Chlamydia

Chlamydia – sprawdź przyczyny, objawy, badanie i metody leczenia

Chlamydiozy tworzą grupę chorób zakaźnych. Chlamydia trachomatis to patogen odpowiedzialny za jedną z jej najczęstszych postaci. Jest przenoszony drogą kontaktów seksualnych i powoduje zakażenie układu moczowo-płciowego. Pozostałe chlamydie, wywołujące zakażenie u ludzi, to chlamydia pneumoniae oraz chlamydia psittaci. Jakie są objawy infekcji chlamydialnej? W jaki sposób rozpoznać zakażenie i na czym polega jego leczenie? Jeśli chcesz wiedzieć więcej, czytaj dalej!

Czym są chlamydiozy?

Chlamydiozy należą do grona chorób zakaźnych. Są wywołane przez grupę specyficznych bakterii o nazwie chlamydie. Drobnoustroje te łączą w sobie cechy bakterii i wirusów, ponieważ podobnie jak te ostatnie wnikają do wnętrza komórek zaatakowanego organizmu. Do gatunków zdolnych do wywołania zakażenia u człowieka należą:

• chlamydia trachomatis – odpowiedzialna za zakażenie układu moczowo-płciowego, zapalenie spojówek, a u noworodków – zapalenie płuc,
• chlamydia pneumoniae – wywołująca zakażenie górnych i dolnych dróg oddechowych,
• chlamydia psittaci – najczęściej doprowadza do zapalenia płuc.

Chlamydia trachomatis – jak można się zarazić?

Chlamydia trachomatis jest w głównej mierze przenoszona drogą kontaktów seksualnych. Wywołuje zapalenie cewki moczowej, szyjki macicy, najądrzy oraz ziarnicę weneryczną pachwin. Chlamydialne zakażenie układu moczowo-płciowego to jedna z najczęstszych chorób przenoszonych drogą płciową. Jest najbardziej rozpowszechniona w grupie aktywnych seksualnie osób młodych. Trzykrotnie częściej przytrafia się kobietom. Do czynników ryzyka zakażenia należą:

• duża liczba partnerów seksualnych i częste ich zmiany,
• wczesny wiek rozpoczęcia współżycia,
• niestosowanie prezerwatyw,
• niski status socjoekonomiczny,
• zakażenie innymi patogenami przenoszonymi drogą płciową np. rzeżączką, kiłą.

Do zakażenia spojówek dochodzi w wyniku bezpośredniego przeniesienia patogenu z zainfekowanych narządów płciowych na oczy, najczęściej za pomocą brudnych rąk. Niektóre z typów chlamydii trachomatis wywołują nie tylko zapalenie spojówek, ale również jaglice. To groźna choroba, doprowadzająca do powstania bliznowatych zmian w obrębie spojówki i rogówki oka. Jest najczęstszą przyczyną ślepoty w krajach ubogich. Chlamydialne zakażenie układu moczowo-płciowego u kobiety w trakcie porodu drogami natury może doprowadzić do przeniesienia bakterii z zakażonej matki na dziecko. Wówczas u noworodka rozwija się zapalenie płuc oraz spojówek.

Chlamydia pneumoniae – jak dochodzi do zakażenia?

Chlamydia pneumoniae przenoszona jest drogą kropelkową od zainfekowanej nią osoby. Wywołuje zapalenie płuc, oskrzeli, gardła oraz zatok. Zakażenie ma najczęściej postać bezobjawową lub skąpoobjawową. Sporadycznie może dochodzić do zapalenia płuc o ciężkim przebiegu. U osób cierpiących na astmę lub przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP) infekcja chlamydialna może zaostrzyć ich przebieg. Liczne badania naukowe sugerują niekorzystny wpływ chlamydii pneumoniae na rozwój miażdżycy, choroby niedokrwiennej serca, choroby Alzheimera oraz stwardnienia rozsianego.

Chlamydia psittaci – jak można się zarazić?

Ornitoza, czyli choroba hodowców gołębi, jest spowodowana przez zakażenie chlamydią psittaci. Do zarażenia dochodzi w wyniku bezpośredniego kontaktu z ptakami lub na skutek wdychania aerozolu zawierającego cząsteczki ich wydzielin i odchodów. Może również do niego dojść poprzez kontakt z chorym człowiekiem. Chlamydia psittaci najczęściej wywołuje zapalenie płuc, którego powikłaniem może być zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, mózgu oraz uszkodzenie zastawek serca.

Chlamydia – objawy

Zakażenie chlamydią trachomatis najczęściej ma postać bezobjawową, co utrudnia jej rozpoznanie i może doprowadzić do rozwoju groźnych powikłań. Jeśli symptomy zakażenia układu moczowo-płciowego są obecne, to pojawiają się po upływie 7 do 14 dni od zainfekowania. U kobiet zazwyczaj występuje:

• nieprawidłowa śluzowo-ropna wydzielina z pochwy,
• krwawienie z pochwy (np.po stosunku),
• ból podczas oddawania moczu,
• ból w podbrzuszu.

