Najważniejsze informacje:

• Łuszczyca ucha, będąca przewlekłą chorobą zapalną skóry, może dotyczyć zarówno małżowiny usznej, przewodu słuchowego, jak i okolic za uszami.
• Charakterystyczne objawy to łuszcząca się skóra, suchość, świąd i zaczerwienienie oraz łupież w uszach. 
• Schorzenie ucha zewnętrznego często wynika z połączenia czynników genetycznych i środowiskowych.
• W terapii stosuje się zarówno leczenie miejscowe, jak i bardziej zaawansowane metody farmakologiczne, w tym leki immunosupresyjne i biologiczne.

Łuszczyca ucha, będąca jedną z mniej powszechnych odmian łuszczycy, dotyka obszarów małżowiny usznej, przewodu słuchowego i skóry za uszami. Choroba ta nie tylko wpływa na estetykę uszu, ale może również prowadzić do poważniejszych problemów zdrowotnych, takich jak infekcje. Omawiamy typowe objawy, przyczyny i metody leczenia tej postaci łuszczycy. 

Łuszczyca ucha – łuszczenie się skóry uszu

Łuszczyca to przewlekła choroba zapalna skóry, charakteryzująca się nadmiernym rogowaceniem i złuszczaniem naskórka. Jej patogeneza opiera się na nieprawidłowej reakcji układu immunologicznego, która prowadzi do stanu zapalnego i przyspieszonego cyklu życia komórek skóry. 

Ta choroba autoimmunologiczna może występować na różnych obszarach ciała, w tym na łokciach, kolanach, skórze głowy, a rzadziej również w okolicach uszu. Typowe są dla niej łuszczące się zmiany skórne.

Łuszczyca ucha, choć rzadziej obserwowana niż inne odmiany łuszczycy, może być wyjątkowo uciążliwa dla pacjentów. Choroba ta obejmuje zewnętrzne obszary ucha, przede wszystkim małżowinę i kanał słuchowy, a także okolicę za uszami. Chociaż zazwyczaj nie występuje w głębi ucha, może powodować podrażnienia, które zwiększają ryzyko zakażeń i prowadzą do zapalenia ucha zewnętrznego.

Łuszczyca w uchu często ma związek z łuszczycą skóry głowy – z uwagi na sąsiedztwo obszarów mogą być one dotknięte tym samym procesem chorobowym. Łuszczyca owłosionej skóry głowy może rozszerzać się na okolice uszu.

Nieprawidłowo leczona, łuszczyca w uchu może prowadzić do powikłań, w tym infekcji, a także wywoływać znaczny dyskomfort w codziennym życiu. Rozpoznanie jej objawów oraz zrozumienie, jakie są przyczyny i metody leczenia, ma zasadnicze znaczenie dla skutecznego kontrolowania tej postaci choroby i zapobiegania jej nawrotom. 

Łuszcząca się skóra w uszach – przyczyny łuszczycy uszu

Łuszczyca w uchu, podobnie jak inne typy łuszczycy, jest chorobą przewlekłą o złożonej etiologii.

Zaburzenia układu odpornościowego

Łuszczyca to schorzenie o podłożu autoimmunologicznym, w którym układ odpornościowy atakuje zdrowe komórki skóry, prowadząc do ich nadmiernej produkcji i złuszczania. Łuszczenie się skóry w uchu stanowi efekt tych procesów immunologicznych.

Genetyka

Wpływ na rozwój łuszczycy ma również dziedziczność. Osoby z historią łuszczycy w rodzinie mają znacznie większe ryzyko wystąpienia objawów choroby, w tym również w okolicach uszu.

Czynniki środowiskowe

Do zaostrzenia objawów łuszczycy prowadzić mogą też:

• przewlekły stres,
• urazy skóry – skaleczenia, zadrapania,
• przyjmowanie niektórych leków (np. beta-blokerów, związków litu), 
• zaburzenia hormonalne,
• dieta uboga w witaminy i minerały,
• infekcje ogólnoustrojowe (np. zakażenia paciorkowcowe),
• niska wilgotność powietrza lub zimno,
• poparzenia słoneczne (wynik nadmiernej ekspozycji na słońce) – wywołana nimi suchość skóry sprzyja łuszczeniu i powstawaniu zmian skórnych.

