Poranne i wieczorne mdłości – nie tylko w ciąży, przyczyny

Najważniejsze informacje:

• Mdłości to nieprzyjemne uczucie dyskomfortu w górnej części brzucha, które często powoduje potrzebę zwymiotowania.
• Mogą im towarzyszyć dodatkowe objawy, jak ból brzucha, biegunka, wzdęcia i zawroty głowy.
• Choć najczęściej kojarzą się z ciążą, zarówno poranne, jak i wieczorne mdłości mogą mieć różne inne przyczyny. 
• Są symptomem wielu różnych dolegliwości – od błahych, jak przejedzenie, po poważniejsze schorzenia, w tym choroby układu pokarmowego.

Mdłości mogą dokuczać nam z wielu różnych powodów. W tym artykule przyjrzymy się, dlaczego rano lub wieczorem może być nam niedobrze, jakie są najczęstsze przyczyny mdłości i kiedy powinny nas one zaniepokoić.

Poranne mdłości – co może je powodować?

Mdłości to uczucie nieprzyjemnego dyskomfortu w żołądku, które sprawia wrażenie, jakby coś pulsowało lub kotłowało się w środku. Może towarzyszyć im uczucie pełności, ciężkości lub napięcia w okolicach brzucha, które wzmaga się w miarę nasilenia objawu. 

Często przy mdłościach pojawia się wrażenie, jakby zaraz miały wystąpić wymioty. Jednocześnie organizm staje się osłabiony i wrażliwy na bodźce zewnętrzne.

Najbardziej oczywistym skojarzeniem związanym z mdłościami jest ciąża. Ten bardzo charakterystyczny dla niej objaw nie jest przypisany jedynie przyszłym mamom. Mdłości mogą zwiastować mniej lub bardziej poważne problemy zdrowotne.

Jeżeli mdłości mają charakter przewlekły i nie ustępują mimo prób samodzielnego leczenia, konieczna jest wizyta u lekarza w celu dokładnego zdiagnozowania problemu.

Poranne mdłości w ciąży

Jedną z najczęstszych przyczyn porannych nudności są zmiany hormonalne, które zachodzą w organizmach kobiet w ciąży. Poranne mdłości w tym szczególnym okresie dotykają wiele kobiet, zwłaszcza w pierwszym trymestrze – później zwykle ustępują. Objawy te mogą być dość intensywne i zazwyczaj pojawiają się rano, tuż po przebudzeniu.

Bardzo często ciążowe mdłości poprzedzają wymioty, choć nie jest to regułą. Występują samoistnie lub mogą się nasilać pod wpływem zapachów, czynności lub określonych sytuacji. Najcięższą ich postacią są niepowściągliwe wymioty ciężarnych, które prowadzą do odwodnienia i zaburzeń elektrolitowych.

A co, jeśli to nie ciąża? Przyczyny mdłości rano i wieczorem

Poranne i wieczorne mdłości mogą mieć wiele przyczyn, które nie zawsze są związane z ciążą. Mogą być wynikiem różnych problemów zdrowotnych, stylu życia czy nawet przeżywanych emocji. Oto najczęstsze przyczyny dyskomfortu w jamie brzusznej.

Zaburzenia hormonalne

Poranne mdłości bez ciąży mogą być wynikiem innych zaburzeń hormonalnych, takich jak problemy z tarczycą. Niedoczynność tarczycy może prowadzić do uczucia zmęczenia, osłabienia i mdłości, które mogą pojawiać się o różnych porach dnia, zwykle jednak rano. Mdłości związane z niedoczynnością tarczycy wynikają z zaburzeń metabolizmu, które ta choroba powoduje. 

Niedobór hormonów tarczycy, takich jak tyroksyna (t4) i trójjodotyronina (t3), przyczynia się do spowolnienia procesów metabolicznych w organizmie. To z kolei może wpływać na funkcjonowanie układu pokarmowego, powodując spowolniony ruch jelit, co może wywoływać uczucie mdłości. Do objawów towarzyszących mdłościom często należą także wahania wagi, depresja i nadwrażliwość na zimno.

Choroby przewodu pokarmowego

Poranne mdłości związane z chorobami przewodu pokarmowego mogą wynikać z różnych problemów trawiennych. Należą do nich:

1. Refluks żołądkowo-przełykowy – kwas żołądkowy cofa się do przełyku, powodując podrażnienie i nudności, szczególnie rano na czczo, gdy żołądek jest pusty. Refluks nasila się po nocnym leżeniu, co sprzyja porannym mdłościom.
2. Choroba wrzodowa żołądka – wrzody żołądka, często wywołane przez bakterie lub nadmiar kwasu, powodują ból brzucha i mdłości, zwłaszcza na czczo, gdy kwas podrażnia uszkodzoną śluzówkę.
3. Zapalenie żołądka – stan zapalny błony śluzowej żołądka, spowodowany infekcją lub niewłaściwą dietą, prowadzi do bólu, zgagi i nudności, które nasilają się rano, gdy żołądek jest pusty.
4. Zapalenie trzustki – zaburzenia produkcji enzymów trzustkowych utrudniają trawienie, co przyczynia się do zalegania pokarmu w żołądku i powoduje mdłości, szczególnie na czczo.

