Leki na refluks

Najważniejsze informacje

• Refluks żołądkowo-przełykowy (GERD) wymaga leczenia farmakologicznego, które redukuje objawy choroby i zapobiega jej powikłaniom. 
• W łagodniejszych postaciach GERD pomocne są leki osłaniające błonę śluzową i zobojętniające kwas solny (np. związki magnezu i glinu), które działają doraźnie.
• W cięższych przypadkach stosuje się leki zmniejszające wydzielanie kwasu solnego, takie jak inhibitory pompy protonowej (IPP) oraz blokery receptorów histaminowych H2.
• W terapii refluksu stosuje się także leki prokinetyczne, które usprawniają motorykę przewodu pokarmowego – przyspieszają opróżnianie żołądka i zwiększają napięcie dolnego zwieracza przełyku, ograniczając cofanie się treści pokarmowej.

W przypadku refluksu (GERD) wykorzystuje się działanie różnych leków – od preparatów dostępnych bez recepty, które neutralizują kwas żołądkowy, po silniejsze leki na receptę, zmniejszające jego wydzielanie lub poprawiające motorykę przewodu pokarmowego. Najczęściej stosowane są inhibitory pompy protonowej (IPP), blokery receptorów H2, a także środki zobojętniające i substancje osłaniające błonę śluzową przełyku. Wybór odpowiednich leków na refluks zależy od stopnia nasilenia objawów oraz przyczyny choroby. 

Leki na refluks:

• Gasec-20 Gastrocaps
• Polprazol
• Texibax
• Polprazol PPH
• Helides
• IPP 20
• Losec
• Mesopral
• Emanera
• Helicid

Co na refluks – jakie leki pomogą na chorobę refluksową?

W terapii choroby refluksowej (GERD) stosuje się kilka grup leków. Jakie są mechanizmy ich działania?

• Zmniejszają lub niemal całkowicie hamują wydzielanie kwasu solnego w żołądku.
• Szybko neutralizują kwas żołądkowy, ale nie leczą przyczyny refluksu.
• Przyspieszają opróżnianie żołądka, zmniejszają cofanie treści pokarmowej do przełyku.
• Tworzą warstwę ochronną na błonie śluzowej przełyku i żołądka, chroniąc ją przed działaniem kwasu solnego. 

Nowoczesne leki na refluks mogą znacząco poprawić komfort życia pacjentów, ale trzeba podkreślić, że ich skuteczność zależy od prawidłowego stosowania, czyli m.in. odpowiedniego dawkowania, czasu przyjmowania oraz uwzględnienia zaleceń dotyczących diety. Warto pamiętać, że najlepsze efekty terapii osiąga się poprzez połączenie leczenia farmakologicznego z modyfikacją stylu życia. 

Konsultacja z lekarzem w przypadku refluksu jest bardzo ważna, ponieważ pozwala na dobór odpowiedniego leczenia dostosowanego do indywidualnych potrzeb pacjenta. Nie każdy preparat będzie równie skuteczny dla wszystkich – specjalista oceni nasilenie objawów, możliwe przyczyny refluksu i zdecyduje, czy konieczne jest leczenie długoterminowe.

Ponadto nieprawidłowe stosowanie leków może prowadzić do skutków ubocznych. Na przykład długotrwałe przyjmowanie inhibitorów pompy protonowej bez nadzoru specjalisty może zwiększać ryzyko niedoboru witaminy B₁₂, osteoporozy czy infekcji żołądkowych.

Regularna kontrola medyczna pozwala także monitorować skuteczność terapii. Jeśli objawy refluksu nie ustępują mimo stosowania leków, konieczne może być wykonanie dodatkowych badań (np. gastroskopii), aby wykluczyć inne choroby – nadżerki przełyku czy zakażenie Helicobacter pylori.

Trzeba podkreślić, że nieleczony refluks może prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych i powikłań, takich jak: zapalenie błony śluzowej przełyku, nadżerki czy nawet przełyk Barretta, dlatego w przypadku utrzymujących się objawów konieczna jest konsultacja ze specjalistą. 

Leki na refluks żołądkowo-przełykowy

Leki na refluks stosuje się w zależności od nasilenia objawów i częstotliwości ich występowania. W przypadku sporadycznej zgagi, spowodowanej np. błędami dietetycznymi, zwykle wystarczają preparaty bez recepty, które neutralizują kwas żołądkowy lub tworzą barierę ochronną na błonie śluzowej przełyku. Działają szybko, jednak ich efekt jest krótkotrwały.

Natomiast przy częstych i nasilonych objawach refluksu konieczne jest stosowanie leków na receptę, które działają długofalowo. Zmniejszają one produkcję kwasu solnego lub poprawiają motorykę przewodu pokarmowego, co pomaga w prawidłowej pracy dolnego zwieracza przełyku.

