Ból gardła przy przełykaniu – z czego może wynikać?

Najważniejsze informacje:

• Najczęstsze przyczyny bólu gardła przy przełykaniu śliny (odynofagii) to infekcje wirusowe lub bakteryjne. 
• Inne przyczyny problemu są w przypadku jednostronnego bólu gardła lub gdy w przebiegu dolegliwości nie pojawia się podwyższona temperatura.
• Co zrobić, gdy gardło boli przy przełykaniu? Leczenie zależne jest od przyczyny dolegliwości i objawów towarzyszących. Domowe sposoby na bolące gardło przy przełykaniu pomagają łagodzić nieprzyjemne symptomy.

Silny ból gardła przy przełykaniu śliny (określany też jako odynofagia) może mieć wiele przyczyn – od infekcji wirusowej lub bakteryjnej towarzyszącej zapaleniu gardła, aż po poważne choroby, łącznie z nowotworowymi. Ból gardła przy przełykaniu towarzyszy uczuciu przeszkody w gardle, z którą trudno jest przełknąć kęsa pokarmowego. 

Dolegliwość może mieć charakter tępy i kłujący, ale może też być bolesna i dławiąca. Odynofagia nie występuje samodzielnie, ale jest zazwyczaj objawem choroby lub infekcji. Ile trwa ból gardła przy przełykaniu? Dolegliwość ta może być krótkotrwała i samoistnie ustąpić po kilku dniach, ale może też być schorzeniem przewlekłym utrzymującym się tygodniami. W takiej sytuacji warto zgłosić się do specjalisty, aby zbadać przewlekły stan zapalny i poznać przyczynę przedłużającej się choroby.

Ból gardła przy przełykaniu śliny – przyczyny

Ból gardła przy przełykaniu to dolegliwość często występująca w przypadku infekcji górnych dróg oddechowych. Przyczyną bólu gardła podczas przełykania śliny może być:

• infekcja wirusowa – wśród objawów infekcji wirusowej w przebiegu grypy i przeziębienia mogą pojawiać się różne symptomy, w tym m.in. kaszel, katar, chrypka i stan zapalny gardła; silne podrażnienie błony śluzowej może powodować ból gardła przy przełykaniu; wirusy mogą wywoływać te dokuczliwe dolegliwości w przebiegu takich schorzeń jak: ostre zapalenie gardła, zapalenie ucha środkowego, zapalenie krtani, zapalenie zatok
• infekcja bakteryjna – bakterie, takie jak paciorkowce, mogą powodować zapalenie migdałków lub anginę, co prowadzi do bólu gardła przy przełykaniu; zazwyczaj towarzyszą im również inne objawy, takie jak gorączka, biały nalot na migdałkach i ogólne złe samopoczucie
• refluks żołądkowo-przełykowy – może powodować ból gardła, zwłaszcza gdy kwas żołądkowy cofa się do przełyku; choroba refluksowa przełyku powoduje zarzucanie treści pokarmowej do przełyku, która drażni tkanki gardła, powodując dyskomfort i ból przy przełykaniu
• alergie – niektóre alergie na pyłki lub alergie pokarmowe mogą prowadzić do stanu zapalnego w gardle, powodując ból przy połykaniu
• przebyte operacje – osoby, które przeszły operację gardła lub przełyku, mogą doświadczać bólu przy przełykaniu w wyniku procesu gojenia
• zaburzenia połykania – w przebiegu niektórych chorób (np. nowotwór gardła, choroby przełyku) dochodzi do zaburzeń w mechanizmie połykania; może im towarzyszyć ból 
• zdenerwowanie i stres – silne emocje i napięcie mogą wpływać na napięcie mięśni gardła i powodować dyskomfort lub ból przy połykaniu.

Ostry ból gardła przy przełykaniu bez gorączki – co oznacza?

Możliwe przyczyny ostrego bólu gardła przy przełykaniu, któremu nie towarzyszy podwyższona temperatura, to m.in.:

• choroba refluksowa przełyku może być przyczyną bólu gardła przy połykaniu bez gorączki – w tym przypadku kwasy żołądkowe cofają się do przełyku, powodując podrażnienie, ból i dyskomfort
• nadmierny wysiłek głosowy – długotrwałe lub intensywne używanie głosu, na przykład podczas wykładów, krzykliwych dyskusji lub śpiewu, może prowadzić do nadwyrężenia i bólu gardła
• uraz mechaniczny – w przypadku nagłego urazu gardła, na przykład w wyniku przełykania twardego pokarmu lub przypadkowego zranienia, może wystąpić podczas przełykania ból gardła
• suche powietrze lub drażniące środowisko – przebywanie w suchym lub zanieczyszczonym powietrzu (takich jak dym tytoniowy, smog lub drażniące substancje chemiczne), może prowadzić do podrażnienia gardła i bólu przy połykaniu
• alergie – niektóre alergie (np. na pyłki, pokarmowe) mogą powodować stan zapalny w gardle, prowadząc do bólu przy połykaniu, gorączka nie jest typowym objawem alergicznego zapalenia gardła
• infekcja wirusowa – choć zazwyczaj towarzyszy jej gorączka, to niektóre infekcje wirusowe mogą powodować ból gardła bez podwyższonej temperatury. 

Jakie są przyczyny bólu gardła po jednej stronie?