Mężczyźni mogą zgłaszać takie objawy jak:

• nieprawidłowa wydzielina z członka (śluzowa, śluzowo-ropna lub ropna),
• ból podczas oddawania moczu,
• częste parcie na mocz,
• świąd narządów płciowych,
• ból oraz jedno- lub obustronny obrzęk w okolicach moszny.

W wyniku stosunków analnych może dojść do zakażenia odbytnicy, a seks oralny z zakażonym partnerem może skutkować infekcją gardła.

Ziarniniak weneryczny pachwin to specyficzna postać chlamydiozy wywołana przez niektóre typy chlamydii trachomatis. Objawia się zmianami grudkowo-pęcherzykowymi na narządach płciowych, które mogą ulegać owrzodzeniom oraz zapaleniem pachwinowych węzłów chłonnych z tworzeniem się przetok do skóry. Owrzodziałe zmiany goją się samoistnie, niezależnie od zastosowanego leczenia. Natomiast uszkodzenie naczyń chłonnych powoduje zaburzenie odpływu chłonki z kończyn dolnych i narządów moczowo-płciowych, co może skutkować rozwojem słoniowacizny. Zastój chłonki powoduje wówczas obrzęk, powiększenie oraz deformację kończyn, a  także okolic intymnych. Choroba praktycznie nie występuje w naszym kraju, jest bardzo częsta w rejonach zwrotnikowych i podzwrotnikowych.

Pojawienie się takich symptomów jak: zaczerwienienie spojówek, śluzowa wydzielina z oczu oraz objawów zapalenia płuc (kaszlu, gorączki) u noworodka w ciągu 3 pierwszych miesięcy jego życia, może być wynikiem zakażenia chlamydią trachomatis podczas porodu.

Zakażenie chlamydią pneumoniae, choć zazwyczaj ma postać bezobjawową, może spowodować zapalenie płuc. Objawia się ono bólem gardła, suchym kaszlem oraz gorączką lub stanem podgorączkowym. Szacuje się, że nawet 10 % wszystkich zapaleń płuc jest spowodowanych przez ten patogen.

W przypadku ornitozy objawy są bardzo podobne. Dodatkowo może pojawić się wysypka skórna, a podczas badania fizykalnego lekarz może zauważyć powiększenie wątroby oraz śledziony. Objawy infekcji mogą utrzymywać się nawet 3-4 tygodnie.

Chlamydia – kiedy udać się do lekarza?

Chlamydia pneumoniae zazwyczaj wywołuje zakażenie układu oddechowego o łagodnym lub nawet bezobjawowym przebiegu. W przypadku nasilonych lub długo utrzymujących się dolegliwości należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu. Objawy, takie jak: wysoka gorączka, ból w klatce piersiowej, duszność oraz przyśpieszony oddech (powyżej 20 oddechów na minutę) wymagają pilnej konsultacji lekarskiej, a nawet hospitalizacji. Najlepiej w takiej sytuacji udać się do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego (SOR). Zakażenie chlamydią psittaci charakteryzuje się bardziej gwałtownym i cięższym przebiegiem.

Jeśli pojawiły się u Ciebie objawy infekcji chlamydią trachomatis, udaj się do poradni wenerologicznej. Ze względu na częsty bezobjawowy przebieg osoby wielokrotnie zmieniające partnerów seksualnych powinny zgłaszać się na badania wykrywające zakażenie, nawet jeśli nie mają żadnych objawów.

W jaki sposób rozpoznawane jest zakażenie chlamydią?

Na podstawie samych objawów klinicznych nie można z całą pewnością rozpoznać żadnej z postaci chlamydiozy. Zakażenie układu moczowo-płciowego wywołane przez chlamydie trachomatis przypomina objawy infekcji rzeżączkowej i powinno być z nią różnicowane. Najbardziej czułym badaniem, które pozwala na jego rozpoznanie jest test amplifikacji kwasów nukleinowych (NAAT). W tym celu lekarz pobiera próbkę z kanału szyjki macicy, pochwy, cewki moczowej, odbytu lub gardła. Test można również wykonać z moczu. Dodatkowo zalecane jest wykonanie testu w kierunku zakażenia wirusem HIV oraz kiłą.

W rozpoznawaniu zakażenia chlamydią psittaci oraz chlamydią pneumoniae stosuje się badania laboratoryjne z krwi na obecność przeciwciał skierowanych przeciwko tym patogenom. Jednak nie pojawiają się one od razu, dlatego test wykonany za wcześnie może dać wynik fałszywie negatywny pomimo zakażenia. Przeciwciała IgM są typowe dla świeżej infekcji. Mogą zostać wykryte po upływie 3 tygodni od pojawienie się pierwszych objawów choroby. Przeciwciała IgG są obecne dopiero po upływie 6-8 tygodni. Mogą być wykrywane we krwi przez wiele lat. Świadczą o przebytym zakażeniu.

