Łuszczyca skóry głowy – objawy, przyczyny, leki

Najważniejsze informacje:

• Łuszczyca głowy to przewlekła choroba zapalna o podłożu autoimmunologicznym, która może być mylona z łojotokowym zapaleniem skóry.
• Za rozwój schorzenia odpowiadają nieprawidłowości w funkcjonowaniu układu odpornościowego (prowadzące do nadmiernego wzrostu komórek skóry), predyspozycje genetyczne i czynniki środowiskowe.
• Objawy to m.in. intensywnie łuszcząca się skóra (przypominająca łupież), świąd i pieczenie.
• Leczenie łuszczycy skóry głowy wymaga odpowiedniego doboru preparatów, tj.: miejscowych w postaci płynów, systemowych lub biologicznych. 

Łuszczyca skóry głowy to przewlekła i zapalna choroba dermatologiczna. Przyczyny schorzenia nie są do końca poznane, wiadomo jednak, że do jej rozwoju przyczyniają się zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Objawy tej dermatozy to łuszczące się oraz czerwone zmiany skórne wywołujące uporczywy świąd, pieczenie, dyskomfort, a niekiedy nawet ból. Zmiany w tym przypadku lokalizują się nie tylko na głowie, ale także w jej obrębie – na linii włosów, czole, szyi i skórze wokół oczu. Leczenie obejmuje zazwyczaj stosowanie preparatów miejscowych, jednak w cięższych przypadkach dermatolog może włączyć leki ogólnoustrojowe i/lub terapię światłem (fototerapia).

Co to jest i jakie są przyczyny rozwoju łuszczycy skóry głowy?

Łuszczyca na głowie (przewlekła choroba zapalna) jest wynikiem nadmiernej reakcji immunologicznej prowadzącej do stanu zapalnego i przyspieszonego procesu odnowy komórek skóry. W wyniku tego procesu dochodzi do zbyt szybkiego podziału komórek oraz gromadzenia się ich na powierzchni skóry w postaci łuskowatych, czerwonych plam, które mogą swędzieć i wywoływać uczucie pieczenia, a w niektórych przypadkach również pękać oraz krwawić.

Łuszczycowe zapalenie skóry głowy może występować zarówno u dorosłych, jak i u dzieci w różnym wieku, w tym u niemowląt (w tym przypadku może być mylona z ciemieniuchą).

Za rozwój łuszczycy skóry głowy odpowiadają:

• czynniki genetyczne – w przypadku rodzinnej historii choroby istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia łuszczycy na skórze głowy; 
• czynniki środowiskowe – m.in.: stres, infekcje bakteryjne i wirusowe, zaburzenia odporności, stosowanie niektórych leków (beta-blokery, chemioterapeutyki, sterydy doustne, lit, leki przeciwmalaryczne), zaburzenia hormonalne, palenie papierosów oraz nadmierne spożywanie alkoholu, uszkodzenia mechaniczne i zadrapania naskórka (intensywne czesanie lub niektóre zabiegi fryzjerskie, a także kosmetyki do pielęgnacji oraz stylizacji mogą wywoływać nowe zmiany łuszczycowe w miejscu urazu), zmienne warunki atmosferyczne (niska temperatura, wysoka wilgotność, ekspozycja na słońce) – wszystkie wymienione aspekty mogą zaostrzać objawy łuszczycy głowy. 

Łuszczyca skóry głowy nie jest chorobą zakaźną – nie można się nią zarazić poprzez kontakt fizyczny ani współdzielenie przedmiotów do pielęgnacji włosów, jednak osoby z tą dermatozą powinny korzystać wyłącznie z własnych grzebieni, szczotek i ręczników, aby uniknąć ryzyka dodatkowego podrażnienia skóry oraz utrzymać odpowiedni poziom higieny. 

Łuszczyca skóry głowy – początki choroby mylone z łupieżem

Pierwsze objawy łuszczycy głowy mogą być łagodne, dlatego niekiedy są mylone z innymi problemami skórnymi, np. z łupieżem.

Z czasem jednak może dojść do intensywniejszego i widocznego łuszczenia się skóry, a także rozprzestrzeniania się zmian łuszczycowych na większe obszary (np. kark, twarz). W takim przypadku warto skonsultować się z dermatologiem, który zaleci odpowiednie leczenie w zależności od rozpoznania.

