Artroskopia kolana (stawu kolanowego) – co to jest, jak wygląda zabieg

Najważniejsze informacje:

• Artroskopia kolana jest jednym z najczęściej przeprowadzanych zabiegów ortopedycznych.
• To minimalnie inwazyjna procedura diagnostyczna i terapeutyczna, polegająca na wprowadzeniu artroskopu do wnętrza stawu w celu oceny i leczenia jego schorzeń. 
• Zabieg artroskopii stawu kolanowego jest zalecany przy urazach łąkotek i więzadeł, zmianach degeneracyjnych, chorobach zapalnych i uszkodzeniach chrząstki stawowej.  
• Podczas zabiegu lekarz może np. usunąć uszkodzone fragmenty łąkotki, naprawić więzadła lub oczyścić staw ze złogów zapalnych.
• Rehabilitacja (ćwiczenia mobilizacyjne i fizjoterapia) rozpoczyna się zazwyczaj następnego dnia po zabiegu.

Artroskopia kolana to skuteczna metoda leczenia schorzeń i urazów stawu kolanowego. Dzięki minimalnej inwazyjności i szybkiemu powrotowi do zdrowia, zyskuje ona coraz większe uznanie wśród pacjentów. Niezbędnym elementem jest też odpowiednia rehabilitacja po operacji, która pozwala na sprawne przywrócenie funkcji kolana. Na czym polega artroskopia kolana? Ile trwa? Przedstawiamy wskazania do zabiegu, kwalifikację do niego oraz szczegółowy przebieg wraz z zaleceniami dla pacjentów po artroskopii.

Artroskopia kolana – co to jest za zabieg?

Artroskopia to nowoczesna procedura medyczna, która polega na wprowadzeniu do wnętrza stawu kolanowego cienkiej rurki z kamerą, zwanej artroskopem. Dzięki tej technologii lekarz ma możliwość oglądania wnętrza stawu w czasie rzeczywistym, co znacząco poprawia precyzję diagnostyki i skuteczność leczenia. 

Artroskopia pozwala na uzyskanie dokładnych informacji na temat stanu stawu i otaczających go tkanek, co jest szczególnie istotne w kontekście oceny urazów czy zmian degeneracyjnych.

Artroskopia kolana umożliwia:

• rekonstrukcję więzadeł krzyżowych (przedniego i tylnego),
• leczenie uszkodzeń obu łąkotek (bocznej i przyśrodkowej),
• naprawę niektórych uszkodzeń powierzchni chrzęstnych (np. chondromalacja),
• usunięcie ciał wolnych (np. oderwanych fragmentów chrząstki),
• usunięcie zapalnej błony maziowej,
• płukanie i oczyszczanie kolana w przypadku infekcji.

Dzięki małoinwazyjności techniki, artroskopia pozwala na szybkie rozpoczęcie rehabilitacji i przywrócenie funkcji uszkodzonej kończyny.

Wskazania do artroskopii stawu kolanowego

Zabieg artroskopii kolana jest zalecany sytuacjach, gdy inne metody leczenia nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. 

Do głównych wskazań do przeprowadzenia artroskopii stawu kolanowego należą:

• zmiany zwyrodnieniowe i przeciążeniowe,
• ból i obrzęk w okolicy stawu kolanowego,
• uszkodzenia więzadeł (więzadło krzyżowe przednie i tylne),
• urazy i stany zapalne łąkotek,
• niestabilność stawu,
• urazy rzepki (np. zwichnięcie, przemieszczenie),
• reumatoidalne zapalenie stawów,
• dna moczanowa,
• infekcje bakteryjne, wirusowe lub grzybicze w płynie stawowym,
• zwyrodnienia chrząstki stawowej i chondromalacja (rozmiękanie chrząstki) rzepki,
• martwica jałowa kości,
• torbiel Bakera,
• nowotwory,
• ciała obce w przestrzeni stawowej, złogi zapalne.

Artroskopia kolana to procedura, która nie tylko diagnozuje schorzenia, ale także umożliwia ich leczenie, co czyni ją niezwykle wszechstronnym narzędziem w ortopedii. 

Kwalifikacja do operacji kolana

Kwalifikacji do zabiegu artroskopii kolana dokonuje lekarz ortopeda, który przeprowadza dokładną ocenę stanu zdrowia pacjenta. 

Wywiad z pacjentem

Lekarz zbiera szczegółowy wywiad medyczny, w którym pacjent opisuje swoje dolegliwości. Konieczne jest zrozumienie charakteru bólu kolana, jego lokalizacji, nasilenia i czynników, które mogą go zaostrzać lub łagodzić. Lekarz pyta także o wcześniejsze urazy, operacje, choroby stawów, a także o tryb życia pacjenta, co może pomóc w określeniu potencjalnych przyczyn problemów ze stawem kolanowym. 

Badanie fizykalne

Następnie lekarz przeprowadza badanie fizykalne, które ma na celu ocenę zakresu ruchu kolana, stabilności stawu i obecności bólu w trakcie ruchu. Specjalista może wykonywać różne testy funkcjonalne, aby sprawdzić funkcjonowanie łąkotek i więzadeł. Badanie fizykalne pozwala na wstępne określenie stopnia uszkodzenia i funkcjonalności stawu.

Diagnostyka obrazowa

Aby uzyskać pełny obraz stanu kolana, lekarz zaleca wykonanie badań diagnostycznych, takich jak zdjęcia rentgenowskie czy rezonans magnetyczny. Rentgen pozwala ocenić struktury kostne stawu i wykryć zmiany degeneracyjne, natomiast rezonans dostarcza informacji o stanie tkanek miękkich (łąkotki, więzadła i chrząstka stawowa).

