Kłykciny kończyste – czym są, zakażenie, objawy u kobiet i mężczyzn

Najważniejsze informacje:

• Kłykciny kończyste to nazwa choroby wenerycznej wywołanej zakażeniem brodawczaka ludzkiego (HPV).
• Wirus przenosi się drogą płciową, zarówno podczas stosunku płciowego, jak i kontaktu z zakażoną skórą. 
• Choroba weneryczna objawia się zmianami skórnymi, które w zależności od stopnia jej zaawansowania przybierają postać brodawek, zgrubień naskórka i kalafiorowatych wykwitów.
• Kłykciny występują przede wszystkim w okolicy narządów płciowych. Niekiedy diagnozowane są kłykciny kończyste w okolicach odbytu. Rzadziej diagnozuje się kłykciny w obrębie jamy ustnej.
• Brodawki weneryczne na narządach płciowych występują zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. 

Charakterystyczne zmiany skórne, określane jako kłykciny kończyste, to jedna z częstszych chorób przenoszonych drogą płciową. Szacuje się, że kłykciny, nazywane zamiennie brodawkami płciowymi lub wenerycznymi, występują u 1% osób aktywnych seksualnie. Czym są kłykciny kończyste? Jakie są objawy infekcji HPV? W jakich miejscach u kobiet i mężczyzn występują zmiany skórne? Jak dochodzi do zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego? Wyjaśniamy!

Czym są kłykciny kończyste?

Kłykciny kończyste (łac. condylomata acuminata), znane również jako brodawki płciowe lub brodawki weneryczne, to powszechna infekcja, którą wywołuje wirus brodawczaka ludzkiego – HPV. 

Do zakażenia dochodzi najczęściej podczas stosunku. Choroba jest przenoszona drogą płciową w trakcie kontaktów waginalnych, oralnych i analnych. Dotyka zarówno mężczyzn, jak i kobiety.

Wirus występuje w różnych odmianach – niektóre z nich mogą prowadzić do powstania kłykcin w okolicach narządów płciowych.

Jak wyglądają kłykciny kończyste?

Kłykciny kończyste to małe, miękkie narośla lub guzki, które mogą pojawić się w okolicach narządów płciowych, odbytu lub w jamie ustnej. Charakteryzują się brodawkowatą strukturą, często przypominając różyczki lub kalafiora. Przybierają kolor skóry lub nieco bledszy od niej odcień. 

Czym wywołane są kłykciny kończyste? Przyczyny infekcji

Głównym sprawcą kłykcin kończystych jest wirus HPV (ang. human papilloma virus). Za zakażenie odpowiedzialne są niektóre typy tego wirusa – zwłaszcza typ 6 i typ 11.

Te dwie odmiany wirusa są najczęściej związane z występowaniem kłykcin narządów płciowych.

Nie wszyscy zarażeni wirusem HPV rozwijają kłykcie kończyste – niektórzy mogą być nosicielami wirusa bez objawów. 

Kłykciny kończyste – drogi zakażenia 

Wirus HPV, który jest odpowiedzialny za kłykciny kończyste, przenosi się głównie drogą płciową. Kontakt z zakażoną skórą lub błoną śluzową, zwłaszcza podczas stosunku płciowego, stanowi najczęstszy sposób zakażenia. 

Istnieją rzadkie przypadki, w których kłykciny kończyste mogą pojawić się z powodu innych czynników, takich jak uraz skóry, zaburzenia immunologiczne czy też inne infekcje. 

Kto jest narażony na wystąpienie kłykcin kończystych?

Na powstawanie kłykcin kończystych narażone są zwłaszcza osoby, które często zmieniają partnerów seksualnych lub w trakcie stosunków nie używają prezerwatywy.

Ryzyko zachorowania jest również zwiększone w przypadku wczesnej inicjacji seksualnej. Na zakażenie podatne są też kobiety stosujące długotrwale antykoncepcję hormonalną. 

Poza tym prawdopodobieństwo zakażenia jest wyższe w przypadku obniżonej odporności organizmu. Również palenie tytoniu może powodować zwiększone ryzyko zachorowania. 

Rozwojowi kłykcin kończystych sprzyja też brak odpowiedniej higieny intymnej.

Jak rozpoznać kłykciny kończyste? Wygląd zmian skórnych

Rozpoznanie kłykcin kończystych jest możliwe na podstawie charakterystycznego wyglądu zmian skórnych. W niektórych przypadkach mogą one być niewidoczne gołym okiem. 

Wtedy wdrażana jest pomocnicza diagnostyka kłykcin kończystych, obejmująca badanie dermatoskopowe lub testy diagnostyczne, takie jak badanie cytologiczne czy też testy molekularne na obecność wirusa HPV. W początkowym stadium kłykciny kończyste mogą rozwijać się bezobjawowo. 