Łuszczyca a łojotokowe zapalenie skóry głowy

Łuszczyca głowy może być także mylnie diagnozowana jako łojotokowe zapalenie skóry, dlatego niezwykle ważne jest konsultacja z dermatologiem, który rozróżni schorzenia i wdroży odpowiednią terapię dostosowaną do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Łojotokowe zapalenie skóry głowy oraz łuszczyca to dwie różne choroby dermatologiczne – i chociaż mogą zajmować te same obszary ciała – różnią się przyczynami, objawami, a także metodami leczenia. 

Leczenie łojotokowego zapalenia skóry głowy obejmuje stosowanie szamponów przeciwgrzybiczych, kortykosteroidów i preparatów regulujących wydzielanie sebum. Przy łuszczycy stosuje się natomiast terapie miejscowe, a w bardziej zaawansowanych przypadkach leczenie biologiczne lub immunosupresyjne.

Zapalenie o podłożu łojotokowym to przewlekła choroba dermatologiczna, która jest związana najczęściej z nadmierną produkcją łoju, co skutkuje podrażnieniem skóry. Dermatoza ta objawia się czerwonymi plamami, tłustymi łuskami i uporczywym świądem. Typowe zmiany najczęściej pojawiają się w okolicy potylicznej, za uszami i wzdłuż linii włosów. 

Głównym objawem łuszczycy skóry głowy, choroby o charakterze autoimmunologicznym, jest pojawienie się wyraźnie odgraniczonych i czerwonych plam pokrytych srebrzystą łuską, która po zdrapaniu odpada w postaci cienkiego płatka przypominającego zeskrobinę ze świecy – tzw. objaw świecy stearynowej. U większości pacjentów zmiany chorobowe obejmują owłosioną skórę głowy, obszar za małżowinami usznymi i okolice czoła (przy linii włosów). W przypadku łuszczycy skóry głowy może dojść do krótkotrwałego nadmiernego wypadania włosów, jednak przypadki wyłysienia występują rzadko.

Łuszczyca skóry głowy – objawy to łuszczenie, swędzenie i pieczenie 

W przebiegu łuszczycy układ odpornościowy powoduje nadmierne namnażanie się (inaczej proliferację) komórek skóry. To, w zależności od nasilenia choroby i ogólnego stanu pacjenta, może wywoływać szereg dolegliwości. 

Jak może wyglądać przebieg łuszczycy skóry głowy? Do najczęstszych objawów należą:

• sucha skóra głowy – prowadzi do tworzenia się złuszczających, zrogowaciałych warstw i zaburzenia naturalnej bariery ochronnej;
• łuszczenie – na owłosionej skórze głowy pojawiają się czerwonobrunatne plamy pokryte srebrzystymi łuskami; łuski mogą odpadać, przez co często przypominają łupież;
• swędzenie – chorzy na łuszczycę często skarżą się na uciążliwy świąd; w wyniku intensywnego drapania może dojść do podrażnienia skóry głowy, a nawet osłabienia włosów i ich wypadania;
• ból oraz pieczenie – zmiany skórne typowe dla łuszczycy owłosionej skóry głowy mogą powodować dolegliwości bólowe, szczególnie podczas stylizacji włosów lub w wyniku kontaktu z kosmetykami, które wywołują podrażnienia; zmianom w przebiegu łuszczycy może towarzyszyć również punktowe krwawienie.

Łuszczyca skóry głowy – w jaki sposób i przy pomocy jakich badań rozpoznaje ją dermatolog? 

Rozpoznanie łuszczycy skóry głowy wymaga od dermatologa szczegółowej analizy objawów, które – choć charakterystyczne – mogą być podobne do symptomów związanych z innymi schorzeniami – tu, wspomniane wcześniej, łojotokowe zapalenie skóry głowy, ale również łupież czy grzybica. Aby dokładnie zidentyfikować przyczynę problemów skórnych, stosuje się diagnostykę różnicową.

W procesie diagnozowania łuszczycy skóry głowy kluczowe jest dokładne badanie dermatologiczne, które obejmuje zarówno wizualną ocenę stanu skóry głowy za pomocą dermatoskopu, jak i przeprowadzenie szczegółowego wywiadu z pacjentem. 

Konieczne może okazać się również wykonanie badań laboratoryjnych, w tym testów mykologicznych w celu wykrycia obecności grzybów, lub badania histopatologicznego wycinka skóry głowy. 

