Łuszczyca paznokci – jak wygląda, jak leczyć, czy jest zaraźliwa

Najważniejsze informacje:

• Łuszczyca paznokci rąk lub stóp jest przewlekłą chorobą autoimmunologiczną.
• Charakterystyczne objawy w tym przypadku to zmiany w obrębie macierzy i łożyska paznokci (np. zagłębienia w płytce, przebarwienia, onycholiza). 
• Leczenie łuszczycy paznokci rąk lub stóp wymaga czasu i może obejmować stosowanie preparatów miejscowych. W cięższych przypadkach specjalista może włączyć do terapii leki ogólnoustrojowe. 

Łuszczyca to przewlekła choroba autoimmunologiczna, która może dotyczyć również paznokci rąk i stóp. Pierwsze objawy choroby mogą pojawić się już u młodych dorosłych lub później, najczęściej u osób w wieku 50–60 lat. Jak wygląda łuszczyca paznokci? W obrębie macierzy i łożyska pojawiają się zmiany, takie jak dołki czy przebarwienia, często dochodzi do oddzielenia płytki od łożyska (onycholiza). Leczenie, często długotrwałe, obejmuje stosowanie preparatów miejscowych. W cięższych przypadkach włączane zostają leki ogólnoustrojowe, np. metotreksat lub cyklosporyna.

Łuszczyca paznokci – przyczyny

Łuszczyca paznokci to przewlekła choroba zapalna o podłożu genetycznym, której rozwój może być znacząco przyspieszony przez różnorodne czynniki środowiskowe. Charakterystyczne dla tego typu łuszczycy jest to, że objawy w obrębie paznokci pojawiają się zazwyczaj około 10 lat później niż zmiany skórne, co może tłumaczyć rzadsze rozpoznawanie tej choroby u dzieci.

Mechanizmy autoimmunologiczne, leżące u podstaw łuszczycy skóry, są również odpowiedzialne za występowanie łuszczycy na paznokciach. Z nie do końca poznanych przyczyn układ immunologiczny zaczyna postrzegać zdrowe tkanki jako zagrożenie i je atakować. W efekcie dochodzi do nadmiernej produkcji keratynocytów (komórek naskórka). Może to skutkować: zgrubieniami, defektami rozwojowymi oraz przebarwieniami paznokci, ponieważ organizm nie jest w stanie szybko pozbyć się nadmiaru wytworzonych komórek.

Łuszczyca paznokci – początki

Wczesne objawy łuszczycy paznokci mogą być subtelne. Co więcej, symptomy zazwyczaj nie wiążą się z dolegliwościami bólowymi ani nie powodują dyskomfortu, dlatego łatwo je przeoczyć. 

W początkowej fazie rozwoju choroby może dojść do zmiany koloru lub kształtu paznokci, pojawienia się zgrubień lub drobnych przebarwień.

Jak wygląda łuszczyca paznokci?

Wśród objawów łuszczycy paznokci trzeba wymienić szereg widocznych zmian w ich wyglądzie.

• Wgłębienia lub nierówności (tzw. naparstkowanie paznokci). Wspomniane defekty mogą mieć różną głębokość i zazwyczaj pojawiają się na wielu paznokciach równocześnie.
• Onycholiza paznokci, czyli odchodzenie płytki paznokciowej od łożyska. Skutkuje to „luzowaniem się” paznokcia, co zwiększa ryzyko infekcji i prowadzi do wystąpienia bólu oraz dyskomfortu.
• Łuszczenie się paznokci, na których powierzchni powstają białawe lub żółtawe przebarwienia („plamki”).
• Zgrubienie i zmiana kształtu paznokcia, który traci swoją naturalną przejrzystość, a jego powierzchnia staje się matowa.
• Zmiana koloru paznokci, tzw. plamy olejowe, czyli przebarwienia, które przybierają żółtawe, brązowe, a czasem nawet czarne odcienie.

W najbardziej zaawansowanym stadium choroby może pojawić się też onychodystrofia, czyli deformacja i dystrofia płytki paznokciowej, która objawia się jej pogrubieniem, kruchością, rozwarstwianiem, zmianą kształtu, a także przebarwieniami. W skrajnych przypadkach paznokieć może ulec częściowemu lub całkowitemu zniszczeniu.

Grzybica a łuszczyca paznokci 

Grzybica paznokci i łuszczyca paznokci to dwie osobne jednostki chorobowe, które różnią się objawami oraz wymagają innego leczenia. 

Grzybica najczęściej występuje na paznokciach stóp. Początkowo objawia się zmianami na brzegach paznokcia, które z czasem obejmują całą płytkę. Paznokieć zmienia kolor i staje się łamliwy, ulega także pogrubieniu, występuje świąd. Grzybica to choroba zakaźna, którą można leczyć preparatami dostępnymi bez recepty, takimi jak kremy czy lakiery przeciwgrzybicze, jednak w przypadku zaawansowanej infekcji konieczna jest konsultacja z lekarzem i zastosowanie środków na receptę (np. terbinafiny czy itrakonazolu).