Poznanie przyczyn choroby pomaga nie tylko w lepszej diagnostyce, ale również w doborze odpowiedniego leczenia i pielęgnacji skóry. Te, wprowadzone jednocześnie, łagodzą dolegliwości związane z objawami łuszczycy i zmniejszają częstotliwość jej nawrotów.

Schodząca skóra, łupież w uszach – objawy łuszczycy uszu

W przypadku łuszczycy, pierwsze objawy pojawiają się jako drobne, czerwonobrunatne zmiany. Początkowo niewielkie, mogą mieć zaledwie kilka milimetrów, jednak z czasem rozrastają się, osiągając kilka centymetrów średnicy i pokrywając się charakterystyczną srebrzystą łuską. 

Łuszczyca uszu objawia się różnymi dolegliwościami, które mogą być nie tylko uciążliwe, ale również wpływać na codzienne funkcjonowanie. Do najczęstszych symptomów należą:

• łuszcząca się skóra na płatkach uszu – sucha, zrogowaciała i łuszcząca się skóra na małżowinie usznej (schodząca skóra z uszu) to jeden z najczęstszych objawów, który może prowadzić do podrażnienia i swędzenia. Łuszczenie to może występować na jednym uchu lub na obu jednocześnie;
• łuszczenie się skóry w uchu zewnętrznym – szczególnie w okolicach małżowiny i przewodu słuchowego, gdzie pojawia się łupież w uszach (podobny do łupieżu na głowie);
• uciążliwy świąd, pieczenie i ból – zmiany łuszczycowe często wiążą się z ogólnym dyskomfortem. Wywołane nim drapanie jest niewskazane – uszkodzenie skóry może prowadzić do zakażeń grzybiczych lub bakteryjnych, zwiększając ryzyko zapalenia ucha zewnętrznego;
• uczucie zatkania ucha – jeśli łuszczyca obejmie przewód słuchowy, może prowadzić do nadmiernego nagromadzenia woskowiny i uczucia zablokowania ucha;
• problemy ze słuchem – na przebieg łuszczycy wskazywać mogą również trudności w percepcji dźwięków, wywołane zablokowaniem kanału słuchowego;
• stan zapalny i podrażnienie – łuszczyca za uchem i w przewodzie słuchowym często wiąże się z zaczerwienieniem, obrzękiem i bólem. W skrajnych przypadkach może dojść do infekcji, które wymagają leczenia antybiotykami;
• objaw świecy stearynowej – podczas zdrapywania łusek ze zmiany skórnej odsłania się błyszcząca, gładka warstwa przypominająca roztopioną stearynę. Jest to efekt nadmiernego rogowacenia naskórka i nagromadzenia martwych komórek skóry, które łatwo się oddzielają. Ten stearynowy osad zbiera się na powierzchni zmian, co ułatwia rozpoznanie łuszczycy;
• objaw Köbnera – znany również jako reakcja Köbnera, to zjawisko, w którym zmiany skórne występujące w przebiegu łuszczycy pojawiają się w miejscach uszkodzeń skóry, takich jak zadrapania czy oparzenia. Urazy lub podrażnienia w obrębie uszu mogą prowadzić do powstania nowych zmian łuszczycowych, co jest charakterystyczne dla tej choroby;
• objaw Auspitza – zjawisko, które polega na wystąpieniu krwawienia kroplistego z naczyń krwionośnych w momencie zeskrobania łuski ze zmiany łuszczycowej. Jest to typowy objaw dla łuszczycy, wskazujący na obecność stanu zapalnego i uszkodzenie naczyń krwionośnych w obrębie zmiany.

Objawy łuszczenia się skóry w uchu mogą się nasilać pod wpływem czynników – takich jak chroniczny stres, niewłaściwa pielęgnacja skóry czy kontakt z substancjami drażniącymi. Łuszcząca się skóra w uszach wymaga więc nie tylko odpowiedniego leczenia, ale również profilaktyki, która zmniejszy nasilenie dolegliwości.

