tylko szkodliwe, ale i korzystne bakterie,
• stany przewlekłe, takie jak mukowiscydoza, przewlekłe zapalenie trzustki, marskość wątroby, przewlekła choroba nerek, choroba Parkinsona, niedoczynność tarczycy mogą zwiększać ryzyko wystąpienia SIBO,
• niedobory odporności, wywołane przez zakażenie HIV, niedobór IgA i znaczne niedożywienie.

SIBO – jakie badania wykonać na nadmierny rozrost flory bakteryjnej?

W celu zdiagnozowania SIBO stosuje się różne metody badawcze. Do najbardziej popularnych należy test wydychanego wodoru (test wodorowy na SIBO), gdzie po spożyciu specjalnej substancji mierzy się poziom wodoru w wydychanym powietrzu. Podobny test przeprowadza się w celu pomiaru poziomu metanu. 

Analiza próbki kału może ujawnić nadmierną obecność bakterii, co również jest wskaźnikiem dla choroby SIBO. 

Diagnostyka zespołu rozrostu bakteryjnego jest kluczowa dla właściwego podejścia terapeutycznego i powinna być przeprowadzona przez specjalistę.

Leczenie SIBO – leki na przerost flory bakteryjnej

Leczenie SIBO wymaga kompleksowego podejścia, które ma na celu zmniejszenie liczby bakterii w jelitach, przywrócenie równowagi mikroflory oraz łagodzenie objawów. 

Stosowanie farmakologiczne antybiotyków jest powszechną strategią w leczeniu SIBO. Wybór konkretnego antybiotyku zależy od dominującego rodzaju bakterii w jelitach pacjenta. Najczęściej stosowanymi lekami na przerost flory bakteryjnej są rifaksymina i neomycyna.

Leki prokinetyczne wspomagają perystaltykę jelit, co ułatwia przesuwanie bakterii z jelita cienkiego do jelita grubego. Stosowanie probiotyków wspiera odbudowę zdrowej flory bakteryjnej jelitowej po zakończeniu leczenia antybiotykami.

W niektórych przypadkach może być potrzebna suplementacja witaminami, minerałami i prebiotykami. Niedobory witamin, takich jak B12, A, E i D, są często obecne u pacjentów z SIBO.

Dieta przy SIBO – łagodzenie objawów przerostu bakterii w jelicie cienkim

W leczeniu SIBO kluczową rolę odgrywa dieta. Zaleca się spożywanie pokarmów, które ograniczają dostępność pożywienia dla bakterii jelitowych i zmniejszają ryzyko fermentacji. Do zalecanych produktów należą białka, tłuszcze, warzywa zielone oraz żywność o niskiej zawartości węglowodanów, takich jak orzechy, nasiona i owoce jagodowe. 

Z kolei z diety powinno się wyeliminować niektóre produkty – niewskazane jest nadmierne spożywanie węglowodanów złożonych, słodkich napojów, słodyczy i innych pokarmów, które mogą uszkadzać błonę śluzową jelit i sprzyjać stanom zapalnym.

SIBO (zespół rozrostu bakteryjnego) a IBS (nazywany zespołem jelita drażliwego) – jak odróżnić?

Zespół jelita drażliwego (IBS) jest schorzeniem funkcjonalnym przewodu pokarmowego, które manifestuje się zaburzeniami funkcji jelit (nie są przy tym stwierdzane nieprawidłowości anatomiczne). 

Nie występuje w nim, tak jak w SIBO (ang. small intestinal bacterial overgrowth), nadmierna ilość bakterii w jelitach cienkich, prowadząca do zaburzeń wchłaniania oraz różnorodnych, mało specyficznych objawów jelitowych.

Przyczyny

Główne przyczyny SIBO (rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego) obejmują zaburzenia motoryki jelit, osłabienie funkcji bariery ochronnej jelit oraz pewne warunki medyczne, które sprzyjają nadmiernej proliferacji bakteryjnej w jelitach cienkich. 

Przyczyny IBS nie są w pełni poznane, ale istnieje związek z takimi czynnikami, jak nadwrażliwość jelit, zaburzenia motoryki jelitowej oraz czynniki psychospołeczne. 

Objawy

Objawy zespołu rozrostu bakteryjnego (SIBO) mogą obejmować wzdęcia, bóle brzucha, biegunki lub zaparcia oraz niedobory pokarmowe związane z problemami wchłaniania (czego skutkiem może być niezamierzona utrata masy ciała).

Charakterystyczne objawy IBS to:

• bóle brzucha, które mogą występować w różnych częściach jamy brzusznej, często związane z defekacją,
• zmiany w rytmie wypróżnień – obejmujące biegunkę, zaparcia lub ich naprzemienne występowanie,
• wzdęcia, uczucie pełności i dyskomfort jelitowy w jamie brzusznej, które mogą być nasilone przez stres lub spożycie określonych pokarmów.

Diagnoza

W diagnistyce SIBO (zespołu rozrostu bakteryjnego) najczęściej wykorzystuje się wodorowy test oddechowy i badania kału, które oceniają ilość gazów produkowanych przez bakterie w jelitach cienkich. 

IBS rozpoznaje się na podstawie objawów klinicznych. Lekarz może zlecić różne testy (badania laboratoryjne krwi i RTG przewodu pokarmowego), aby wykluczyć inne poważne choroby.

Leczenie

Leczenie SIBO często obejmuje stosowanie antybiotyków mających na celu redukcję nadmiernych bakterii, przyjmowanie probiotyków oraz zmianę diety, mającą na celu zmniejszenie fermentacji substratów w przypadku rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego.

W zespole jelita drażliwego leczenie polega na modyfikacji diety (np. dieta low FODMAP), redukcji stresu oraz czasem stosowaniu leków łagodzących objawy, takich jak leki przeciwbólowe lub leki wpływające na motorykę jelit.

Mimo że IBS i SIBO mogą wywoływać zbliżone objawy, mają one odmienne podłoże i wymagają różnych metod diagnostycznych oraz terapeutycznych. 

Konieczne jest dokładne rozpoznanie i dostosowanie odpowiedniego planu leczenia w celu poprawy jakości życia pacjentów dotkniętych takimi problemami jelitowymi, jak SIBO i IBS.

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące różnić między SIBO a IBS.