Łuszczyca paznokci występuje głównie u osób z innymi typami łuszczycy, może objawiać się na paznokciach stóp lub dłoni. To choroba przewlekła, wymagająca specjalistycznego leczenia, ale w odróżnieniu od grzybicy – niezakaźna.

Łuszczyca paznokci – leczenie

Leczenie łuszczycy paznokci stanowi wyzwanie dla zarówno pacjentów, jak i lekarzy, głównie ze względu na jego złożoność i, często, ograniczoną skuteczność. Obecnie nie istnieje metoda pozwalająca na całkowite wyleczenie.

Istotna jest dokładna diagnostyka łuszczycy paznokci, która pozwoli wykluczyć obecność współwystępujących infekcji grzybiczych wymagających odrębnego leczenia.

Metody stosowane w leczeniu łuszczycy paznokci to:

• leczenie miejscowe:
  • glikokortykosteroidy – leki o działaniu przeciwzapalnym, które hamują nadmierną proliferację komórek naskórka oraz zmniejszają objawy, takie jak zaczerwienienie i świąd;
  • preparaty zawierające pochodne witaminy D – regenerują uszkodzoną płytkę paznokciową, wpływają na normalizację cyklu komórkowego i łagodzą stany zapalne; stosowane najczęściej w połączeniu z glikokortykosteroidami;
  • fototerapia – wykorzystuje promieniowanie UVB lub UVA w połączeniu z preparatami światłouczulającymi, co sprzyja poprawie stanu paznokci oraz zmniejszeniu stanu zapalnego;
  • preparaty dziegciowe – mają działanie keratolityczne, co pomaga w usunięciu zrogowaciałej tkanki; ze względu na właściwości przeciwzapalne mogą ograniczyć rozwój zmian łuszczycowych.
• leczenie inwazyjne:
  • iniekcje glikokortykosteroidów – hormony są wstrzykiwane bezpośrednio w miejsce zmienionych chorobowo paznokci; celem iniekcji jest redukcja stanu zapalnego i zahamowanie dalszej degradacji płytki paznokciowej; efekty mogą być widoczne po kilku tygodniach; procedura bywa bolesna i wymaga precyzji;
  • iniekcje metotreksatu – metoda stosowana w przypadku ciężkich zmian łuszczycowych; metotreksat działa immunosupresyjnie, hamując nadmierną aktywność układu odpornościowego odpowiedzialną za rozwój zmian; ta metoda leczenia jest skuteczna, jednak wymaga monitorowania działań niepożądanych;
• leczenie systemowe:
  • metotreksat – lek doustny lub podawany podskórnie, stosowany w przypadku rozległych i opornych na leczenie zmian łuszczycowych; działa immunosupresyjnie; jego stosowanie wymaga regularnej kontroli morfologii krwi oraz funkcji wątroby;
  • cyklosporyna A – silny lek immunosupresyjny stosowany u pacjentów z ciężką łuszczycą paznokci i skóry; działa szybko, ale długotrwałe stosowanie środka wiąże się z ryzykiem uszkodzenia nerek oraz nadciśnienia tętniczego;
  • retinoidy – preparaty zawierające pochodne witaminy A, które regulują proces rogowacenia i odnowy komórek; stosowane w przypadku ciężkich postaci łuszczycy; mogą powodować suchość skóry;
  • leki biologiczne – nowoczesne terapie celowane, które hamują specyficzne białka prozapalne, takie jak TNF-α czy interleukiny; charakteryzują się wysoką skutecznością, ale są kosztowne i stosowane głównie w najcięższych przypadkach. 

Leczenie łuszczycy paznokci przynosi najlepsze efekty u pacjentów, którzy są poddawani terapii ogólnej z powodu rozległych zmian skórnych. W przypadkach, gdy zmiany ograniczają się do paznokci, stosowanie leków systemowych nie jest zalecane ze względu na ryzyko ich potencjalnej toksyczności.

Dieta dla osób z łuszczycą paznokci

W procesie leczenia łuszczycy paznokci bardzo ważną funkcję pełni dieta. O czym warto pamiętać?

• W diecie należy uwzględnić żywność bogatą w kwasy omega-3 i omega-6 (np. ryby, orzechy), a także: czosnek, winogrono i cytrusy. Pomoże to w łagodzeniu objawów łuszczycy, w tym zmian na paznokciach w postaci przebarwień i bruzd.
• Trzeba zrezygnować z: alkoholu, papierosów, produktów przetworzonych i tłustych pokarmów pochodzenia zwierzęcego.

Odpowiednie nawyki wspierają leczenie łuszczycy na paznokciach i pomagają kontrolować objawy choroby.

Jak pielęgnować łuszczące się paznokcie?

Ważnym elementem leczenia łuszczycy paznokci u rąk i nóg jest także odpowiednia pielęgnacja. 

Łamliwe paznokcie należy obcinać krótko, co zabezpieczy je przed urazami. Warto również dobierać odpowiednie obuwie i dopasowywać je pod względem długości oraz szerokości stopy. 

Podczas prac domowych, które wymagają kontaktu z chemią, należy stosować rękawice ochronne, aby chronić paznokcie przed uszkodzeniami.

FAQ

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące łuszczycy paznokci.