Leki na receptę są przepisywane przez specjalistę po dokładnej diagnozie i ocenie nasilenia choroby refluksowej. Są stosowane w sytuacjach gdy:

• objawy choroby (np. uczucie pieczenia w klatce piersiowej, suchy kaszel, ból brzucha) utrzymują się mimo stosowania preparatów bez recepty;
• refluks powoduje powikłania, np. zapalenie błony śluzowej przełyku. 

Leki na refluks bez recepty

W aptekach dostępnych jest wiele leków na refluks bez recepty, które pomagają doraźnie łagodzić objawy zgagi i refluksu. Są odpowiednie dla osób, które sporadycznie doświadczają pieczenia w przełyku i innych objawów często wynikających z błędów dietetycznych, stresu lub spożycia alkoholu.

Leki te mogą przynieść ulgę przy łagodnym refluksie, który nie wymaga długotrwałej terapii farmakologicznej. Ich działanie polega na zobojętnianiu kwasu żołądkowego (np. preparaty z węglanem wapnia, magnezu, glinu) lub tworzeniu ochronnej bariery na błonie śluzowej przełyku (np. alginiany).

Jednak leki bez recepty nie leczą przyczyny refluksu, a ich działanie jest krótkotrwałe. Nie powinny być stosowane przy przewlekłym refluksie, gdyż w takim przypadku konieczna jest diagnoza i odpowiednio dobrane leczenie pod nadzorem lekarza.

Leki na refluks i zgagę na receptę

W przypadkach przewlekłego i nasilonego refluksu niezbędne jest zastosowanie leków na receptę, które działają długotrwale i skuteczniej niż preparaty dostępne bez recepty.

Ich celem jest nie tylko złagodzenie objawów, ale także ochrona błony śluzowej przełyku przed uszkodzeniami spowodowanymi przez nadmiar kwasu solnego i cofającą się treść żołądkową. Leki te zmniejszają wydzielanie kwasu solnego lub poprawiają motorykę przewodu pokarmowego, dzięki czemu ograniczają cofanie treści do przełyku i przyspieszają opróżnianie żołądka.

Leki zmniejszające wydzielanie soku żołądkowego (IPP)

Inhibitory pompy protonowej (IPP) to najskuteczniejsze leki stosowane w leczeniu refluksu żołądkowo-przełykowego. Hamują aktywność enzymu (pompy protonowej), który znajduje się w komórkach okładzinowych żołądka i odpowiada za wydzielanie kwasu solnego. Dzięki temu zmniejszają kwaśność treści żołądkowej, co sprzyja regeneracji błony śluzowej oraz ogranicza cofanie się kwasu do przełyku. 

Leki z grupy IPP nie działają natychmiastowo – ich efekt rozwija się w ciągu kilku godzin i utrzymuje przez 24–48 godzin. 

IPP są dostępne w postaci tabletek na refluks, kapsułek z opóźnionym uwalnianiem lub granulatów do rozpuszczenia w wodzie. Aby zapewnić maksymalną skuteczność, należy je przyjmować najlepiej rano (na czczo), co najmniej 30 minut przed posiłkiem. Terapia IPP trwa zwykle od kilku tygodni do kilku miesięcy, w zależności od stanu pacjenta.

Jakie substancje czynne są najczęściej stosowane w IPP?

• Esomeprazol (na receptę) – działa szybko i długo, szczególnie polecany w zaawansowanych przypadkach refluksu i przy nadżerkach przełyku. Zapewnia wysoką skuteczność w utrzymywaniu neutralnego pH w żołądku. 
• Lanzoprazol (na receptę) – charakteryzuje się szybkim początkiem działania i dużą skutecznością w leczeniu refluksu oraz wrzodów żołądka. Łagodzi objawy już w ciągu kilku dni od rozpoczęcia terapii.
• Omeprazol (dostępny zarówno na receptę, jak i bez niej, w zależności od dawki) – skuteczny w łagodniejszych przypadkach refluksu, dobrze sprawdza się w profilaktyce nawrotów.
• Pantoprazol (dostępny zarówno na receptę, jak i bez niej, w zależności od dawki) – wyróżnia się dobrą tolerancją i jest często przepisywany pacjentom z problemami przewlekłymi, ponieważ powoduje mniej działań niepożądanych niż inne IPP.
• Rabeprazol (na receptę) – działa szybciej niż inne IPP, polecany zwłaszcza przy silnych i uporczywych objawach refluksu. 

Leki z grupy blokerów receptorów histaminowych H2

Blokery receptorów histaminowych H2 stanowią alternatywę dla inhibitorów pompy protonowej (IPP) w leczeniu refluksu żołądkowo-przełykowego. Choć ich działanie jest słabsze, charakteryzuje je szybszy początek działania. Sprawdzają się szczególnie w łagodniejszych przypadkach refluksu lub jako uzupełnienie terapii. 