Chlamydia – leczenie

Chlamydiozy to grupa chorób bakteryjnych, dlatego w ich leczeniu wykorzystuje się antybiotyki. Preferowaną metodą leczenia niepowikłanego chlamydiowego zakażenia układu moczowo-płciowego jest doustne, jednorazowe zażycie 1 g azytromycyny (dostępnej m.in. w preparacie Sumamed, Azycyna, Macromax, Azimycin, Nobaxin, Bactrazol) lub 7-dniowa kuracja doksycykliną w dawce 100 mg, zażywaną 2 razy dziennie (Doxycyclinum TZF, Unidox Solutab). W okresie 7 dni od podania jednorazowej dawki azytromycyny należy powstrzymać się od kontaktów seksualnych. Natomiast w przypadku kuracji 7-dniowej abstynencję seksualną należy utrzymać przez cały ten okres. Jednocześnie należy leczyć wszystkie osoby, które miały kontakt intymny z zakażonym przed przed upływem 60 dni od pojawienia się u niego pierwszych objawów. Po 3 miesiącach od leczenia zalecane jest wykonanie powtórnych badań diagnostycznych. Kobiety w ciąży nie mogą zażywać doksycykliny, dlatego w tej grupie preferowanym sposobem leczenia jest terapia za pomocą azytromycyny, amoksycyliny lub erytromycyny. W przypadku jaglicy, ziarnicy wenerycznej pachwin czy zakażenia płuc i spojówek u noworodka, leczenie powinno trwać 2-3 tygodnie.

Leczenie zakażenia chlamydią pneumoniae lub ornitozy może trwać nawet 4 tygodnie. Terapia polega na podawaniu antybiotyków z grupy tetracyklin (np. doksycykliny) lub makrolidów (np.azytromycyny, erytromycyny), które mają zdolność do wnikania w głąb zakażonych komórek.

Przybycie infekcji chlamydialnej nie zapewnia trwałej odporności. Z tego powodu możliwe jest ponowne zachorowanie.

Jakie mogą być powikłania zakażenia chlamydią?

Zakażenie chlamydią trachomatis może doprowadzić do groźnych powikłań. Z tego powodu nie należy bagatelizować objawów choroby. Zapalenie narządów miednicy mniejszej (PID) to jedno z groźniejszych konsekwencji. Występuje w postaci ostrej lub przewlekłej. Do charakterystycznych objawów należą:

• gorączka,
• ból podbrzusza,
• nieprawidłowa wydzielina z pochwy lub/i krwawienie,
• dolegliwości bólowe w trakcie współżycia i podczas oddawania moczu.

Powikłaniem zapalenia narządów miednicy mniejszej jest uszkodzenie jajowodów, ropień jajowodowo-jajnikowy, przewlekłe dolegliwości bólowe podbrzusza oraz powstanie zrostów wewnątrzotrzewnowych. Konsekwencją czego może być zwiększone ryzyko ciąży pozamacicznej oraz niepłodność.

U mężczyzn powikłaniem nieleczonej lub nieprawidłowo leczonej infekcji chlamydią trachomatis jest zapalenie jąder oraz najądrzy, co prowadzi do niepłodności. Zakażenie chlamydialne narządów moczowo-płciowych zwiększa podatność na infekcję wirusem HIV. 

Zespół Reitera, na który składa się aseptyczne zapalenie stawów, zapalenie spojówek oraz nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej to również powikłania infekcji chlamydialnej. 

Chlamydia w ciąży

Zakażenie chlamydią trachomatis w trakcie ciąży zwiększa ryzyko powikłań dla płodu. W zależności od okresu ciąży może dojść do poronienia, przedwczesnego pęknięcia błon płodowych i porodu przedwczesnego, co może zakończyć się zgonem noworodka. Zakażenie dziecka w trakcie porodu może skutkować rozwojem zapalenia spojówek oraz płuc w okresie nawet do 3 miesięcy od porodu. Wówczas konieczne jest zastosowanie antybiotykoterapii. Właśnie z powodu tych groźnych następstw wszystkim kobietom w ciąży zaleca się wykonanie przesiewowych badań pod kątem występowania chorób wenerycznych. 

Jak uniknąć zakażenia chlamydią?

Ryzyko zakażenia chlamydią trachomatis można zmniejszyć poprzez unikanie przygodnych kontaktów seksualnych. Jeśli dojdzie do takiej sytuacji, zawsze należy używać prezerwatyw, które stanowią barierę dla patogenu. Przed rozpoczęciem współżycia z nowym partnerem warto umówić się na wspólne wykonanie badań w kierunku chorób wenerycznych (rzeżączki, chlamydii, kiły, HIV).

Regularne badania weterynaryjne ptactwa oraz unikanie kontaktów z ich odchodami, to najlepsza metoda zmniejszająca ryzyko zachorowania na ornitozę. Ograniczenie styczności z osobami z objawami infekcji górnych i dolnych dróg oddechowych minimalizuje prawdopodobieństwo zakażenia się chlamydią pneumoniae.