Jak radzić sobie z chorobą lokomocyjną u dzieci?

Najważniejsze informacje:

• Choroba lokomocyjna u dzieci to powszechny problem, który najczęściej występuje u dzieci powyżej 2. roku życia.
• Jest wynikiem zaburzenia równowagi między informacjami, które dziecko otrzymuje za pomocą różnych zmysłów.
• Układ wzrokowy dostrzega ruch otoczenia, z kolei błędnik nie rejestruje zmian położenia ciała.
• Skutkiem tych różnie odbieranych bodźców są takie objawy choroby lokomocyjnej, takie jak nudności, wymioty i zawroty głowy.
• Istnieją różne sposoby, aby łagodzić dolegliwości lokomocyjne, w tym leki i naturalne sposoby, jak aromaterapia czy akupresura.

Choroba lokomocyjna u dzieci może stanowić uciążliwe i stresujące przeżycie. Dzięki odpowiedniemu przygotowaniu, zastosowaniu naturalnych metod i przyjmowaniu leków, które mogą złagodzić jej objawy, podróże stają się znacznie bardziej komfortowe i bezpieczne dla maluchów.

Występowanie choroby lokomocyjnej u dzieci

Choroba lokomocyjna u dzieci to zaburzenie równowagi, które pojawia się w wyniku ruchu pojazdu. To skutek nieprawidłowej reakcji organizmu na sprzeczne informacje wysyłane przez zmysły: wzrok, równowagę i czucie głębokie. 

Podczas podróży dziecko może widzieć poruszające się otoczenie, ale nie odczuwa ruchu swojego ciała, co prowadzi do zaburzeń w odbiorze bodźców przez układ nerwowy. 

Choroba lokomocyjna (inaczej kinetoza) najczęściej występuje podczas jazdy samochodem, w autobusie, pociągu i samolocie (choroba powietrzna) lub na statku (choroba morska). 

Objawy, takie jak nudności, wymioty, zawroty głowy czy zmęczenie, mogą być dla maluchów bardzo nieprzyjemne. Podróże stają się wtedy wyzwaniem zarówno dla dziecka, jak i dla rodziców. 

Kiedy ujawnia się choroba lokomocyjna wieku dziecięcego?

Choroba lokomocyjna pojawia się zazwyczaj w wieku od 2. do 3. roku życia, kiedy układ równowagi dziecka jest wciąż w fazie rozwoju. Występowanie kinetozy jest też związane z płcią – najczęściej dokuczliwe objawy odczuwają dziewczynki w wieku 2-12 lat. 

Młodsze osoby są bardziej podatne na chorobę lokomocyjną. U rocznego dziecka lub u 2-latka czy 3-latka kinetoza może być bardziej zauważalna. Maluchy w tym wieku nie mają jeszcze pełnej kontroli nad koordynacją wzroku i równowagi. 

Jednocześnie choroba lokomocyjna u niemowląt występuje rzadziej, ponieważ ich układ nerwowy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty. U dzieci, które są przewożone w pozycji półleżącej, zjawisko kinetozy zazwyczaj nie występuje. Może jednak dawać o sobie znać, gdy dziecko spędza dłuższy czas w foteliku samochodowym. 

W większości przypadków objawy zanikają, gdy dziecko ma około 5 lat. U niektórych dzieci choroba lokomocyjna może jednak utrzymywać się dłużej, szczególnie w przypadkach długotrwałych podróży.

Choroba lokomocyjna u dziecka – przyczyny

Choroba lokomocyjna to dolegliwość, której symptomy ujawniają się i nasilają w trakcie podróży różnymi środkami lokomocji. Jej występowanie wynika z zaburzenia percepcji ruchu przez organizm. 

Wzrok rejestruje ruch, na przykład przesuwający się krajobraz za oknem, podczas gdy błędnik, odpowiedzialny za utrzymanie równowagi, nie wykrywa zmian pozycji ciała.

