Szkarlatyna – leki

Najważniejsze informacje

• Antybiotyk stanowi podstawę leczenia szkarlatyny. Najczęściej stosuje się penicylinę fenoksymetylową (penicylinę V), a u dzieci, które mają trudności z jej przyjmowaniem, amoksycylinę w formie zawiesiny.
• W przypadku uczulenia na penicyliny alternatywą są makrolidy (azytromycyna, klarytromycyna, erytromycyna), a w niektórych sytuacjach – cefalosporyny I generacji (np. cefadroksyl).
• Kluczowe jest prawidłowe stosowanie antybiotyków: przyjmowanie ich o stałych porach oraz ukończenie całej kuracji, co zapobiega nawrotom choroby i nosicielstwu paciorkowców.
• Szybszy powrót do zdrowia wspierają także leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe, preparaty łagodzące ból gardła, odpowiednie nawodnienie oraz odpoczynek.

Szkarlatyna to choroba bakteryjna wywoływana przez paciorkowce, która wymaga leczenia antybiotykami – najczęściej penicyliną. Kuracja trwa zwykle 10 dni i musi być przeprowadzona w pełnym zakresie. Ważne jest również leczenie objawowe, które łagodzi dolegliwości, takie jak: gorączka, ból gardła czy wysypka, ułatwiając powrót do zdrowia i poprawiając komfort chorego. Jaki antybiotyk na szkarlatynę dla dziecka może przepisać lekarz i jak go stosować? 

Leki na szkarlatynę – jak wygląda leczenie farmakologiczne?

Farmakologiczne leczenie szkarlatyny (płonicy) opiera się przede wszystkim na zastosowaniu antybiotyku, który skutecznie zwalcza bakterie Streptococcus pyogenes. Dzięki właściwie prowadzonej terapii choroba przebiega szybciej, a ryzyko powikłań, takich jak gorączka reumatyczna czy ostre kłębuszkowe zapalenie nerek, jest znacząco ograniczone.

Podstawą leczenia jest właściwy dobór antybiotyku oraz czas jego podawania. Terapia musi być prowadzona ściśle według zaleceń specjalisty – leki należy przyjmować w odpowiednich dawkach i w regularnych odstępach czasu, aby zapewnić ich skuteczność.

Konieczne jest również dostosowanie formy antybiotyku do wieku pacjenta. U dzieci stosuje się najczęściej zawiesiny doustne, które ułatwiają przyjmowanie leku i gwarantują odpowiednią dawkę, zapewniając bezpieczeństwo oraz skuteczność terapii.

Antybiotyki na szkarlatynę – podstawa leczenia

Lekiem pierwszego wyboru jest penicylina fenoksymetylowa (penicylina V) podawana doustnie przez 10 dni, w dawce ustalanej indywidualnie przez lekarza. Działa bakteriobójczo – hamuje syntezę ściany komórkowej bakterii, prowadząc do ich rozpadu i eliminacji z organizmu. Już po 24 godzinach od rozpoczęcia terapii osoba chora przestaje zarażać, co ma ogromne znaczenie dla zahamowania szerzenia się infekcji wśród domowników i rówieśników.

U dzieci, szczególnie przy łagodnym przebiegu szkarlatyny, często stosuje się amoksycylinę w formie zawiesiny, która dzięki łagodnemu smakowi ułatwia podawanie najmłodszym pacjentom, a jednocześnie skutecznie zwalcza paciorkowce. Terapia trwa zazwyczaj 10 dni, co pozwala w pełni zapobiec powikłaniom.

W przypadku uczulenia na penicyliny lekarz może zastosować antybiotyki z grupy makrolidów – azytromycynę, klarytromycynę czy erytromycynę – które hamują namnażanie bakterii poprzez blokowanie syntezy białek. Alternatywą bywają również cefalosporyny I generacji (np. cefadroksyl lub cefaleksyna) o podobnym mechanizmie działania do penicylin, lecz z większą tolerancją u większości pacjentów z nadwrażliwością na niektóre leki β-laktamowe. W wyjątkowych przypadkach stosuje się także klindamycynę.

Odpowiednio dobrany antybiotyk na szkarlatynę jest kluczowy dla szybkiego powrotu do zdrowia. Nie tylko łagodzi objawy i skraca czas choroby, ale chroni także przed poważnymi powikłaniami, takimi jak: gorączka reumatyczna, ostre kłębuszkowe zapalenie nerek czy zapalenie mięśnia sercowego.

Jak stosować antybiotyki na szkarlatynę?

Aby terapia antybiotykowa była skuteczna i bezpieczna, należy przestrzegać kilku istotnych zasad.

