Przewlekłe zapalenie gardła – objawy, leczenie i rodzaje

Najważniejsze informacje:

• Przewlekłe zapalenie gardła to utrzymujący się stan zapalny błony śluzowej gardła niezwiązany z infekcją. Pacjenci skarżą się zazwyczaj na uczucie przeszkody w gardle, gęstą wydzielinę i częstą potrzebę odkrztuszania.
• Są trzy rodzaje przewlekłego zapalenia gardła: proste, zanikowe i przerostowe, a każdy z nich posiada specyficzne objawy i wymaga innej metody leczenia.
• Jest wiele czynników wywołujących podrażnienia, które prowadzą do przewlekłego zapalenia gardła, m.in. kurz, palenie papierosów, oraz choroby przewlekłe np. cukrzyca, niewydolność serca, czy refluks żołądkowo-przełykowy.
• Główną metodą leczenia jest wyeliminowanie przyczyny dolegliwości, unikanie używek i nawilżanie błony śluzowej gardła. Dodatkowo w niektórych przypadkach stosuje się roztwór jodyny lub azotanu srebra.

Przewlekłe zapalenie gardła jest schorzeniem, które może znacznie wpływać na jakość życia osoby dotkniętej problemem. Przypadłość wiąże się z długotrwałym podrażnieniem błony śluzowej gardła. Wyróżnia się trzy rodzaje dolegliwości, które nieco różnią się objawami, chociaż cechą wspólną jest uczucie przeszkody w gardle i potrzeba odkrztuszania. Podstawowym sposobem leczenia jest wyeliminowanie z otoczenia czynników drażniących oraz łagodzenie dolegliwości. Dowiedz się, czym się objawia i jak leczyć przewlekłe zapalenie gardła.

Czym jest przewlekłe zapalenie gardła?

Przewlekłe zapalenie gardła jest stanem, który charakteryzuje się uporczywymi i długotrwałymi dolegliwościami gardła. W wyniku stałego oddziaływania czynników drażniących błonę śluzową, takich jak alergeny, kurz, używki, dochodzi do rozwoju stanu zapalnego. W niektórych przypadkach za rozwój przypadłości odpowiedzialne są choroby ogólnoustrojowe, takie jak np. niewydolność serca, cukrzyca, powiększenie migdałka gardłowego czy refluks żołądkowo-przełykowy.

Objawy przewlekłego zapalenia gardła znacząco różnią się od tych towarzyszących infekcjom. Rzadko występuje typowy ból gardła, na który skarżą się pacjenci chorujący z powodu zakażeń bakteryjnych lub wirusowych. Zamiast niego u większości osób występuje wrażenie przeszkody w gardle i częste odkrztuszanie.

Wyróżnia się trzy rodzaje przypadłości: proste, zanikowe i przerostowe, a klasyfikacji dokonuje się na podstawie obrazu choroby. Przyczyny i podstawowe metody leczenia są jednakowe dla wszystkich typów przypadłości.

Przewlekłe zapalenie gardła – rodzaje

Przewlekłe zapalenie gardła może przybierać różne formy, dlatego rozróżnia się trzy rodzaje dolegliwości: proste, zanikowe i przerostowe. Wiele objawów jest wspólnych, ale nasilenie i przebieg pozwala na określoną klasyfikację.

Proste zapalenie gardła

Przypadłość charakteryzuje się obecnością dużej ilości gęstej wydzieliny, która wywołuje uczucie zalegania czegoś w gardle. Pacjenci często odkrztuszają wydzielinę i miewają ataki kaszlu. Nie obserwuje się innych objawów choroby, a zmiany na błonie śluzowej gardła pojawiają się tylko okresowo.

Zanikowe zapalenie gardła

Dolegliwość dotyka przede wszystkim seniorów. Zazwyczaj obserwuje się obecność gęstej wydzieliny na tylnej ścianie gardła, dlatego pacjenci czują znaczną potrzebę odkrztuszania, a ataki kaszlu pojawiają się przede wszystkim w nocy, powodując problemy ze snem. Objawy są szczególnie dokuczliwe w przypadku ciepłego i suchego powietrza. Błona śluzowa gardła może być gładka i bladoróżowa, ale zdarza się również, że jest czerwona i pogrubiała.

