Wirus HPV a ciąża – objawy, badania, leczenie

Najważniejsze informacje

• Wirus HPV stanowi czynnik ryzyka rozwoju raka szyjki macicy, a także nowotworu pochwy, odbytu, sromu i gardła. Ograniczenia związane z leczeniem onkologicznym w czasie ciąży mogą pogarszać rokowania pacjentek.
• Bezobjawowe zakażenie wirusem HPV nie stanowi przeciwwskazania do zajścia w ciążę. W przypadku wysokoonkogennych typów wirusa konieczna jest konsultacja ze specjalistą.
• Wirus HPV może powodować problemy z płodnością, m.in. trudności z zagnieżdżeniem zarodka w endometrium. Zakażenie u mężczyzn może ograniczać ruchomość plemników.
• Ryzyko przeniesienia wirusa HPV na dziecko w trakcie porodu jest bardzo niskie, jednak w niektórych przypadkach może prowadzić do rozwoju brodawczaka krtani u noworodka.

HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego, występuje w przeszło 100 różnych odmianach. Statystyki wskazują, że niemal każda osoba, która jest aktywna seksualnie, przynajmniej raz w życiu zetknie się z tym wirusem. I chociaż infekcje HPV nie wywołują z reguły żadnych objawów i ustępują samoczynnie po kilku miesiącach, to stanowią powód do zmartwień dla kobiet spodziewających się dziecka. Sprawdź, czy zakażenie wirusem HPV w ciąży jest niebezpieczne dla przyszłej mamy i rozwijającego się płodu.

Zakażenie HPV u kobiet

Wirus brodawczaka ludzkiego, znany jako HPV (łac. Human Papillomavirus), obejmuje różnorodne typy, które klasyfikuje się w zależności od potencjalnego ryzyka wywołania nowotworów. Typy o wysokim ryzyku onkogennym, takie jak HPV 16 i 18, mogą przyczynić się do rozwoju raka szyjki macicy. Z kolei typy niskoonkogenne (np. HPV 6, 11) są zazwyczaj odpowiedzialne za powstawanie łagodnych zmian, takich jak np. brodawczaki krtani. Należy jednak mieć świadomość, że samo nosicielstwo HPV nie oznacza automatycznego rozwoju raka szyjki macicy, gdyż wiele zakażeń przebiega bez wyraźnych objawów i często dochodzi do ich samoistnego ustąpienia.

Zakażenie HPV często ma miejsce w wyniku kontaktów seksualnych. Chociaż stosowanie prezerwatyw może obniżyć ryzyko transmisji wirusa, nie gwarantuje pełnej ochrony przed nim. Istnieje również możliwość zakażenia się przez współużytkowanie przedmiotów osobistych, np. ręczników lub korzystanie z toalet w miejscach publicznych. Potencjalnym źródłem zakażenia mogą być też salony kosmetyczne, zwłaszcza jeśli nie przestrzega się w nich odpowiednich standardów higienicznych. Ze względu na spadek odporności w ciąży kobiety spodziewające się dziecka powinny zachować szczególną ostrożność.

HPV a zajście w ciążę

Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) nie wyklucza możliwości poczęcia dziecka. Warto jednak zaznaczyć, że obecność patogenu może niekiedy komplikować proces starania się o potomstwo.  Wynika to m.in. z obniżonej zdolności zarodka do zagnieżdżenia się w endometrium, czyli w błonie śluzowej macicy. Dodatkowo istnieje ryzyko, że HPV może bezpośrednio wpływać na uszkodzenie zarodka.

W przypadku mężczyzn infekcja HPV może negatywnie oddziaływać na płodność poprzez ograniczenie ruchliwości plemników. Statystyki wskazują, że wirus ten jest stwierdzany trzy do czterech razy częściej u panów borykających się z problemami związanymi z płodnością. Obecność HPV w nasieniu może przyczyniać się do zwiększenia ryzyka niepłodności oraz może mieć wpływ na ryzyko poronienia.

Z tego powodu każda kobieta, która przeszła już infekcję wywołaną HPV, powinna podzielić się tą informacją ze swoim lekarzem prowadzącym. Ważne jest też, aby dokładnie opisała wszelkie dolegliwości, z którymi zmaga się obecnie i które być związane z infekcją, np. nawracające infekcje dróg moczowych lub występowanie brodawek narządów płciowych (kłykcin kończystych).

Podczas wizyty u ginekologa warto szczegółowo omówić ewentualne nieprawidłowości wykryte w badaniu cytologicznym i o przeprowadzonych w przeszłości zabiegach na szyjce macicy. Lekarz, dysponując pełnym obrazem sytuacji, może zdecydować o przeprowadzeniu dodatkowych badań diagnostycznych oraz zastosowaniu odpowiednich środków zapobiegawczych w przypadku pojawienia się komplikacji. Z uwagi na fakt, że zakażenie HPV może zwiększać ryzyko rozwoju nowotworów, kobieta zmagająca się z HPV w ciąży będzie podlegać specjalistycznej opiece medycznej, pozwalające zapewnić jej jak najlepsze warunki i bezpieczeństwo dla rozwijającego się płodu.

Badanie na HPV w ciąży – czy warto przeprowadzić je jeszcze przed zajściem w ciążę?