W efekcie dochodzi do powstania sprzecznych sygnałów docierających do mózgu. Mózg próbuje zinterpretować te niespójne informacje, co prowadzi do dezorientacji i uruchomienia mechanizmów obronnych organizmu.

To właśnie ten proces odpowiada za charakterystyczne dla choroby lokomocyjnej objawy, które mogą być bardzo niekomfortowe i uciążliwe, szczególnie przy dłuższych podróżach.

Objawy choroby lokomocyjnej u najmłodszych podróżnych

Nieprzyjemne objawy kinetozy są wynikiem trudności w przetwarzaniu bodźców związanych z ruchem. Choroba lokomocyjna może objawiać się u dzieci w różny sposób. Najczęstsze symptomy to:

• uczucie nudności, często prowadzące do wymiotów,
• bladość skóry, szczególnie twarzy,
• nadmierna potliwość,
• zawroty głowy,
• osłabienie i apatia,
• brak apetytu,
• ślinotok,
• częste ziewanie, 
• znużenie,
• wzmożona senność,
• uczucie rozbicia,
• złe samopoczucie,
• wrażenie niewygody,
• niepokój lub drażliwość, zwłaszcza u młodszych dzieci, które nie potrafią werbalizować swoich dolegliwości.

Powyższe objawy mogą różnić się intensywnością w zależności od wieku dziecka i warunków podróży. W skrajnych przypadkach choroba lokomocyjna może prowadzić do letargu i odrętwienia, a nawet uczucia ucisku w klatce piersiowej i problemów z oddychaniem (duszności).

Dolegliwości lokomocyjne są odczuwane szczególnie, gdy dziecko nie widzi horyzontu (np. siedząc w tylnej części samochodu), ponieważ wówczas nie może „skorygować” wrażeń związanych z ruchem. 

Jeśli dziecko cierpi na chorobę lokomocyjną, warto utrudniające mu dolegliwości podróżne skonsultować z pediatrą.

Co może nasilać objawy choroby lokomocyjnej?

Objawy choroby lokomocyjnej w przypadku dzieci mogą różnić się pod względem stopnia nasilenia. Przebieg kinetozy zaostrzać mogą dodatkowo:

• spożywane posiłki – ciężkostrawne jedzenie przed podróżą może wzmagać nudności,
• intensywne zapachy – takie jak odświeżacze powietrza w samochodzie, perfumy czy zapach jedzenia,
• styl jazdy – dynamiczne, gwałtowne manewry i brak płynności w prowadzeniu pojazdu,
• oglądanie bajek lub czytanie książek w czasie jazdy,
• jazda po wyboistych lub krętych drogach,
• brak dopływu świeżego powietrza podczas jazdy samochodem lub innym środkiem lokomocji.

Zwykle objawy choroby lokomocyjnej mijają po zakończeniu podróży. Niektóre maluchy mogą odczuwać dyskomfort przez kilka kolejnych godzin.

Profilaktyka i naturalne sposoby łagodzenia objawów choroby lokomocyjnej

Choroba lokomocyjna dzieci to dolegliwość, która może znacznie uprzykrzyć podróże, jednak istnieje wiele metod profilaktyki i naturalnych sposobów, które mogą pomóc złagodzić jej objawy u najmłodszych. Warto poznać skuteczne techniki, które pozwolą cieszyć się podróżami bez zbędnego dyskomfortu.

1. Zaplanowanie podróży z dzieckiem

Przed wyruszeniem w podróż warto zadbać o odpowiednie przygotowanie dziecka. Dobrze jest upewnić się, że maluch jest dobrze nawodniony, a także zje lekkostrawny posiłek, unikając tłustych i ciężkostrawnych potraw. Lekki posiłek przed podróżą pomoże zmniejszyć ryzyko wystąpienia objawów. 

Podczas przemieszczania się samochodem lub innym środkiem lokomocji należy unikać słodyczy i napojów gazowanych.

Warto również zadbać o odpowiednią odzież, która nie będzie krępować ruchów.