Przerostowe zapalenie gardła

Podobnie, jak w przypadku prostego zapalenia gardła, pacjenci skarżą się na uczucie przeszkody w gardle, a częste odkrztuszanie może wywoływać odruchy wymiotne. W przerostowym zapaleniu gardła błona śluzowa jest zaczerwieniona i wyraźnie pogrubiona. Zwykle na tylnej ścianie gardła widoczne są powiększone grudki chłonne.

Przewlekłe zapalenie gardła – objawy

Każdy rodzaj przewlekłego zapalenia gardła posiada określone cechy. Wiele z nich jest wspólnych dla wszystkich typów dolegliwości. Za najbardziej charakterystyczne objawy przewlekłego zapalenia gardła przypadłości uznaje się:

• uczucie przeszkody w gardle – tzw. kula w gardle,
• nadmierna ilość gęstej wydzieliny w gardle – powoduje uczucie dyskomfortu i potrzebę odkrztuszania,
• nawracające odkrztuszanie i ataki kaszlu – w niektórych przypadkach mogą wywoływać odruch wymiotny,
• zaczerwienienie błony śluzowej – może pojawić się w zanikowym lub przerostowym zapaleniu gardła,
• pogrubienie błony śluzowej gardła – występuje zwykle przy dolegliwości o charakterze przerostowym,
• powiększone grudki chłonne – w przypadku przerostowego zapalenia gardła pacjenci mogą dostrzec powiększone grudki chłonne na tylnej ścianie gardła.

Należy pamiętać, że objawy wskazujące na przewlekłe zapalenie gardła są również typowe dla wielu innych schorzeń. Dlatego zalecana jest konsultacja ze specjalistą.

Przewlekłe zapalenie gardła – leczenie

Leczenie przewlekłego zapalenia gardła wymaga przede wszystkim eliminacji przyczyny podrażnienia gardła, np. rezygnacji z palenia tytoniu i spożywania alkoholu. Duże znaczenie ma regularne stosowanie inhalacji nawilżających gardło oraz dbanie o odpowiednie nawilżenie pomieszczeń. W przypadku zanikowego zapalenia gardła zaleca się niekiedy stosowanie miejscowo roztworu jodyny, który wpływa na funkcje wydzielnicze błony śluzowej. W przerostowym przewlekłym zapaleniu gardła można zastosować na błonę śluzową roztworu azotanu srebra.

Przed rozpoczęciem leczenia konieczna jest konsultacja z lekarzem.

Ile trwa przewlekłe zapalenie gardła?

Czas trwania przewlekłego zapalenia gardła zależy od wielu czynników, m.in. od rodzaju przypadłości, przyczyn, nasilenia objawów oraz indywidualnych reakcji organizmu pacjenta. Leczenie przewlekłego zapalenia gardła i ustępowanie zmian błony śluzowej jest procesem długotrwałym i może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy. Dolegliwość ma charakter nawracający, dlatego istnieje ryzyko nawrotu choroby po okresie remisji.

Nawracające infekcje gardła

Nawracające infekcje gardła wymagają poszerzonej diagnostyki, ponieważ mogą świadczyć o osłabieniu odporności, przeroście migdałków lub niedoleczonym zakażeniu bakteryjnym. Infekcje gardła (np. ostre zapalenie gardła), charakteryzujące się bólem gardła, gorączką lub innymi objawami przeziębienia, nie wywołują długotrwałego podrażnienia gardła, dlatego nie mają wpływu na rozwój przewlekłego zapalenia.

Przewlekłe zapalenie gardła a rak – wpływ i ryzyko

Powstawanie nowotworów jest złożonym procesem, na który może wpływać wiele czynników, również te odpowiedzialne za przewlekłe zapalenie gardła, np. dym tytoniowy, mocny alkohol czy opary chemiczne. Ryzyko rozwoju nowotworu wzrasta w przypadku współoddziaływania kilku czynników kancerogennych. 

Dotychczas nie udowodniono, aby samo zdiagnozowanie przewlekłego zapalenia gardła zwiększało prawdopodobieństwo zachorowania na raka gardła (części nosowej, ustnej i krtaniowej). Natomiast zaleca się, aby wszyscy pacjenci z nawracającymi lub długo trwającymi stanami zapalnymi w obrębie gardła, szczególnie jeśli przebiegają z chrypką i dusznościami, byli dokładnie diagnozowani. Konieczne jest wykonanie badań wykluczających (lub potwierdzających) onkologiczne podłoże dolegliwości.