Ból ucha i gardła – co oznacza, jak leczyć?

Najważniejsze informacje:

• Ból ucha i gardła najczęściej jest skutkiem infekcji i procesów zapalnych toczących się w narządzie słuchu, zębach lub górnych drogach oddechowych.
• Dolegliwości zawsze należy skonsultować z lekarzem, aby poznać ich przyczynę i wdrożyć odpowiednie leczenie.
• W celu złagodzenia nieprzyjemnych objawów można doraźnie sięgnąć po środki przeciwbólowe bez recepty i domowe sposoby na ból ucha i gardła.

Ból ucha i gardła często występuje jednocześnie. W większości przypadków dolegliwości są spowodowane infekcją i stanem zapalnym. Zdarza się, że zwiastują poważniejsze problemy zdrowotne, dlatego zawsze wymagają konsultacji z lekarzem. Dowiedz się, jakie są przyczyny bólu ucha i gardła oraz poznaj sposoby na złagodzenie nieprzyjemnych objawów.

Ból ucha i gardła – przyczyny nieprzyjemnych dolegliwości

Przyczyny bólu ucha i gardła są zróżnicowane. Najczęściej wynikają z procesów chorobowych, dlatego nigdy nie można bagatelizować dolegliwości. Należy również obserwować swój organizm pod kątem występowania dodatkowych objawów, które często wskazują na podłoże problemu.

Ból ucha i gardła a zapalenie ucha środkowego

Ból ucha i gardła może pojawić się przy zapaleniu ucha środkowego. Jest to stan, który często występuje jako komplikacja po przebyciu infekcji dróg oddechowych. Przyczyną są wirusy lub bakterie, które przedostają się do ucha środkowego poprzez trąbkę słuchową. W efekcie rozwija się stan zapalny, a także dochodzi do nagromadzenia się płynu i wzrostu ciśnienia wewnątrz ucha. Symptomy zapalenia ucha środkowego obejmują:

• ból ucha (niekiedy promieniujący do gardła),
• wrażenie zatkania ucha,
• podwyższoną temperaturę ciała (nie we wszystkich przypadkach),
• szumy uszne.

Warto zwrócić uwagę na ból ucha i gardła przy przełykaniu śliny. Objaw jest skutkiem wzrostu ciśnienia w uchu środkowym podczas ruchów mięśni jamy ustnej.

Ból gardła i ucha a choroby zębów

Jednostronny ból ucha i gardła może towarzyszyć chorobom zębów. Z powodu silnego unerwienia twarzoczaszki bodźce bólowe spowodowane procesami zapalnymi toczącymi się w tkankach otaczających ząb często promieniują do sąsiednich struktur. Objawy wskazują na ubytki próchnicowe, ostre zapalenie miazgi lub ropień. Ból ucha i gardła może pojawić się przy problemach z wyrzynaniem zęba mądrości. Często dodatkowo obecne są:

• zaczerwienienie dziąseł,
• rozpulchnienie dziąseł,
• szczękościsk,
• tkliwość dziąseł,
• ropna wydzielina.

Warto wspomnieć, że przy wyrzynaniu lub zatrzymaniu zęba mądrości częstym objawem jest jednoczesny ból ucha, szczęki i gardła.

Ból ucha i gardła a angina

Silny ból ucha i migdałków może oznaczać ostre zapalenia gardła i migdałków podniebiennych, czyli anginę. Choroba jest spowodowana infekcją wirusową (m.in. rynowirusy, wirus paragrypy) lub bakteryjną (głównie paciorkowiec β-hemolizujący grupy A). Źródłem zakażenia jest osoba chora. Patogeny szerzą się drogą kropelkową. Do objawów anginy należą:

• silny ból gardła promieniujący do ucha,
• gorączka,
• ból głowy,
• powiększenie węzłów chłonnych,
• ból mięśni i stawów,
• ogólnie złe samopoczucie,
• trudności w połykaniu pokarmów,
• brak apetytu.

Angina u dzieci najczęściej jest spowodowana infekcją bakteryjną, a u dorosłych ma podłoże wirusowe.

Ból gardła promieniujący do ucha a nowotwór

Ból ucha i gardła przy przełykaniu może być obecny przy chorobie nowotworowej gardła. Nowotwór rozwija się na skutek niekontrolowanego namnażania się nieprawidłowych komórek. Do głównych czynników ryzyka zalicza się palenie tytoniu i nadużywanie alkoholu. Czujność powinny wzbudzić:

• ból gardła promieniujący do ucha,
• zmiana zabarwienia głosu,
• uczucie ciała obcego w gardle,
• trudności z połykaniem pokarmów,
• zatykanie ucha,
• chrypka,
• nawracające krwawienia z nosa,
• ogólne osłabienie,
• niezamierzona utrata wagi.