Leki z tej grupy hamują receptory H2 w komórkach okładzinowych żołądka, co prowadzi do zmniejszenia wydzielania kwasu solnego. W efekcie obniżają kwasowość treści żołądkowej, pomagając złagodzić zgagę, ból w nadbrzuszu i inne objawy refluksu.

Blokery H2 są zazwyczaj dobrze tolerowane – sporadycznie powodują bóle lub zawroty głowy czy zaburzenia żołądkowo-jelitowe.

Najczęściej występują w postaci tabletek, które można stosować raz lub dwa razy dziennie – zgodnie z zaleceniami lekarza. Przyjmowane wieczorem zmniejszają nocne, często dokuczliwe, epizody refluksu. 

Przykładem leku z grupy blokerów receptorów histaminowych H2 jest famotydyna (w wyższych dawkach dostępna wyłącznie na receptę).

Leki na refluks zobojętniające kwas solny i osłaniające błonę śluzową

Preparaty zobojętniające kwas solny i osłaniające śluzówkę żołądka działają przede wszystkim doraźnie, przynosząc szybką ulgę w objawach refluksu, takich jak zgaga czy dyskomfort w nadbrzuszu. 

Ich działanie skupia się na neutralizacji kwaśnego pH w żołądku i ochronie błony śluzowej przed podrażnieniami. Mogą być stosowane jako uzupełnienie terapii IPP lub blokerami H2. 

• Związki magnezu i glinu – popularne składniki preparatów zobojętniających. Działają poprzez neutralizację kwasu solnego, zmniejszając jego drażniący wpływ na ściany przełyku i żołądka. Dostępne bez recepty w postaci tabletek do ssania lub żucia, proszków do rozpuszczania w wodzie lub zawiesin. Najlepiej przyjmować je po posiłkach lub doraźnie, np. w przypadku pojawienia się zgagi.
• Maślan sodu – działa ochronnie i regenerująco na błonę śluzową przewodu pokarmowego, wspomagając jej odbudowę oraz łagodząc stan zapalny. Szczególnie skuteczny w regeneracji nabłonka jelitowego. Może stanowić wsparcie w leczeniu chorób zapalnych układu pokarmowego, w tym refluksu. Dostępny bez recepty w postaci kapsułek, tabletek, granulatu, proszku do rozpuszczania oraz zawiesiny.
• Kwas alginowy – naturalna substancja pozyskiwana z alg morskich, która w żołądku przekształca się w gęsty żel. Tworzy mechaniczną barierę ochronną na powierzchni treści żołądkowej, zapobiegając cofaniu się kwasu do przełyku. Kwas alginowy jest dostępny bez recepty w postaci tabletek, proszków i zawiesin do picia. Należy przyjmować go po posiłkach i przed snem.
• Sukralfat – związek o właściwościach osłaniających błonę śluzową żołądka i przełyku. W kontakcie z kwasem solnym tworzy lepką warstwę ochronną na uszkodzonych obszarach błony śluzowej, sprzyja jej regeneracji i zmniejsza dolegliwości żołądkowe refluksu. Dostępny na receptę w formie tabletek i zawiesin doustnych. Najlepiej przyjmować go na czczo, aby zapewnić maksymalną ochronę błony śluzowej.

Choć wymienione powyżej substancje są skuteczne w łagodnych przypadkach, ich działanie jest krótkotrwałe. W przypadku nasilonych lub przewlekłych objawów należy skonsultować się ze specjalistą, który zarekomenduje odpowiedni lek na refluks na receptę.

Leki prokinetyczne w leczeniu refluksu (na receptę)

Leki prokinetyczne, takie jak itopryd czy metoklopramid, poprawiają motorykę przewodu pokarmowego, przyspieszając opróżnianie żołądka i zwiększając napięcie dolnego zwieracza przełyku. Dzięki temu ograniczają cofanie się treści żołądkowej, co pomaga w łagodzeniu objawów refluksu. Dodatkowo wspomagają perystaltykę jelit, co przynosi ulgę pacjentom z niestrawnością lub uczuciem pełności po posiłkach. 

W bardziej zaawansowanych przypadkach refluksu leki prokinetyczne stosuje się jako uzupełnienie terapii IPP, ponieważ zwiększają skuteczność leczenia, szczególnie u pacjentów z zaburzeniami motoryki przewodu pokarmowego.

Leki prokinetyczne są dostępne głównie w postaci tabletek doustnych, rzadziej w postaci zawiesiny. Najlepiej przyjmować je przed posiłkami, aby zwiększyć efektywność ich działania.