Chlamydia u dzieci – jak rozpoznać, objawy, leczenie

Najważniejsze informacje:

• Chlamydiozy to grupa chorób zakaźnych wywołanych przez bakterie z rodziny Chlamydia, z którymi zmagają się głównie osoby aktywne seksualnie. Zakażenie może dotknąć również dzieci zakażonych przez matkę podczas porodu.
• W grupie najmłodszych pacjentów obserwowane jest też zakażenie Chlamydia pneumoniae u dzieci – bakterią przenoszoną drogą kropelkową.
• Bakteria chlamydia u dzieci może prowadzić m.in. do noworodkowego zapalenia spojówek, zapalenia płuc oraz zakażenia narządów płciowych.
• Leczenie chlamydii u dziecka polega na odpowiednio dobranej antybiotykoterapii.

Chlamydioza, choć często kojarzona z infekcją przenoszoną drogą płciową u dorosłych, stanowi także ważny problem zdrowotny u dzieci. Infekcja ta występuje głównie u noworodków i może prowadzić do poważnych komplikacji, jeśli nie zostanie odpowiednio zdiagnozowana i leczona. Dowiedz się, jakie są przyczyny, objawy, metody diagnozowania oraz skuteczne strategie leczenia chlamydii u dzieci.

Chlamydioza u dzieci – co to za choroba?

Chlamydia stanowi rodzaj bakterii gram-ujemnych, które mogą być przenoszone pomiędzy ludźmi lub zwierzętami, powodując chorobę określaną jako chlamydioza. Chociaż drobnoustroje te wywołują infekcje głównie u osób dorosłych aktywnych seksualnie, to zdarza się, że mogą mieć istotne znaczenie dla dzieci oraz niemowląt. Najpopularniejsze formy chlamydii to:

• Chlamydia trachomatis – odpowiada za wywołanie choroby wenerycznej określanej powszechnie jako chlamydioza;
• Chlamydia pneumoniae – przenosi się drogą kropelkową i atakuje głównie górne oraz dolne drogi oddechowe.

Istnieje również trzeci patogen, Chlamydia psittaci, który przenosi się przez kontakt z chorym ptactwem (wskutek wydzielin zakażonych ptaków, np. poprzez wdychanie aerozolu zawierającego pył odchodów), powodując ornitozę. Powikłaniem ornitozy może być m.in. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych oraz uszkodzenie zastawek serca.

Chlamydia trachomatis u dzieci i niemowląt – drogi zakażenia

Do zakażenia przez bakterię Chlamydia trachomatis dochodzi przeważnie podczas porodu – z zakażonej matki na noworodka. Choroba może przyjmować wówczas kilka postaci:

• noworodkowe zapalenie spojówek – w większości przypadków infekcja przebiega bezobjawowo. Charakterystyczne symptomy pojawiają się natomiast zwykle w ciągu 5-14 dni po porodzie i są to: podrażnienie spojówek, zaczerwienienie i obrzęk powiek, śluzowo-ropna wydzielina. Zakażenie może ustąpić samoistnie w ciągu kilku miesięcy i rzadko wiąże się z powikłaniami;
• zapalenie płuc – Chlamydia trachomatis stanowi jeden z najczęstszych powodów zapalenia płuc u niemowląt. Objawy chlamydii pojawiają się wówczas między 4. a 11. tygodniem życia dziecka. U niemowlęcia obserwuje się wówczas: nieżyt błony śluzowej gardła, suchy kaszel, ból głowy przyspieszony oddech oraz trudności w oddychaniu;
• zapalenia układu moczowo-płciowego, w tym m.in. zapalenie cewki moczowej;
• ziarniniak weneryczny pachwin, który występuje jednak endemicznie w krajach tropikalnych;
• jaglica – uznawana za główną przyczynę ślepoty o podłożu zakaźnym na całym świecie. Do zakażenia dochodzi poprzez kontakt z wydzieliną z oczu, nosa lub gardła osoby zakażonej, a także poprzez dotykanie przedmiotów skażonych bakterią. W przypadku dzieci do 10. roku życia infekcja ta zazwyczaj wywołuje łagodne zapalenie spojówek, które ma tendencję do samoistnego ustępowania. Niejednokrotnie zakażenie u dzieci nie wywołuje żadnych objawów.

Zakażenie Chlamydia pneumoniae u dzieci

Szacuje się, że zakażenie Chlamydia pneumoniae dotyka około 40% dzieci w wieku szkolnym. Do infekcji dochodzi drogą kropelkową, a bakteria jest przenoszona z człowieka na człowieka. Na początek do komórek chorego wnikają formy inwazyjne bakterii (tzw. ciałka elementarne), które po 6-8 godzinach przekształcają się do postaci pierwotnej, aby na koniec ulec podziałom. Z ciałek pierwotnych uwalniane są ciałka wtrętowe, które w dalszym etapie, jako ciałka elementarne, mają zdolność do zarażania kolejnych komórek.

Chlamydia pneumoniae u dzieci sprzyja rozwojowi zakażeń górnych i dolnych dróg oddechowych, których powikłaniem często jest zapalenie płuc. Schorzenia, które mogą być wywołane przez ten patogen, to:

• zapalenie gardła;
• zapalenie ucha;
• chlamydiowe zapalenie płuc;
• zapalenie krtani;
• zapalenie błon śluzowych nosa;
• zapalenie oskrzeli.

