Najważniejsze informacje:

• Uporczywy kaszel jest objawem, który może wynikać z różnych przyczyn. Od niegroźnych infekcji górnych dróg oddechowych, do poważnych chorób płuc, serca czy nawet nowotworów.
• Leczenie suchego, duszącego kaszlu zależy od podłoża dolegliwości. W leczeniu objawowym stosuje się leki przeciwkaszlowe lub łagodzące podrażnienia gardła.
• Wspomagające w leczeniu uporczywego kaszlu mogą być również domowe metody, m.in. nawilżanie powietrza, spożywanie naparów ziołowych z miodem i unikanie podrażnień.

Ciągły, uporczywy kaszel to stan, który może wpływać na jakość życia i wymagać szczegółowej diagnostyki. Rozpoznanie przyczyn przypadłości pozwala na podjęcie odpowiedniego leczenia. W wielu przypadkach uporczywy kaszel jest objawem infekcji wirusowej, dlatego często poprawę uzyskuje się po zastosowaniu leków przeciwkaszlowych lub łagodzących podrażnienia gardła. Dowiedz się, z czego może wynikać męczący kaszel i kiedy wymaga konsultacji z lekarzem.

Czym jest uporczywy kaszel?

Kaszel jest naturalnym mechanizmem obronnym organizmu, który pomaga usunąć ciała obce, śluz czy zanieczyszczenia z dróg oddechowych. Uporczywy kaszel, który utrzymuje się przez dłuższy czas, staje się dokuczliwym problemem, który wymaga diagnostyki i leczenia. Jest to objaw, który może wskazywać na szereg chorób – od nieszkodliwych i łatwo uleczalnych, takich jak infekcje górnych dróg oddechowych, po poważniejsze schorzenia, takie jak choroby płuc, serca, a nawet nowotwory. Dlatego uporczywy kaszel utrzymujący się powyżej trzech tygodni zawsze powinien być skonsultowany z lekarzem.

Uporczywy suchy kaszel u dorosłego

Suchy, duszący kaszel u dorosłego jest wynikiem podrażnienie błon śluzowych górnych dróg oddechowych. Może wynikać z długotrwałego oddziaływania szkodliwych oparów, pyłów lub zanieczyszczeń lub świadczyć o infekcji (zwykle wirusowej), lub astmie. Kaszel u dorosłych jest również częstym efektem wieloletniego palenia papierosów, choć wówczas ma zwykle charakter produktywny (mokry). Uporczywy kaszel może być pierwszym objawem poważniejszych chorób dróg oddechowych, takich jak POChP, gruźlica czy nowotwór. Dlatego, jeśli ma charakter przewlekły należy skonsultować się z lekarzem.

Duszący kaszel u dziecka

Uporczywy kaszel u dziecka jest objawem, którego nie należy bagatelizować. Może wynikać z infekcji wirusowej czy bakteryjnej, ale może również wskazywać na alergię lub astmę. Dlatego, ze względu na dużą różnorodność przyczyn i ryzyko, występowanie uporczywego i duszącego kaszlu u dziecka jest wskazaniem do pilnej konsultacji z pediatrą.

Duszący kaszel – objawy

Uporczywy kaszel, nazywany również duszącym, może być bardzo niepokojący i dokuczliwy. Objawy obejmują zwykle intensywne i gwałtowne napady kaszlu, który szczególnie uciążliwy bywa w nocy.

Dodatkowo może pojawić się również:

• uczucie braku powietrza,
• głośne świsty oddechowe,
• uczucie pełności lub ucisku w klatce piersiowej,
• zmiana barwy skóry na twarzy, wargach, języku lub paznokciach, spowodowane niewystarczającym natlenowaniem krwi (wskazania do natychmiastowej konsultacji z lekarzem),
• zmęczenie i osłabienie spowodowane wysiłkiem związanym z kaszlem i problemami ze snem,
• niepokój związany z trudnościami w oddychaniu

Uporczywy kaszel – przyczyny dolegliwości

Uporczywy kaszel, który utrzymuje się dłużej niż trzy tygodnie, może mieć wiele przyczyn, zarówno łatwych do zdiagnozowania, jak i tych wymagających bardziej szczegółowych badań. Wśród najczęstszych można wymienić:

• choroby układu oddechowego – kaszel jest często związany z przewlekłymi schorzeniami układu oddechowego, takimi jak astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) czy przewlekłe zapalenie oskrzeli,
• refluks żołądkowo-przełykowy – kwas żołądkowy cofający się do przełyku i gardła może je podrażniać i prowadzić do kaszlu,
• alergie – mogą wywoływać duszności i kaszel,
• infekcje – kaszel często towarzyszy infekcjom dróg oddechowych,
• choroby serca – np. niewydolność serca może powodować kaszel, który często związany jest z obrzękiem płuc,
• palenie tytoniu – palenie papierosów może prowadzić do przewlekłego kaszlu, znanego jako „kaszel palacza”.

Suchy męczący kaszel – leczenie

Leczenie suchego, męczącego kaszlu zależy od przyczyny dolegliwości. Infekcje wirusowe wymagają jedynie leczenia objawowego, które łagodzi podrażnienia lub przeciwdziała kaszlowi. W przypadku przedłużających się dolegliwości konieczna jest konsultacja z lekarzem, który najprawdopodobniej zleci dodatkowe badania, a na ich podstawie podejmie decyzje dotyczące dalszego postępowania (np. skierowanie do specjalisty).

Leki na uporczywy kaszel

Jeśli uporczywy kaszel spowodowany jest przez infekcję wirusową, na co wskazują zwykle inne objawy, np. katar czy zapalenie gardła, zalecane jest zastosowanie leków łagodzących objawy. W przypadku kaszlu suchego stosuje się najczęściej:

• leki przeciwkaszlowe – zawierające substancje oddziałujące na ośrodek kaszlowy w mózgu np. kodeinę czy dekstrometorfan (np. Acodin 150 Junior),
• leki o działaniu łagodzący podrażnienia błon śluzowych górnych dróg oddechowych, zawierające ekstrakty roślinne (prawoślaz, podbiał, porost islandzki) oraz np. miód i propolis.

W przypadku kaszlu mokrego stosuje się leki wykrztuśne, zawierające:

• substancje o działaniu mukolitycznym, rozrzedzające śluz i ułatwiające odkrztuszanie, np. acetylocysteinę, karbocysteinę (np. Pecto Drill, Mucopect),
• łagodzące ekstrakty roślinne (prawoślaz, tymianek, mięta, anyż), np. w połączeniu z efedryną (Tussipect).

Niezależnie od przyczyny zalecane preparaty mają postać tabletek lub syropu. Niektóre tabletki na męczący kaszel są przeznaczone do rozpuszczania w wodzie, inne przeznaczone są do ssania lub połknięcia.

Wiele leków na kaszel dostępnych jest bez recepty, ale przed zastosowaniem warto skonsultować się z lekarzem, który może pomóc rozpoznać rodzaj kaszlu i dobrać właściwy preparat.

Domowe metody łagodzenia męczącego kaszlu

Oprócz stosowania preparatów farmaceutycznych istnieją również domowe sposoby pomocne przy uporczywym kaszlu. Wśród najważniejszych można wyróżnić:

• właściwe nawodnienie – picie dużych ilości płynów wpływa na nawilżenie błon śluzowych, może zmniejszać podrażnienia lub wpływać na rozrzedzanie wydzieliny,
• picie naparów ziołowych wpływających na łagodzenie podrażnień (prawoślaz, tymianek, anyż, lukrecja),
• nawilżanie pomieszczeń – wilgotne powietrze zmniejsza dokuczliwe objawy,
• inhalacje – nebulizacje z soli fizjologicznej wspomagają w walce z kaszlem,
• unikanie podrażnień – przede wszystkim dym papierosowy, klimatyzacja, silne zapachy, kurz,
• ograniczenie aktywności fizycznej – wysiłek może zwiększać objawy.

Należy pamiętać, że domowe metody nie zastąpią profesjonalnej pomocy medycznej. Jeżeli kaszel jest uporczywy, duszący, towarzyszy mu duszność lub ból w klatce piersiowej, należy skonsultować się z lekarzem.