Przeciwwskazania do artroskopii kolana

Pomimo minimalnej inwazyjności artroskopii kolana, istnieją również przeciwwskazania do jej przeprowadzenia. Należą do nich:

• infekcje w obrębie stawu kolanowego,
• ciężkie choroby współistniejące, takie jak choroby sercowo-naczyniowe czy problemy z krzepnięciem krwi,
• brak możliwości znieczulenia z powodów medycznych, np. alergie na środki znieczulające,
• zaawansowana choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego, która wymaga endoprotezy,
• otyłość, która zwiększa ryzyko powikłań podczas zabiegu,
• patologie stawu kolanowego, które mogą zostać wyleczone dzięki leczeniu zachowawczemu lub rehabilitacji,
• choroby nowotworowe.

Decyzję o przeprowadzeniu artroskopii kolana podejmuje ortopeda, uwzględniając ogólny stan zdrowia pacjenta i ryzyko związane z zabiegiem.

Jak wygląda zabieg artroskopii kolana?

Przygotowanie przed operacją

Bezpośrednio przed zabiegiem lekarz dezynfekuje skórę, usuwane jest z niej też owłosienie. Przed operacją oznacza się kończynę, która ma być poddana zabiegowi. Pacjent zostaje umieszczony na stole operacyjnym w wygodnej pozycji, która umożliwia lekarzowi łatwy dostęp do kolana.

Zabieg na kolano

Po znieczuleniu (najczęściej ogólnym) pacjenta lekarz wykonuje kilka niewielkich nacięć, zazwyczaj o długości od 0,5 do 1 cm, na skórze kolana. Przez te nacięcia wprowadza artroskop, cienką rurkę zakończoną kamerą i inne narzędzia chirurgiczne. 

Artroskop zapewnia lekarzowi bezpośredni podgląd wnętrza stawu kolanowego (obraz widoczny z kamery widoczny jest na monitorze). To pozwala na dokładną ocenę stanu stawu i identyfikację wszelkich problemów, takich jak uszkodzenia łąkotek, więzadeł czy chrząstki stawowej. 

W zależności od stwierdzonych zmian, lekarz może przeprowadzić niezbędne czynności. Może to być np. usunięcie uszkodzonych fragmentów łąkotki, naprawa więzadeł, oczyszczenie stawu lub usunięcie złogów zapalnych.

Po wykonaniu wszystkich niezbędnych czynności lekarz ostrożnie wyciąga narzędzia chirurgiczne i artroskop, a następnie zszywa nacięcia. Na koniec zakłada się opatrunki, które zabezpieczają obszar operacji. 

Artroskopia kolana trwa zazwyczaj od 30 minut do 1,5 godziny, w zależności od skomplikowania problemu. 

Artroskopia stawu kolanowego – możliwe powikłania

Artroskopia kolana, jak każdy zabieg chirurgiczny, wiąże się z pewnym ryzykiem powikłań. Możliwe są uszkodzenia naczyń krwionośnych i nerwów w okolicy kolana, uszkodzenia kości, chrząstki stawowej i więzadeł, krwawienia w jamie stawowej oraz infekcje.

Ryzyko powikłań po operacjach artroskopowych jest wyższe u osób:

• z nadwagą lub otyłością,
• z zaburzeniami metabolicznymi (np. cukrzyca, zwłaszcza niewyrównana),
• palących papierosy,
• nadużywających alkoholu,
• z historią niektórych chorób (np. reumatologicznych),
• długotrwale stosujących niektóre leki (np. glikokortykosteroidy),
• w starszym wieku,
• po wcześniejszych operacjach kolana.

Rehabilitacja po artroskopii kolana

Rehabilitacja po artroskopii kolana jest nieodłącznym elementem procesu powrotu do zdrowia i pełnej sprawności. Rozpoczyna się zazwyczaj już następnego dnia po zabiegu i ma na celu przywrócenie funkcji stawu i zapobieganie powikłaniom. Powrót do pełnej aktywności trwa zwykle ok. 6-12 tygodni po operacji.

Pierwsza faza (od 1. dnia po operacji do 3. tygodnia) – skupia się na nauce prawidłowego chodzenia z kulami oraz wykonywaniu izometrycznych ćwiczeń mięśni nóg i ćwiczeń w odciążeniu. W tym czasie stosuje się również zabiegi takie jak laseroterapia, magnetoterapia i elektroterapia.

Druga faza (od 3. do 6. tygodnia) – polega na stopniowym obciążaniu kolana, wzmocnieniu i stabilizacji mięśni, co pozwala odzyskać utraconą masę mięśniową, a także na redukcji używania kul.

Trzecia faza (od 6. do 12. tygodnia) – to dalszy proces powrotu do pełnej sprawności, kontynuacja ćwiczeń wzmacniających i stopniowy powrót do normalnych treningów.

Wskazówki dotyczące codziennych czynności

Po artroskopii kolana należy unikać nadmiernego obciążania stawu, zwłaszcza w początkowej fazie rehabilitacji. Rekomenduje się stosowanie lodu na opuchnięte lub bolesne miejsca, co może przynieść ulgę i zredukować obrzęk. Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne powinny być stosowane zgodnie z zaleceniami lekarza.

Rehabilitacja po artroskopii kolana jest procesem indywidualnym, dostosowanym do potrzeb każdego pacjenta. Ważne jest, aby pacjenci po operacji przestrzegali zaleceń terapeuty i nie spieszyli się z powrotem do aktywności fizycznej, co zminimalizuje ryzyko nawrotu urazów i wspomoże długoterminową kondycję stawu kolanowego. 

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące artroskopii kolana.