Rodzaje kłykcin kończystych

Istnieje kilka różnych rodzajów kłykcin kończystych, które podzielić można ze względu na lokalizację i wygląd. Pierwszym rodzajem są kłykciny genitalne, które pojawiają się w okolicach narządów płciowych – są to np. kłykciny na penisie, kłykciny na wargach sromowych oraz kłykciny kończyste pochwy. 

Kolejnymi są kłykciny odbytu, które mogą występować zarówno zewnętrznie, jak i wewnętrznie. 

Kłykciny płaskie są bardziej rozległe, a jednocześnie często trudne do zauważenia gołym okiem. Inny rodzaj to kłykciny rogowaciejące, które charakteryzują się twardymi, rogowatymi wykwitami. 

Brodawki płciowe i ich objawy. Kłykciny kończyste u kobiet i mężczyzn

Objawy kłykcin kończystych to charakterystyczne zmiany skórne, które w zależności od stopnia zaawansowania choroby przybierają postać:

• brodawek,
• zgrubień naskórka,
• wyrośli grudkowo-guzkowych, 
• kalafiorowatych wykwitów.

Brodawki płciowe mogą być pojedyncze lub grupować się w klastry, powodując świąd i pieczenie, ból w trakcie stosunku, krwawienie lub wysięk w okolicy zmian skórnych.

W niektórych przypadkach kłykciny kończyste u kobiet i mężczyzn mogą występować bezobjawowo.

Kłykciny kończyste – objawy u kobiet

W przypadku kobiet kłykciny kończyste lokalizują się głównie na wargach sromowych większych i mniejszych – tzw. kłykciny kończyste sromu, w okolicach łechtaczki, w przedsionku pochwy, na ścianach i w ujściu pochwy, w okolicy ujścia cewki moczowej, w obrębie szyjki macicy (w błonie śluzowej części pochwowej) i w okolicy odbytu.

Objawy kłykcin kończystych u kobiet obejmować mogą swędzenie, pieczenie, krwawienia między miesiączkami czy ból podczas stosunku płciowego lub dyskomfort towarzyszący defekacji.

Z uwagi na rozprzestrzenianie się choroby wywołanego przez wirusa brodawczaka ludzkiego, kluczowe jest jej szybkie rozpoznanie. W razie wystąpienia objawów mogących świadczyć o zakażeniu wirusem brodawczaka ludzkiego, wywołującym kłykciny kończyste, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem, który wdroży odpowiednią metodę leczenia kłykcin.

Kłykciny kończyste – objawy u mężczyzn

Kłykciny kończyste u mężczyzn mogą pojawić się w formie zmian skórnych zlokalizowanych w różnych miejscach. Najczęstsze są kłykciny kończyste na penisie, mosznie, okolicy żołędzi prącia, wewnętrznej blaszce napletka, rowku zażołędnym, wędzidełku, ujściu cewki moczowej, kroczu, okolicy odbytu czy w okolicach pachwin. 

Podobnie jak u kobiet, kłykciny kończyste u mężczyzn powodują swędzenie i pieczenie oraz dyskomfort w trakcie stosunku lub defekacji (przy brodawkach płciowych odbytu).

Wystąpienie zmian skórnych w okolicach intymnych jest niepokojącym objawem kłykcin kończystych. Te, jak w przypadku innych chorób przenoszonych drogą płciową, wymagają konsultacji lekarskiej. Specjalista po rozpoznaniu zmian zaleci właściwe leczenie kłykcin kończystych.

Bezobjawowa infekcja HPV

Infekcja wirusem brodawczaka ludzkiego może przebiegać bezobjawowo – szacuje się, że dotyczy to 50% wszystkich przypadków zakażenia HPV.

Choroby przenoszone drogą płciową mogą jednak rozwinąć się nawet po kilku latach od zakażenia. Wtedy bardzo trudno jest wykryć źródło infekcji za którą odpowiada wirus brodawczaka ludzkiego.

U wielu osób infekcja HPV przechodzi samoistnie.

Jak szybko rozwija się zakażenie kłykcinami kończystymi?

Czas od momentu zakażenia wirusem HPV do pojawienia się kłykcin kończystych w obrębie narządów płciowych (np. kłykciny szyjki macicy) lub kłykcin genitalnych (np. w kanale odbytu) może być zróżnicowany i wynosić od kilku tygodni do kilku miesięcy. 

Średni okres ich wylęgania trwa 3 miesiące. Różnice te mogą wynikać z wielu czynników, w tym indywidualnej odporności organizmu oraz odmiany wirusa HPV. Brodawki płciowe wywołane typami 6 i 11 wirusa HPV należą do najbardziej zakaźnych.

Jak zapobiegać kłykcinom kończystym?

Nie zawsze po zakażeniu wirusem HPV pojawiają się widoczne objawy kłykcin kończystych (narządów płciowych, odbytu lub jamy ustnej), co utrudnia kontrolę nad rozprzestrzenianiem się infekcji.

Regularne badania kontrolne oraz stosowanie środków ochronnych podczas kontaktów seksualnych są niezbędne, aby zminimalizować ryzyko zakażenia i rozwoju kłykcin kończystych.