Choroba lokomocyjna dorosłych – objawy, leki, sposoby

Najważniejsze informacje:

• Choroba lokomocyjna pojawia się podczas podróży samochodem, samolotem, pociągiem czy statkiem na skutek zaburzeń odczuwania ruchu przez różne zmysły.
• Przyczyną kinetozy są zakłócenia w odbiorze bodźców – gdy oczy i błędnik wysyłają sprzeczne sygnały do mózgu.
• Objawami choroby komunikacyjnej są nudności, wymioty, zawroty głowy i uczucie ogólnego dyskomfortu.
• Dolegliwości podróżne łagodzą leki na chorobę lokomocyjną dla dorosłych (np. leki przeciwwymiotne z dimenhydrynatem, prometazyną i imbirem).
• Przed podróżą należy unikać ciężkostrawnych potraw, a w jej trakcie starać się patrzeć w dal, np. na linię horyzontu.

Choroba lokomocyjna jest dolegliwością, która dotyka dzieci i dorosłych podczas przemieszczania się środkami transportu. Choć nie jest niebezpieczna dla zdrowia, to może znacząco obniżyć komfort podróży. Jakie są sposoby na chorobę lokomocyjną i jakie metody pomogą złagodzić nieprzyjemne objawy?

Choroba lokomocyjna u dorosłych

Choroba lokomocyjna (ICD-10: T75.3), znana również jako kinetoza, choroba ruchu lub choroba komunikacyjna (ang. motion sickness), to stan zaburzenia równowagi zmysłowej, który pojawia się podczas poruszania się różnymi lądowymi środkami transportu, takimi jak samochód, autobus i pociąg. 

W trakcie podróży statkiem, motorówką czy jachtem pojawia się tzw. choroba morska. Powietrzna choroba lokomocyjna daje o sobie znać w samolocie. 

Choroba komunikacyjna wynika z niezgodności bodźców odbieranych przez oczy i układ błędnikowy, odpowiedzialny za utrzymanie równowagi. Mózg otrzymuje sprzeczne informacje: oczy rejestrują ruch pojazdu, ale ciało nie odczuwa go w sposób bezpośredni.

Choroba lokomocyjna występuje najczęściej u dzieci w wieku od 2 do 12 lat, jednak może dotykać także dorosłych, zwłaszcza tych, którzy są bardziej wrażliwi na bodźce sensoryczne. 

Choć kinetoza nie stanowi zagrożenia dla zdrowia, może znacznie obniżyć komfort podróży, a w niektórych przypadkach zniechęcić do podejmowania dalszych wyjazdów. 

Przyczyny choroby lokomocyjnej – konflikt sensoryczny

Przyczyny choroby lokomocyjnej wynikają przede wszystkim z nadwrażliwości układu błędnikowego i różnicy w odbiorze bodźców wzrokowych i ruchowych.

W podróży środkami lokomocji poruszamy się często z dużą prędkością względem otoczenia, ale nasz zmysł równowagi przekazuje, że pozostajemy w jednej pozycji. Podczas długotrwałych, monotonnych ruchów głowy w trakcie podróży dochodzi do stymulacji błędnika, który w takiej sytuacji błędnie interpretuje położenie ciała i utrzymanie równowagi. 

Ta rozbieżność powoduje dezorientację układu nerwowego, wywołując w następstwie reakcję organizmu w postaci nieprzyjemnych objawów, takich jak: nudności, wymioty, zawroty głowy, osłabienie czy pocenie się. 

Do występowania kinetozy przyczyniają się:

• Długotrwała jazda środkiem transportu – im dłużej trwa podróż, tym większa szansa na pojawienie się objawów choroby lokomocyjnej, szczególnie w przypadku intensywnych ruchów pojazdu (np. ostre zakręty, wznoszenie się i opadanie).
• Siedzenie w miejscu bez dostępu do widoku na zewnątrz pojazdu – osoby siedzące w środkowej części autobusu czy statku, gdzie nie mają dostępu do widoku na zewnątrz, mogą bardziej odczuwać objawy choroby, ponieważ brak informacji wzrokowych o ruchu pogłębia niezgodność między sygnałami z błędnika a tymi, które odbierają oczy.

Możliwa jest też choroba lokomocyjna po podróży – niektórzy odczuwają symptomy nawet po opuszczeniu danego środka lokomocji. Objawy (uczucie zawrotów głowy, nudności i ogólne osłabienie) mogą występować przez jakiś czas po dotarciu do celu.

Jakie są objawy choroby lokomocyjnej?

Choroba lokomocyjna u dorosłych objawia się szeregiem nieprzyjemnych symptomów, które mogą występować w różnym stopniu nasilenia. Oto najczęstsze z nich:

• nudności i wymioty – to najczęstsze i najbardziej dokuczliwe objawy choroby lokomocyjnej. Zdarza się, że nudności prowadzą do wymiotów, zwłaszcza podczas długotrwałego podróżowania;
• zawroty głowy – zaburzenia równowagi wywołane konfliktem między sygnałami wzrokowymi a ruchami ciała mogą prowadzić do uczucia wirowania lub dezorientacji;
• bladość skóry i zimne poty – choroba lokomocyjna często objawia się nagłym spadkiem ciśnienia, co może prowadzić do bladości skóry i wydzielania zimnego potu;
• uczucie zmęczenia i ogólnego dyskomfortu – długotrwałe odczuwanie nieprzyjemnych objawów może powodować ogólny spadek energii, zmęczenie i zniechęcenie do dalszego podróżowania;
• problemy z koncentracją i apatią – objawy choroby lokomocyjnej mogą powodować obniżenie koncentracji i problemy z wykonywaniem prostych czynności.