Wszystkie te schorzenia zakłócają procesy trawienne i mogą powodować poranne mdłości, szczególnie na czczo, gdy żołądek jest pusty, a kwas żołądkowy lub inne substancje drażniące nie mają czego neutralizować. Często towarzyszą im inne objawy, takie jak ból brzucha czy uczucie pełności.

Wieczorne mdłości zwykle wynikają z problemów trawiennych, takich jak niestrawność czy refluks żołądkowo-przełykowy, które mogą być nasilone przez ciężkostrawne, tłuste lub obfite posiłki spożywane późnym wieczorem.

Mocznica 

Mocznica, czyli schyłkowa niewydolność nerek, ma bezpośredni wpływ na funkcjonowanie organizmu, ponieważ uszkodzone nerki nie są w stanie skutecznie usuwać szkodliwych produktów przemiany materii, w tym mocznika. W wyniku tego dochodzi do gromadzenia się mocznika i innych toksycznych substancji we krwi, co powoduje zatrucie organizmu. Wysokie stężenie mocznika we krwi podrażnia przewód pokarmowy, wywołując objawy takie jak mdłości i wymioty.

Mdłości w mocznicy są szczególnie nasilone rano, ponieważ podczas snu metabolizm zwalnia, a poziom toksyn we krwi może wzrosnąć. Kiedy organizm nie ma możliwości usunięcia nadmiaru mocznika, dochodzi do podrażnienia żołądka i jelit, co prowadzi do uczucia nudności. Mdłości w mocznicy mogą być także wynikiem zaburzeń równowagi elektrolitowej i odwodnienia, które często towarzyszą niewydolności nerek.

Zatrucie alkoholowe 

Zatrucie alkoholowe często prowadzi do mdłości, które są wynikiem kilku czynników związanych z wpływem alkoholu na organizm. Alkohol działa drażniąco na błonę śluzową żołądka, zwiększając produkcję kwasu żołądkowego, co może prowadzić do jej podrażnienia i wywołania uczucia nudności. Alkohol zaburza równowagę metaboliczną organizmu, co wpływa na jego zdolność do prawidłowego przetwarzania substancji odżywczych i eliminowania toksyn.

W wyniku intensywnego spożycia alkoholu organizm może doświadczać odwodnienia, ponieważ alkohol działa moczopędnie, zwiększając utratę wody. Odwodnienie pogarsza funkcjonowanie układu trawiennego, co nasila dolegliwości takie jak mdłości, wymioty czy uczucie osłabienia. Dolegliwości te są szczególnie nasilone po piciu alkoholu na czczo, kiedy żołądek jest pusty i alkohol ma silniejszy wpływ na jego błonę śluzową. 

Zatrucie pokarmowe

Zatrucie pokarmowe często prowadzi do mdłości, ponieważ organizm reaguje na obecność toksyn w spożytym jedzeniu lub napojach. Kiedy do przewodu pokarmowego dostaną się szkodliwe mikroorganizmy lub substancje chemiczne, układ odpornościowy uruchamia mechanizmy obronne, które mogą obejmować wymioty i mdłości jako sposób na usunięcie toksyn. Bakterie, wirusy, pasożyty lub substancje chemiczne zawarte w spożytych produktach podrażniają błonę śluzową przewodu pokarmowego, co wywołuje stan zapalny i prowadzi do wystąpienia nieprzyjemnych dolegliwości.

Spożywanie nieświeżych produktów, surowego mięsa czy niewłaściwie przechowywanej żywności zwiększa ryzyko zatrucia, ponieważ te produkty mogą zawierać patogeny, które prowadzą do infekcji pokarmowych. Bakterie takie jak Salmonella, Escherichia coli czy Campylobacter i wirusy, jak norowirusy, mogą wywołać ostry stan zapalny w układzie pokarmowym, który objawia się mdłościami, biegunką i bólem brzucha. Również toksyny wytwarzane przez mikroorganizmy, takie jak enterotoksyny, mogą bezpośrednio podrażniać żołądek i jelita, potęgując uczucie mdłości. 

Uraz głowy 

Uraz głowy może prowadzić do mdłości i wymiotów, które są jednym z pierwszych objawów, szczególnie w przypadku wstrząśnienia mózgu. Wstrząśnienie mózgu jest wynikiem nagłego uderzenia w głowę, które powoduje zaburzenie funkcjonowania mózgu. To może prowadzić do podrażnienia struktur mózgowych odpowiedzialnych za równowagę i kontrolę funkcji fizjologicznych, takich jak wymioty. Mdłości pojawiające się po urazie głowy mogą wynikać z tego, że mózg reaguje na wstrząs, powodując zaburzenia w przetwarzaniu sygnałów.