Łuszczyca skóry głowy – leki miejscowe i systemowe

Łuszczyca wywołana zaburzeniami autoimmunologicznymi cechuje się okresami zaostrzeń i remisji. W leczeniu stosowane są różne podejścia pozwalające na łagodzenie objawów choroby oraz zapobieganie jej nawrotom.

• Leczenie miejscowe – preparaty do stosowania miejscowego (np. płyn do skóry głowy) zawierające: betametazon, klobetazol, mometazon, takrolimus, pimekrolimus, dziegć, tazaroten, kwas salicylowy i preparaty emolientowe, które mogą być aplikowane bezpośrednio na zmiany łuszczycowe. Preparaty należy nakładać na skórę głowy zgodnie z zaleceniami lekarza.
• Leczenie systemowe – w ciężkich przypadkach łuszczycy głowy, gdy metody miejscowe nie przynoszą wystarczających efektów, specjalista może zalecić preparaty immunosupresyjne (np. metotreksat, cyklosporynę, azatioprynę), a także leki biologiczne (np. etanercept, adalimumab, ustekinumab i secukinumab). Tego typu terapie muszą być prowadzone pod ścisłą kontrolą dermatologa. 

Łuszczyca a pielęgnacja – jaki szampon i kosmetyki wybrać, jak często i w jaki sposób myć głowę? 

U osób z łuszczycą bardzo ważna jest regularna i delikatna pielęgnacja, a także odpowiedni dobór łagodnych kosmetyków – dzięki temu możliwe będzie utrzymanie skóry głowy w jak najlepszej kondycji i zminimalizowanie objawów dermatozy.

Co powinien zawierać skuteczny szampon na łuszczycę? 

W przypadku łuszczycy głowy istotne jest stosowanie szamponów z odpowiednimi składnikami aktywnymi, które mogą pomóc w kontrolowaniu objawów. 

• Szampon z kwasem salicylowym – skutecznie usuwa martwy naskórek, co zapobiega powstawaniu łusek.
• Szampon z dziegciem drzewnym (np. brzozowym, sosnowym) – działa przeciwzapalnie, przeciwgrzybiczo i antybakteryjnie, łagodząc objawy łuszczycy.
• Szampon z cynkiem – reguluje wydzielanie sebum i pomaga w redukcji ryzyka infekcji skórnych związanych z łuszczycą.
• Szampon z siarką – działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie i keratolitycznie, łagodzi swędzenie oraz ogranicza łuszczenie skóry.
• Szampon z ekstraktami roślinnymi (np. z aloesu, rumianku, nagietka) – nawilża i łagodzi podrażnienia skóry głowy. 

Aby osiągnąć optymalne rezultaty, zaleca się regularne stosowanie szamponów na łuszczycę (2–3 razy w tygodniu). W okresach remisji można korzystać z łagodnych kosmetyków bez SLS o delikatnym działaniu myjącym ważnym w kontekście wrażliwej skóry głowy.

Peelingi, oleje, odżywki i maski dla łuszczycowej skóry głowy 

Z jakich innych preparatów warto korzystać w pielęgnacji skóry głowy z łuszczycą?

• Peelingi z drobnoziarnistymi cząsteczkami lub enzymatyczne – skutecznie oczyszczają skórę, umożliwiając lepsze wchłanianie składników aktywnych z kosmetyków.
• Olejowanie skóry głowy – z wykorzystaniem oleju kokosowego, arganowego czy z drzewa herbacianego – nawilży, złagodzi podrażnienia i wspomoże usuwanie łusek.
• Odżywki i maski nawilżające – pomogą odbudować naturalną barierę hydrolipidową skóry. 

Jak często i w jaki sposób myć skórę głowy przy łuszczycy? 

W okresach zaostrzenia objawów, kiedy objawy łuszczycy (np. swędzenie) są bardziej nasilone, skórę głowy należy myć 2–3 razy w tygodniu, z kolei w okresach remisji – gdy symptomy są łagodniejsze – 1–2 w tygodniu. 

Do mycia trzeba korzystać z letniej wody, ponieważ gorąca może wywołać dodatkowe podrażnienia. W trakcie osuszania (najlepiej z wykorzystaniem miękkiego i bawełnianego ręcznika) nie można pocierać intensywnie skóry głowy ani włosów. Suszarkę natomiast najlepiej ustawić na chłodny lub letni nawiew. Warto pamiętać także o regularnych masażach skóry głowy, które poprawią krążenie i ułatwią wchłanianie składników aktywnych zawartych w szamponie i pozostałych kosmetykach.

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące łuszczycy skóry głowy.