Choroba lokomocyjna w samolocie często wiąże się z dodatkowymi dolegliwościami, takimi jak ból głowy, który może być spowodowany zmianą ciśnienia w kabinie samolotu. 

Leki na chorobę lokomocyjną dla dorosłych

W aptekach dostępne są leki na chorobę lokomocyjną dla dorosłych, które pomagają łagodzić objawy lub zapobiegać ich wystąpieniu. Oto najpopularniejsze preparaty, które mogą przynieść ulgę przy kinetozie:

• Preparaty z dimenhydrynatem – to jedne z najczęściej wybieranych leków na chorobę lokomocyjną. Dimenhydrynat (w tabletkach lub w formie gumy do żucia) działa przeciwko nudnościom i zawrotom głowy poprzez blokowanie receptorów histaminowych w mózgu, które są odpowiedzialne za odczuwanie tych objawów. Dimenhydrynat zmniejsza aktywność układu przedsionkowego (odpowiedzialnego za równowagę) i zapobiega przekazywaniu sygnałów do mózgu, które wywołują uczucie nudności. Zaleca się przyjmowanie leku na około 30 minut przed podróżą, aby zapobiec wystąpieniu objawów. Lek można stosować w razie potrzeby, ale nie częściej niż co 4 godziny.
• Leki zawierające substancje antyhistaminowe (np. leki na receptę z prometazyną) – prometazyna to substancja, która działa przeciw nudnościom i zawrotom głowy, blokując receptory histaminowe w organizmie. Oprócz właściwości przeciwwymiotnych, ma działanie uspokajające, co może pomóc w przypadku silnych objawów. Preparat z tą substancją powinien być przyjmowany na około 30-60 minut przed rozpoczęciem podróży. Niektóre leki przeciwhistaminowe mogą powodować senność, dlatego nie są zalecane, gdy planujemy prowadzenie pojazdu.
• Preparaty z imbirem – to naturalny sposób na leczenie choroby lokomocyjnej i łagodzenie dolegliwości związanych z podróżą. Imbir wykazuje właściwości przeciwwymiotne i działa kojąco na układ pokarmowy, co pomaga w zmniejszeniu objawów takich jak nudności i wymioty. Tabletki, pastylki do ssania lub syrop z imbirem należy przyjmować na około 30 minut przed planowaną podróżą. 

Jak zapobiegać kinetozie?

Oprócz leków, istnieje kilka sposobów, które zmniejszają nieprzyjemne dolegliwości. Oto kilka skutecznych metod, które warto wypróbować:

• Unikanie ciężkich posiłków przed podróżą – przed podróżą należy ograniczyć spożywania tłustych, ciężkostrawnych potraw, które mogą nasilać objawy choroby lokomocyjnej, takie jak nudności. Warto postawić na lekkie posiłki, które nie obciążają układu trawiennego.
• Siedzenie w miejscu z widokiem na horyzont – podczas podróży warto usiąść przodem do kierunku jazdy, możliwie jak najdalej od osi kół, w miejscu, które umożliwia oglądanie horyzontu (np. przy oknie). Skupianie wzroku na stałym punkcie w oddali może pomóc zredukować uczucie zawrotów głowy i zmniejszyć niezgodność bodźców między oczami a układem błędnikowym, co w dużej mierze przyczynia się do pojawienia się objawów choroby lokomocyjnej. Zalecane jest unikanie czytania i grania na urządzeniach mobilnych.
• Stosowanie olejków eterycznych – olejki eteryczne, takie jak miętowy czy cytrusowy, mają naturalne właściwości przeciwwymiotne i łagodzące nudności. Można je stosować na skórę (np. nakładając na nadgarstki). 
• Regularne przerwy podczas podróży samochodowej – długotrwałe siedzenie w jednym miejscu może nasilać objawy choroby lokomocyjnej. Nawet krótkie wyjście na świeże powietrze i rozruszanie ciała może pomóc w zmniejszeniu objawów kinetozy i poprawić samopoczucie.
• Stosowanie opasek uciskowych – zakładane na nadgarstek działają na zasadzie akupresury, wywierając delikatny nacisk na punkty znajdujące się na wewnętrznej stronie nadgarstka. Nacisk ten blokuje sygnały bólowe i zmienia sposób przetwarzania informacji przez układ nerwowy, co skutkuje poprawą komfortu podczas podróży.

Czy choroba lokomocyjna jest uleczalna? Niestety, nie ma metody, która raz na zawsze wyeliminuje ten problem. Jednak objawy mogą ulec osłabieniu z wiekiem, ponieważ układ nerwowy staje się mniej wrażliwy na bodźce zewnętrzne. Dzięki zastosowaniu powyższych metod, można skutecznie łagodzić dolegliwości i poprawić komfort podróży.

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące choroby lokomocyjnej dorosłych.