Jeśli mdłości pojawiają się po upadku, uderzeniu lub innym urazie głowy, niezwykle ważne jest, aby natychmiast udać się na konsultację do lekarza. Może to być oznaka poważniejszego urazu mózgu, jak krwawienie wewnętrzne czy obrzęk mózgu.

Udar mózgu 

Udar mózgu może prowadzić do mdłości, zwłaszcza po przebudzeniu, które występują wraz z innymi objawami, takimi jak niedowład, zaburzenia mowy i problemy ze wzrokiem. Mdłości w tym przypadku wynikają z zakłócenia przepływu krwi do mózgu, co prowadzi do niedotlenienia tkanek i uszkodzenia ośrodków odpowiedzialnych za równowagę. 

Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego

Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego mogą powodować mdłości i wymioty, zwłaszcza gdy guz rośnie w obrębie mózgu, wywierając nacisk na struktury mózgowe odpowiedzialne za równowagę i kontrolę układów fizjologicznych. Uporczywe bóle głowy, które występują razem z mdłościami, często są wynikiem wzrostu ciśnienia wewnątrzczaszkowego spowodowanego obecnością guza. 

Senność, problemy z koncentracją i zmiany w zachowaniu mogą być dodatkowymi objawami, które wskazują na obecność nowotworu w mózgu, ponieważ guz może wpływać na obszary odpowiedzialne za funkcje poznawcze i układ nerwowy. 

Przewlekły stres

Przewlekły stres może być częstą przyczyną porannych mdłości, które mają podłoże emocjonalne. Nadmierne napięcie emocjonalne, gromadzące się przez cały dzień, może prowadzić do zaburzeń w pracy układu pokarmowego. Stres, lęk i przemęczenie wpływają na produkcję hormonów i neuroprzekaźników, które regulują funkcje trawienne. W wyniku tego może dochodzić do nadmiernego wydzielania kwasu żołądkowego, co podrażnia ściany żołądka i wywołuje mdłości. 

Leki

Leki mogą być częstą przyczyną mdłości, zarówno rano, jak i wieczorem, jako efekt uboczny ich działania. Niektóre leki, takie jak leki przeciwbólowe, antybiotyki i niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), mogą podrażniać błonę śluzową żołądka, co prowadzi do uczucia mdłości. Również leki moczopędne mogą powodować odwodnienie organizmu, zaburzając równowagę elektrolitową, co także może wywołać nudności. 

Leki hormonalne, w tym doustne środki antykoncepcyjne, mogą wpływać na poziom hormonów, co może zaburzać funkcje trawienne i prowadzić do uczucia niepokoju w obrębie układu pokarmowego. Mdłości spowodowane przez leki często pojawiają się tuż po ich przyjęciu, zwłaszcza gdy są zażywane na pusty żołądek. Jeśli dolegliwości stają się uporczywe lub nasilają się po rozpoczęciu leczenia, warto skonsultować się z lekarzem, który może zaproponować zmianę dawkowania, inny lek lub strategię leczenia w celu złagodzenia tych nieprzyjemnych objawów.

Migrena

Migrena to częsta przyczyna mdłości, które towarzyszą silnym bólom głowy. Ból głowy przy migrenie wpływa na ośrodkowy układ nerwowy, co może powodować zaburzenia w kontroli trawienia i wywoływać mdłości. Migrenie często towarzyszą również inne objawy, takie jak wrażliwość na światło, dźwięki i zapachy, które mogą nasilać uczucie mdłości. Ataki migrenowe mogą występować o różnych porach dnia, a mdłości są jednym z naturalnych efektów tego stanu. 

Niedobór cukru we krwi

Niedobór cukru we krwi (hipoglikemia) jest częstą przyczyną mdłości rano, szczególnie u osób, które pomijają śniadanie lub długo pozostają bez posiłku. Kiedy poziom cukru we krwi spada, organizm reaguje na to różnymi objawami, w tym uczuciem mdłości, zawrotami głowy, drżeniem rąk i osłabieniem. Ciało potrzebuje glukozy jako głównego źródła energii, a jej niedobór może zaburzyć funkcjonowanie układu pokarmowego, prowadząc do nieprzyjemnych dolegliwości. 

Zjedzenie lekkiego posiłku, bogatego w węglowodany, takich jak owsianka, pełnoziarniste pieczywo czy owoce, może pomóc w szybkim wyrównaniu poziomu cukru, co z kolei łagodzi poranne mdłości i przywraca energię na resztę dnia. 

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące porannych i wieczornych mdłości.