Nasilenie objawów w okresie zaostrzenia choroby może utrudniać lub uniemożliwiać noszenie słuchawek, kolczyków czy aparatów słuchowych, co dodatkowo obniża jakość życia chorego. 

Leczenie łuszczycy w uchu – sposoby na zmiany łuszczycowe

Leczenie łuszczycy uszu powinno być dostosowane do stopnia nasilenia choroby i indywidualnych potrzeb pacjenta. Najczęściej wykorzystywane formy terapii to:

• Leczenie miejscowe – w łagodniejszych przypadkach stosuje się maści sterydowe oraz kremy zawierające dziegieć lub kwas salicylowy, które pomagają w złuszczaniu skóry i łagodzeniu stanu zapalnego. Z uwagi na to, że skóra w obrębie uszu jest cieńsza i bardziej wrażliwa niż w innych częściach ciała, leczenie łuszczycy w tym obszarze wymaga szczególnej troski. Zalecane jest stosowanie steroidów o niskiej lub średniej sile działania, które można aplikować do przewodu słuchowego w formie kropli lub przez wtarcie na zewnętrznej powierzchni ucha i w jego okolicach. Należy zachować ostrożność podczas stosowania tych preparatów, ponieważ mogą one wpłynąć na błonę bębenkową. Lek na łuszczycę w uchu może również zawierać składniki nawilżające, które wspomagają regenerację naskórka (np. kwas hialuronowy, alantoinę, olejek jojoba);
• Leczenie ogólnoustrojowe – w przypadku ciężkich postaci łuszczycy zastosowanie znajdują leki biologiczne (np. inhibitory interleukin, inhibitory TNF-alfa, inhibitory IL-23 ) i immunosupresyjne (metotreksat, cyklosporyna), które hamują nadmierną aktywność układu odpornościowego. Są to bardziej zaawansowane metody leczenia, które wymagają ścisłego monitorowania przez lekarza;
• Fototerapia – gdy łuszczyca uszu jest bardziej zaawansowana, stosuje się naświetlanie promieniami UVB. Fototerapia wpływa na nadmierną produkcję komórek skóry, która występuje w łuszczycy. Promieniowanie UVB pomaga w redukcji liczby komórek, co prowadzi do zmniejszenia łuszczenia i stanu zapalnego;
• Codzienna pielęgnacja – regularne nawilżanie skóry i złuszczanie martwego naskórka za pomocą peelingów to podstawowe kroki w pielęgnacji. Peelingi są zalecane wyłącznie w łagodnej postaci łuszczycy uszu, ponieważ przy cięższych zmianach mogą one pogorszyć stan skóry. Intensywne złuszczanie może powodować podrażnienia oraz zwiększyć stan zapalny i ryzyko infekcji. Unikanie drażniących kosmetyków i stosowanie łagodnych preparatów higienicznych pomaga zadbać o delikatną skórę uszu. Ważna jest też odpowiednia ochrona przed słońcem – używanie filtrów przeciwsłonecznych w przypadku wystawiania uszu na słońce pomaga uniknąć zaostrzeń.

Warto również pamiętać o profilaktyce – unikanie czynników, które mogą nasilać objawy, (np. stres czy nadmierna suchość powietrza), może znacząco poprawić stan skóry przy łuszczycy uszu.

Łuszcząca się skóra w uchu – powikłania

Jednym z głównych objawów łuszczycy ucha jest nadmierne nagromadzenie łusek (blaszki łuszczycowe), które mogą zablokować przewód słuchowy. Możliwe jest wystąpienie nagłej odbiorczej utraty słuchu, czyli łagodnego pogorszenia słuchu.

Również intensywne stany zapalne w obszarze ucha zewnętrznego mogą przyczyniać się do wtórnych problemów w uchu wewnętrznym, takich jak zaburzenia słuchu czy dzwonienie w uszach (łac. tinnitus, szumy uszne).

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące łuszczycy ucha.