Przed podjęciem decyzji o staraniu się o dziecko rekomenduje się przeprowadzenie kompleksowych badań medycznych. Wśród nich znajdują się testy wykrywające choroby przenoszone drogą płciową, takie jak testy na obecność wirusa HIV, kiły, rzeżączki i chlamydii. Warto także rozważyć wykonanie badania w kierunku wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV), który jest często spotykanym patogenem przenoszonym przez kontakty seksualne. Ginekolodzy mogą zlecić takie badanie, szczególnie jeśli pacjentka miała w przeszłości infekcje HPV lub niepokojące wyniki poprzednich badań cytologicznych.

Mimo że większość zakażeń HPV ma charakter przemijający i nie wiąże się z poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi, istnieje ryzyko pojawienia się komplikacji w trakcie ciąży. Dlatego wiele kobiet pragnących zostać matkami decyduje się na wczesne wykrycie tego wirusa. Konsultacja z ginekologiem pozwoli na ocenę indywidualnego ryzyka i ustalenie odpowiednich środków profilaktycznych w kontekście planowania powiększenia rodziny.

Wirus HPV a ciąża – czy wirus jest groźny dla ciężarnych?

W początkowym okresie ciąży zakażenie wirusem HPV może przyczynić się do zwiększenia ryzyka wystąpienia poronienia. Istnieje również prawdopodobieństwo, że infekcja wpłynie na ograniczenie prawidłowego rozwoju dziecka w łonie matki, a także może być przyczyną poronienia lub przedwczesnego rozpoczęcia porodu.

Ryzyko transmisji wirusa HPV na noworodka podczas porodu siłami natury lub przez cesarskie cięcie jest bardzo małe. Jednakże, w nielicznych sytuacjach, u dzieci matek zarażonych wirusem HPV i mających kłykciny kończyste może dojść do pojawienia się brodawek w obrębie gardła. W przypadku, gdy u noworodka rozwinie się brodawczak krtani, istnieje ryzyko zablokowania dróg oddechowych, dlatego niekiedy konieczne jest zastosowanie terapii laserowej. Jest to procedura mająca na celu przywrócenie prawidłowej funkcji oddechowej u dziecka.

HPV w ciąży – objawy

Ze względu na zmiany w układzie hormonalnym i immunologicznym objawy wirusa HPV w ciąży mogą się różnić się od tych, które obserwują u siebie osoby niespodziewające się dziecka. Kłykciny kończyste w ciąży mogą się powiększać, rozmnażać lub krwawić. Jest to efekt zmian hormonalnych oraz wzmożonego ukrwienia w rejonie genitaliów.

Chociaż uważa się, że infekcja HPV jest główną przyczyną zmian przednowotworowych i nowotworowych na szyjce macicy, to często przebiega bez wyraźnych objawów – zarówno u kobiet w ciąży, jak i u pozostałych pacjentek. Dlatego też, w ramach profilaktyki, przeprowadza się badanie cytologiczne podczas wizyt prenatalnych. To badanie pozwala na wczesne wykrycie ewentualnych nieprawidłowości. Jeśli podczas badania cytologicznego zostaną zauważone jakiekolwiek anomalie, konieczne może być przeprowadzenie dalszych procedur diagnostycznych, takich jak kolposkopia. Wszystkie niepokojące zmiany w obrębie szyjki macicy powinny być niezwłocznie skonsultowane z ginekologiem, gdyż mogą one zwiększać ryzyko komplikacji ciążowych.

Leczenie HPV w ciąży – na czym polega?

Niestety leczenie kłykcin w ciąży wiąże się z pewnymi ograniczeniami, ponieważ nie wszystkie metody są w pełni bezpieczne dla rozwijającego się płodu . Chociaż krioterapia, czyli metoda polegająca na zamrażaniu zmian, jest zazwyczaj akceptowalna dla przyszłych matek, to stosowanie niektórych maści czy środków ziołowych może nieść za sobą ryzyko. Z tego względu kluczowe jest, aby leczenie było przeprowadzane pod nadzorem specjalisty. Lekarz powinien ocenić sytuację i zdecydować, czy w danym przypadku lepiej jest wstrzymać się z terapią do czasu po urodzeniu dziecka.

Szczepienie HPV w ciąży – czy można je wykonać?

Szczepienie HPV jest zalecane ze względu na możliwość zwiększenia odporności organizmu na infekcje wywołane przez ten patogen. Stanowi to element profilaktyki takich problemów zdrowotnych jak brodawki płciowe, zmiany przednowotworowe oraz rak szyjki macicy, sromu, odbytu i pochwy. Mimo zaleceń szczepionka ta nie jest obowiązkowa, a Narodowy Fundusz Zdrowia nie finansuje jej dla osób dorosłych.

Szczepienie przeważnie przeprowadza się wśród dziewcząt w okresie dojrzewania. Nie zaleca się jednak podawania szczepionki kobietom w ciąży. Chociaż najnowsze badania nie wykazały negatywnego wpływu szczepionki na przebieg ciąży oraz zdrowie dziecka, to jednak brakuje jednoznacznych dowodów naukowych, które by to potwierdziły. W związku z tym w przypadku ciężarnych stosowanie szczepionki pozostaje kwestią otwartą.

FAQ

Odpowiedzi na najczęstsze pytania dotyczące wirusa HPV w ciąży.