• Lek należy przyjmować regularnie, o stałych porach, co pozwala utrzymać stałe stężenie antybiotyku we krwi i zapewnia jego maksymalną skuteczność w zwalczaniu Streptococcus pyogenes.
• Nie należy przerywać antybiotykoterapii przed czasem, nawet jeśli objawy ustąpią wkrótce po rozpoczęciu leczenia (najczęściej penicyliną na szkarlatynę). Zbyt wczesne zakończenie kuracji zwiększa ryzyko nawrotu choroby oraz sprzyja utrwaleniu nosicielstwa paciorkowców, co może prowadzić do dalszego szerzenia się zakażenia.
• Równoległe stosowanie probiotyków może wspierać ochronę mikroflory jelitowej i jej odbudowę w trakcie antybiotykoterapii, co ma szczególne znaczenie u dzieci oraz u osób leczonych przez dłuższy czas.
• W przypadku dzieci – szczególnie w wieku przedszkolnym i szkolnym, u których szkarlatyna występuje najczęściej – prawidłowe stosowanie antybiotyków ma kluczowe znaczenie. Przerwanie kuracji lub niestosowanie się do zaleceń lekarza może prowadzić do nawrotów infekcji, zwiększać ryzyko powikłań (m.in. gorączki reumatycznej czy ostrego kłębuszkowego zapalenia nerek), a także utrudniać leczenie kolejnych zakażeń paciorkowcowych.
• Ważne jest również, aby antybiotyk stosować zgodnie z zaleceniami lekarza — zarówno pod względem dawki, częstotliwości, jak i czasu leczenia. Dobór odpowiedniej postaci leku (np. zawiesiny u młodszych dzieci) ułatwia prawidłowe podawanie i zwiększa skuteczność terapii.

Leki wspomagające leczenie płonicy

Oprócz stosowania antybiotyku, bardzo ważne jest leczenie objawowe, które wspiera organizm w walce z infekcją i łagodzi dolegliwości związane ze szkarlatyną. 

• Leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe – najczęściej paracetamol lub ibuprofen. Pomagają obniżyć gorączkę oraz złagodzić ból gardła, a często także ból głowy i brzucha, co znacząco poprawia komfort pacjenta. Dawkowanie powinno być dostosowane do masy ciała dziecka. Nie należy łączyć kilku preparatów zawierających tę samą substancję czynną ani podawać kwasu acetylosalicylowego dzieciom ze względu na ryzyko zespołu Reye’a.
• Preparaty łagodzące ból i podrażnienie gardła – środki o działaniu nawilżającym lub miejscowo przeciwzapalnym mogą zmniejszać podrażnienie błon śluzowych oraz ułatwiać przełykanie u starszych dzieci i dorosłych. Tabletki do ssania nie są odpowiednie dla małych dzieci ze względu na ryzyko zadławienia – u najmłodszych stosuje się roztwory, aerozole lub płukanki zalecone przez lekarza.
• Suplementacja w przypadku niedoborów – witaminy (np. witamina C, witaminy z grupy B, witamina D) mogą wspierać odporność i regenerację organizmu w czasie choroby, ale nie leczą samej szkarlatyny. Stosuje się je tylko wtedy, gdy stwierdzono niedobory lub lekarz uzna to za konieczne. Nadmiar witamin może być szkodliwy, dlatego rutynowe podawanie suplementów dzieciom lub dorosłym z prawidłową dietą nie jest zalecane.

Antybiotykoterapia połączona z leczeniem objawowym wspiera organizm w zwalczaniu infekcji, przyczynia się do łagodniejszego przebiegu choroby i zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań. W przypadku utrzymującej się wysokiej gorączki, trudności z oddychaniem, objawów odwodnienia lub innych niepokojących symptomów należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

Nie tylko leki – domowe sposoby na szkarlatynę

Domowe sposoby mogą złagodzić objawy i poprawić komfort pacjenta, ale nie zastępują antybiotykoterapii. Wszelkie metody wspomagające warto omówić z lekarzem lub farmaceutą, szczególnie w przypadku leczenia szkarlatyny u dzieci.

• Miód – działa łagodząco i wspomaga ochronę błon śluzowych gardła. Można dodawać go do letnich napojów lub podawać na łyżeczce (tylko u dzieci powyżej 1. r.ż.). Miodu nie stosuje się u niemowląt ze względu na ryzyko botulizmu.
• Napary ziołowe (szałwia, rumianek, lipa, tymianek) – wykazują działanie przeciwzapalne i antyseptyczne. Mogą być stosowane do płukania gardła lub wypijane w postaci ciepłej herbaty kilka razy dziennie.
• Inhalacje z solą fizjologiczną lub naparem z rumianku – pomagają nawilżyć śluzówkę gardła i nosa, ułatwiają oddychanie oraz łagodzą kaszel. U małych dzieci należy je stosować wyłącznie pod nadzorem dorosłych, aby uniknąć poparzenia gorącą parą.
• Ciepłe okłady na szyję – mogą zmniejszyć dyskomfort i ból gardła, szczególnie u dzieci. Należy uważać, aby nie były zbyt gorące, aby uniknąć poparzeń.
• Odpowiednia dieta – posiłki powinny być miękkie, letnie i delikatne w smaku (np. zupy krem, purée, gotowane warzywa). Warto unikać potraw pikantnych, kwaśnych lub bardzo gorących, które mogą dodatkowo podrażniać gardło.
• Odpoczynek i sen – pozwalają organizmowi skuteczniej zwalczać infekcję.
• Nawodnienie – regularne przyjmowanie płynów wspomaga proces zdrowienia, zwłaszcza przy wysokiej gorączce i bólu gardła.

Pobierz aplikację

Receptomat w telefonie!

Dbaj o zdrowie tak jak Ci wygodnie!

Aplikacja Receptomat to innowacyjne rozwiązanie telemedyczne, które pozwala dbać o ciągłość leczenia w prosty sposób. Usługi medyczne są dostępne dla Ciebie przez 7 dni w tygodniu! Umów się na teleporadę, prześlij dokumentację medyczną, ustaw powiadomienia o lekach. Wygodnie, szybko, niezawodnie.

Pobierz naszą aplikację