Chlamydia u dzieci – objawy

Infekcja wywołana przez bakterię Chlamydia trachomatis już podczas ciąży stanowi poważne zagrożenie, mogąc prowadzić do przedwczesnego porodu lub nawet poronienia. Z tego względu niezwykle istotne jest, aby jak najszybciej podjąć leczenie i wyeliminować zakażenie jeszcze przed narodzinami dziecka. Chlamydia trachomatis jest też głównym czynnikiem etiologicznym zapalenia spojówek u noworodków, które może rozwinąć się nawet w przypadku, gdy błony płodowe nie zostały uszkodzone.

Zakażenie Chlamydia trachomatis u dzieci może spowodować szerokie spektrum objawów, w tym:

• stan zapalny spojówek;
• obrzęk i zaczerwienienie powiek;
• wydzielinę, która może mieć charakter od wodnistego do śluzowo-ropnego. W przypadku przewlekłego przebiegu infekcji, poza śluzowo-ropną wydzieliną, mogą wystąpić również błony rzekome oraz krwista wydzielina.

Chlamydia pneumoniae może być z kolei przyczyną zapalenia płuc u dzieci. Chociaż gorączka lub stan podgorączkow nie są typowe w przebiegu infekcji u noworodków, to obserwuje się u nich:

• ostry, przerywany kaszel (nawet do 2-6 tygodni);
• trzeszczenia i rzężenia w płucach;
• czasami świszczący, suchy kaszel;
• ból głowy;
• katar;
• przekrwienie bądź zapalenie spojówek;
• ból gardła;
• wystąpienie drgawek;
• zapalenie krtani;
• ostre zapalenie ucha środkowego;
• zapalenie zatok;
• u noworodków obserwuje się przypadki bezdechu.

Co ważne, Chlamydophila pneumoniae jest czynnikiem etiologicznym zapalenia płuc, które może przebiegać bezobjawowo, w formie łagodnej lub ciężkiej. Diagnostyka tego typu zapalenia płuc może być wyzwaniem, ponieważ wymaga odróżnienia od innych atypowych form tej choroby oraz od zapalenia płuc o etiologii wirusowej. W przypadku dzieci zakażenia górnych dróg oddechowych w 6–22% są spowodowane przez chlamydie.

Chlamydia u dzieci – jakie badania wykonać?

W celu zdiagnozowania chlamydii u dzieci głównie wykorzystuje się metody hodowlane oraz badania serologiczne. Wprowadzenie testów opartych na technologii kwasów nukleinowych (NAAT) pozwoliło na rozszerzenie zakresu badań przesiewowych w populacji w kierunku wykrywania infekcji chlamydiowej.

Badania te umożliwiają precyzyjne i szybkie identyfikowanie obecności patogenu, co jest kluczowe dla wczesnego rozpoznania i skutecznego leczenia. Dzięki temu możliwe jest ograniczenie rozprzestrzeniania się infekcji wśród dzieci oraz zapobieganie długoterminowym powikłaniom zdrowotnym.

Leczenie – chlamydia u dzieci i niemowląt

W leczeniu zapalenia spojówek wywołanego przez Chlamydia trachomatis zaleca się stosowanie erytromycyny podawanej doustnie. W sytuacji, gdy pacjent cierpi na zapalenie płuc, leczenie może obejmować zarówno erytromycynę, jak i azytromycynę. W przypadku infekcji narządów płciowych zalecane są doksycyklina lub azytromycyna, jednak dla dzieci poniżej 6. miesiąca życia preferowana jest erytromycyna.

Jeżeli istnieje podejrzenie zakażenia bakterią Chlamydia pneumoniae, przeprowadza się badanie serologiczne, w tym test mikroimmunofluorescencji (MIF). W przypadku otrzymania pozytywnego wyniku tego testu w leczeniu stosuje się erytromycynę, azytromycynę lub klarytromycynę. Dzieci, które ukończyły 8 lat, mogą być leczone doksycykliną.

Chlamydia u dziecka – profilaktyka sposobem na uniknięcie poważnych powikłań

Zapobieganie zakażeniu chlamydią u dzieci jest kluczowe dla ochrony ich zdrowia. Niezwykle ważna w tym kontekście jest wiedza na temat zdrowego stylu życia, higieny osobistej oraz zagrożeń związanych z zachowaniami ryzykownymi, która może pomóc w zapobieganiu zakażeniom. Dlatego ważne jest, aby zarówno dzieci, jak i osoby dorosłe były odpowiednio edukowane na temat chorób przenoszonych drogą płciową i innych infekcji. Zakażeniu Chlamydia trachomatis można zapobiec również poprzez przebywanie w związku monogamicznym przez kobietę będącą w ciąży oraz zachowanie higieny w sytuacjach intymnych (m.in. niedzielenie się zabawkami erotycznymi z innymi oraz mycie ich po użyciu, nakładanie prezerwatywy na wibrator).

Nieleczona chlamydia lub nieprawidłowo leczone zakażenie chlamydią u dzieci może prowadzić do rozwoju poważnych komplikacji zdrowotnych. Wśród najbardziej niepokojących skutków wymienić należy:

• astmę oskrzelową;
• zapalenia wsierdzia lub mięśnia sercowego wskutek zakażenia Chlamydia pneumoniae.

Z tego względu doświadczenie chlamydiozy może mieć długotrwały i negatywny wpływ na stan zdrowia dziecka w przyszłości. Aby uniknąć takich konsekwencji, kluczowe jest przeprowadzenie właściwych badań diagnostycznych, gdy istnieje podejrzenie zakażenia.

FAQ

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące chlamydii u dzieci.