Ból ucha i gardła przy przełykaniu – leczenie

W przypadku wystąpienia bólu ucha i gardła niezbędna jest konsultacja z lekarzem. Tylko specjalista jest w stanie właściwie ocenić przyczynę problemu i na jej podstawie wdrożyć odpowiednią terapię. Zaniechanie leczenia może skutkować nasileniem procesu zapalnego i zwiększeniem ryzyka poważnych komplikacji zdrowotnych.

Należy zwrócić szczególną uwagę na sytuację, gdy ból ucha i gardła z biegiem czasu staje się coraz silniejszy, a domowe metody leczenia oraz dostępne bez recepty środki przeciwbólowe nie przynoszą ulgi. Nie wolno także lekceważyć innych sygnałów, które mogą świadczyć o procesach chorobowych wymagających niezwłocznego leczenia. Są to m.in.:

• gorączka,
• problemy ze słuchem,
• obecność szumów usznych,
• trudności w otwieraniu ust,
• pojawienie się wydzieliny z ucha,
• nieprzyjemny zapach z ust.

Leczenie bólu gardła i ucha zależy od przyczyny dolegliwości. W przypadku infekcji zwykle stosuje się doustne leki o działaniu przeciwzapalnym i przeciwgorączkowym (np. ketoprofen, ibuprofen). W sytuacji, gdy przyczyną choroby są bakterie, niezbędne jest zastosowanie antybiotyków (np. amoksycyliny lub cefuroksymu). Decyzję o wyborze odpowiedniego leku oraz jego dawkowaniu podejmuje lekarz.

Jeżeli przyczyną jednostronnego bólu ucha i gardła jest zapalenie ucha, lekarz może przepisać krople z antybiotykami, środkami przeciwgrzybiczymi lub sterydami o działaniu przeciwzapalnym. Zanim jednak pacjent zacznie stosować leki w tej formie, konieczne jest przeprowadzenie badania otoskopowego, aby wykluczyć perforację błony bębenkowej, która jest przeciwwskazaniem do ich użycia.

Gdy ból ucha i gardła ma związek z chorobami stomatologicznymi, konieczna jest wizyta u dentysty. Specjalista może uzupełnić ubytki próchnicowe, przeprowadzić leczenie kanałowe, zalecić stosowanie antybiotyków, a w niektórych przypadkach zdecydować o ekstrakcji zęba, który jest źródłem problemu.

Niezależnie od przyczyny bólu ucha i gardła doraźnie można zastosować środki przeciwbólowe dostępne bez recepty. Przed ich użyciem trzeba przeczytać ulotkę dołączoną do opakowania i zastosować się do zaleceń dotyczących dopuszczalnej dawki i maksymalnego czasu stosowania.

Ból gardła i ucha – domowe sposoby

Domowe sposoby na ból ucha i gardła mogą przynieść ulgę w dokuczliwych dolegliwościach. Należy stosować je w ramach wsparcia terapii zleconej przez lekarza. Należy pamiętać, że naturalne metody nie usuwają przyczyny problemu.

Na jednostronny ból ucha i gardła zaleca się stosowanie ciepłych kompresów. Aby je przygotować, można użyć wilgotnego ręcznika, butelki z ciepłą wodą lub termoforu. Trzeba zwrócić uwagę, by nie były nadmiernie gorące. Kompresy powinny być stosowane przez 10–15 minut kilka razy na dobę. Zaleca się również spanie w lekko podwyższonej pozycji, aby nie wywierać dodatkowego nacisku na bolące ucho.

Domowym sposobem na ból ucha i gardła jest użycie olejku kamforowego. Należy delikatnie nanieść go na skórę otaczającą ucho. Preparat jest znany ze swoich właściwości rozgrzewających i łagodzących.

Jeśli ból ucha i gardła jest spowodowany infekcją górnych dróg oddechowych, pomocne może okazać się płukanie gardła naparami ziołowymi z szałwii czy rumianku lub roztworem soli. W przypadku infekcji wirusowych lub bakteryjnych, zaleca się również dbanie o higienę nosa i zatok. Do irygacji można wykorzystać sól fizjologiczną. Celem płukania jest usunięcie nagromadzonej wydzieliny, drobnoustrojów oraz innych zanieczyszczeń.

FAQ

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące bólu ucha i gardła.