2. Wybór odpowiedniego miejsca w pojeździe

Jeśli to możliwe, dziecko powinno siedzieć na miejscu, które ma widok na horyzont. Widoczność sprawia, że maluch lepiej odbiera bodźce wzrokowe i może łatwiej zharmonizować je z ruchem.

Należy unikać miejsca w samym tyle pojazdu (np. autobusu), gdzie dziecko ma trudniejszy dostęp do widoków na zewnątrz.

3. Aromaterapia

Istnieje kilka skutecznych, naturalnych metod łagodzenia objawów choroby lokomocyjnej. Aromaterapia to jedna z takich opcji. Zapachy cytryny i mięty mają działanie łagodzące objawy. Można zabrać ze sobą olejek eteryczny i pozwolić dziecku poczuć zapach, który ma działanie odprężające i wspomaga równowagę.

4. Imbir 

Kłącza imbiru to kolejny naturalny środek pomocny w walce z nudnościami w czasie podróży – kawałek świeżego imbiru lub imbirowy napój może pomóc złagodzić objawy. Hamuje on nudności i wymioty oraz przeciwdziała uczuciu dyskomfortu. Imbir dostępny jest też w postaci drażetek do połykania, pastylek i lizaków do ssania, syropu oraz gumy do żucia.

5. Opaska przeciwwymiotna dla dziecka

Aby złagodzić objawy choroby lokomocyjnej u dzieci, można wykorzystać również specjalne opaski, które działają na zasadzie akupresury. Ich skuteczność opiera się na delikatnym ucisku punktu P6, znajdującego się na nadgarstku wzdłuż meridianu osierdzia. Punkt ten odpowiada za ograniczenie nudności i wymiotów. Opaskę przeciwwymiotną należy założyć przed rozpoczęciem podróży. Ich zaletą jest brak jakichkolwiek skutków ubocznych, co czyni je bezpiecznym rozwiązaniem dla najmłodszych podróżnych.

Leki na chorobę lokomocyjną u dzieci

Kiedy naturalne metody łagodzenia objawów choroby lokomocyjnej okazują się niewystarczające, można sięgnąć po leki, które pomagają zmniejszyć dolegliwości. 

Jednym z najczęściej stosowanych preparatów są leki przeciwhistaminowe, zawierające takie substancje czynne jak dimenhydrynat. Działa on poprzez hamowanie odruchów błędnikowych oraz zmniejszanie czynności ślinianek i ośrodka wymiotnego znajdującego się w rdzeniu przedłużonym. Dodatkowo osłabia funkcje wydzielnicze żołądka, redukuje napięcie mięśni gładkich i spowalnia ruchy perystaltyczne przewodu pokarmowego.

 Lek z dimenhydrynatem należy podać dziecku 30 minut przed podróżą w dawce 1,25 mg na każdy kilogram masy ciała, z maksymalną dawką 50 mg w pojedynczej porcji. Działanie leku zaczyna się po 20-30 minutach i utrzymuje przez 4-6 godzin. Leku nie powinny stosować dzieci poniżej 2. roku życia i osoby z padaczką.

W przypadku choroby lokomocyjnej u najmłodszych zalecana jest też skopolamina – lek w formie plastra, przyklejany na skórę za uchem na 4-6 godzin przed podróżą. Jest on dostępny dla dzieci powyżej 6. roku życia. Działa przeciwwymiotnie i uspokajająco. 

W aptekach dostępne są również preparaty zawierające ekstrakt z imbiru, który jest naturalnym środkiem przeciwwymiotnym i może pomóc w łagodzeniu nudności związanych z chorobą lokomocyjną.

Przed zastosowaniem jakiegokolwiek środka farmakologicznego należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, aby upewnić się, że jest on bezpieczny i odpowiedni dla dziecka.

Należy dokładnie przestrzegać zaleceń dotyczących dawkowania, ponieważ nieprawidłowe stosowanie leków może powodować działania niepożądane, jak senność, suchość w ustach czy podrażnienie.

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące choroby lokomocyjnej u dzieci.