Przyczyny bólu ucha mogą być zróżnicowane. Objaw może wskazywać zarówno na problem z narządem słuchu, jak i stan choroby rozwijający się w innych częściach ciała. Ból ucha przybiera różną postać. Niekiedy dolegliwości towarzyszy również gorączka, ból głowy czy wyciek wydzieliny z przewodu słuchowego. Jakie są przyczyny bólu ucha i na jakie schorzenia może wskazywać?
Charakterystyka i przyczyny bólu ucha
Przyczyny bólu ucha nie są jednoznaczne i mogą wskazywać na wiele schorzeń. Najbardziej prozaicznym powodem dolegliwości jest nadmierne gromadzenie woskowiny, która napierając na błonę bębenkową, wytwarza nieprzyjemne uczucie wzrastającego ciśnienia. Dodatkowo dochodzi do pogorszenia jakości słuchu. Bardzo częstą przyczyną bólu ucha jest niewielki obrzęk, powstały na skutek rozwijającej się infekcji bakteryjnej lub zakażenia wirusowego. Ból przybiera postać kłującą i ma charakter napadowy. Chory może dodatkowo skarżyć się na ból gardła, nadmierny katar i ból głowy. Objawy ze strony narządu słuchu mogą pojawić się również w przebiegu innych chorób, m.in.: schorzeń tarczycy, stanów zapalnych krtani, zapalenia migdałków, choroby refluksowej żołądka, zapalenia węzłów chłonnych, a nawet aft.
Ból a zapalenie ucha zewnętrznego
Ucho zewnętrzne obejmuje małżowinę i zewnętrzny przewód słuchowy. Do zakażenia tej części dochodzi w wyniku działania wirusów, bakterii i grzybów. Namnożenie patogenów może powstać na skutek np. urazu mechanicznego, wyprysku alergicznego, zapalenia ochrzęstnej, półpaśca usznego, osłabienia odporności organizmu lub też współistnienia schorzeń dermatologicznych jak np. atopowe zapalenie skóry, liszaj rumieniowaty czy łuszczyca.
W przypadku zakażenia wirusowego choroba ma charakter zakaźny. Objawy są różne i zależne od rodzaju czynnika, który ją wywołał. W przebiegu infekcji bakteryjnej dochodzi do ropnego wycieku z ucha, silnego uciskowego bólu i pogorszenia jakości słuchu. Zakażenia grzybicze lub bakteryjne mogą być również przyczyną wycieku gęstej wydzieliny o bardzo nieprzyjemnym zapachu, a także silnego świądu. Dodatkowo obserwuje się obrzęk małżowiny i silne zaczerwienienie skóry. Wraz z rozwojem zakażenia dochodzi do promieniującego na szyję i twarz bólu, pojawienia się wysokiej gorączki i obrzęku węzłów chłonnych.
Ból ucha a zapalenie ucha środkowego
Zapalenie ucha środkowego jest znacznie poważniejsze od zapalenia ucha zewnętrznego (tzw. ucho pływaka). Do rozwoju stanu zapalnego dochodzi na skutek działania bakterii. Z racji budowy górnych dróg oddechowych, dolegliwości pojawiają się również ze strony gardła i nosa. Choroba przybiera nasilający przebieg. Pacjent początkowo skarży się na kłujący ból ucha. Z czasem dolegliwość przybiera charakter pulsujący i napadowy. Dodatkowo pojawia się uczucie pełności lub obecności ciała obcego w uchu. Rozwijający się stan zapalny ucha środkowego jest przyczyną gorączki i upośledzenia słuchu. U większości pacjentów dochodzi ponadto do wysięku ropnego. W ostrym przebiegu choroby pojawiają się nudności, wymioty i silne zawroty głowy.
Czynniki sprzyjające zapaleniu ucha środkowego to m.in.:
- predyspozycje genetyczne,
- alergie,
- obniżona odporność,
- infekcje sezonowe,
- przebywanie w klimatyzowanych lub bardzo wietrznych pomieszczeniach.
W wielu przypadkach ból ucha mija samoistnie po kilku dniach. Nasilające dolegliwości wymagają jednak pilnego kontaktu z lekarzem. Leczenie stanów zapalnych uszu wymaga podania leków przeciwzapalnych, przeciwbólowych, a często również antybiotyków. Bagatelizowanie objawów bólu ucha grozi poważnymi powikłaniami np. zapaleniem opon mózgowych, porażeniem nerwu, a nawet trwałą utratą słuchu.