Jednostronny ból gardła (z lewej lub prawej strony) to specyficzny objaw i nie można go lekceważyć, zwłaszcza jeśli utrzymuje się dłużej niż kilka-kilkanaście dni. Warto obserwować, jakie inne symptomy mu towarzyszą: chrypka, gorączka, kaszel, powiększenie węzłów chłonnych, jednoczesny ból gardła i ucha – dla specjalisty to cenne wskazówki diagnostyczne. Jakie są możliwe przyczyny bólu gardła po jednej stronie przy przełykaniu śliny?

• zapalenie zatok – zatoki po jednej stronie twarzy mogą być zainfekowane, co wiąże się z infekcją wirusową lub bakteryjną, odczuwalny jest jako silny i ostry ból gardła po jednej stronie, często towarzyszy mu uczucie zatkania nosa, ból głowy oraz uczucie spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła
• zapalenie gardła – powoduje chrypkę i kaszel, drobnoustroje podrażniają błonę śluzową, co może być przyczyną bólu gardła po jednej stronie
• zapalenie ucha środkowego – tego typu ostry ból gardła po jednej stronie promieniujący do ucha często pojawia się u dzieci w przebiegu stanów zapalnych uszu, zwykle towarzyszy mu gorączka, wysięk, niedosłuch i uczucie pełności w przewodzie słuchowym
• ropień okołomigdałkowy – ból gardła, który nasila się zwłaszcza w czasie połykania, może być wynikiem powikłania po anginie, jako skutek niedoleczonego zapalenia gardła i migdałków podniebiennych
• stan zapalny dziąseł i choroby ślinianek – który może wynikać z problemów jamy ustnej lub wystąpić po zabiegach stomatologicznych 
• alergia – bolesność przy przełykaniu może pojawić się także jako wynik reakcji alergicznej organizmu
• zmiany nowotworowe – jednostronny ból gardła promieniujący do ucha, z innymi towarzyszącymi objawami, takimi jak: chrypka, trudność w przełykaniu, powiększenie węzłów chłonnych, duszność, szczękościsk lub wyczuwalne guzki na szyi może oznaczać rozwijającą się chorobę nowotworową (np. rak krtani, rak przełyku).

Ból gardła przy przełykaniu śliny – diagnostyka, jak leczyć

Jeśli ból utrzymuje się kilka dni i towarzyszą mu inne objawy infekcji wirusowej lub bakteryjnej, wówczas warto skupić się na ustaleniu i wyleczeniu przyczyny odynofagii. Jeżeli jednak ból przy przełykaniu nie znika i przechodzi w przewlekłą dolegliwość, wówczas warto rozpocząć diagnostykę i poznać jego przyczynę.

W zależności od objawów towarzyszących, specjalista zleca zazwyczaj wykonanie badania endoskopowego (gastroskopię) lub obrazowego w obrębie klatki piersiowej (np. RTG przełyku, tomografia komputerowa). Przy zaburzeniach czynnościowych pracy przełyku może być także potrzebne wykonanie specjalistycznych badań, takich jak manometria lub pH-metria przełyku. Po szczegółowej diagnostyce odpowiedni specjalista dopasowuje terapię mającą na celu usunięcie przyczyny problemu.

Ostry ból gardła przy przełykaniu – domowe sposoby

Ostry ból gardła przy przełykaniu to nieprzyjemne dolegliwość, często utrudniająca codzienne normalne funkcjonowanie. Istnieją domowe sposoby, które mogą przynieść ulgę i złagodzić drapanie i ból w gardle:

• gorące napoje – picie ciepłych płynów, takich jak herbata z miodem, ciepły napój z cytryną lub bulion, może przynieść ulgę gardłu i zmniejszyć ból
• płukanie gardła solą morską – roztwór soli morskiej lub soli fizjologicznej może pomóc w złagodzeniu stanu zapalnego gardła, wystarczy dodać pół łyżeczki soli morskiej do szklanki ciepłej wody i płukać gardło tym roztworem kilka razy dziennie
• ziołowe płukanki na gardło – do płukania gardła stosuje się zioła o właściwościach przeciwbakteryjnych i przeciwzapalnych, które jednocześnie łagodzą podrażnione gardło i działają przeciwbólowo, np.: czarny bez, tymianek, rumianek lub szałwia; wywarem ziołowym należy płukać gardło kilka razy dzienne
• inhalacje – działają kojąco i nawilżająco na bolące gardło; wykonuje się je za pomocą specjalnych urządzeń (inhalatorów, nebulizatorów) lub w prosty domowy sposób, czyli wykonując tzw. „parówki”
• nawadnianie organizmu – ważne jest picie dużej ilości wody i herbat ziołowych, co pomoże nawilżyć gardło i złagodzić ból gardła przy przełykaniu
• lody lub chłodzące napoje – ssanie kostki lodu lub picie chłodzących napojów może tymczasowo uśmierzyć ból i złagodzić podrażnienie gardła
• miękkie pokarmy – silny ból gardła przy przełykaniu pożywienia można złagodzić poprzez spożywanie miękkich lub płynnych pokarmów; ostre lub twarde jedzenie może zaostrzać dolegliwości
• odpoczynek i unikanie drażniących czynników – ważne jest, aby dać swojemu gardłu odpoczynek i unikać czynników, które mogą go podrażniać, takich jak palenie tytoniu, wdychanie dymu lub zanieczyszczeń.