Łzawienie oczu – co może oznaczać? Poznaj przyczyny i metody leczenia

Najważniejsze informacje:

• Łzawienie oczu to nadmierne wydzielanie łez lub problem z ich odprowadzeniem.
• Najczęstszą przyczyną łzawienia oczu jest podrażnienie powierzchni oka spowodowane obecnością ciała obcego, infekcją, suchością lub oddziaływaniem innych czynników drażniących.
• Sposoby leczenia łzawienia oczu zależą od konkretnych przyczyn dolegliwości.

Nadmierne łzawienie oczu może być dokuczliwą dolegliwością wywoływaną przez wiele różnorodnych czynników. Łzawienie i pieczenie oczu może być objawem zwiastującym niektóre choroby, ale częściej wynika z podrażnienia narządu wzroku, alergii lub nieprawidłowości w przewodach łzowych. Dowiedz się, z czego może wynikać dolegliwość. Czy są dostępne krople na łzawiące oczy? Poznaj inne, domowe sposoby na piekące i łzawiące oczy!

Łzawienie oczu — przyczyny

Łzawieniem oczu określa się stan, w którym gruczoły łzowe wydzielają nadmierną ilość łez lub kanały łzowe nie są w stanie ich odprowaddzić.

W warunkach fizjologicznych łzy stanowią barierę ochronną oka, zapewniając mu prawidłowe nawilżenie i umożliwiając oczyszczanie. Łzy powinny być niezauważalnie odprowadzane przez kanalik łzowy i przewód nosowo-łzowy. Ich wypływanie z oczu wynika z ograniczonych możliwości kanalików łzowych i zwykle świadczy o nadmiernej produkcji łez lub zatkaniu przewodu łzowego.

Ponieważ łzawienie oczu jest najczęściej reakcją obronną narządu wzroku, dochodzi do niej zwykle w wyniku podrażnienia oka, stanów zapalnych lub suchości gałki ocznej.  

Łzawienie oczu — czynniki drażniące

Wśród czynników wywołujących podrażnienia doprowadzające do łzawienia oka można wyróżnić:

• obecność ciała obcego w oku — w wyniku przedostania się ciała obcego na powierzchnię oka dochodzi do silnego podrażnienia objawiającego się najczęściej bólem, pieczeniem oczu i łzawieniem oraz wzmożoną potrzebą mrugania. Po pewnym czasie dochodzi do zaczerwienienia oka, niekiedy zauważalne jest również pogorszenie widzenia,
• podwinięcie powieki — nieprawidłowe ustawienie powieki wiąże się z ryzykiem drażnienia gałki ocznej przez rzęsy,
• alergeny — alergeny wziewne, szczególnie pyłki roślin lub sierść, mogą wywoływać reakcje uczuleniowe, takie jak swędzenie, pieczenie, łzawienie oczu i katar,
• soczewki kontaktowe — zdarza się, że długotrwałe noszenie soczewek kontaktowych powoduje łzawienie oczu. Często objaw może też wynikać z zabrudzenia szkieł,
• urazy i uszkodzenia rogówki — dochodzi do nich w wyniku obecności ciała obcego lub chorób oczu. Zwykle łzawieniu oczu towarzyszy silny ból i światłowstręt.

Stany zapalne powodujące łzawienie oczu

Stany zapalne w obrębie narządu wzroku mogą doprowadzać do nadmiernego wydzielania łez. Piekące i łzawiące oczy mogą zwiastować zapalenie spojówek, brzegu powiek lub jęczmień. Zwykle po pewnym czasie dochodzą inne objawy np. obrzęk, wydzielina ropna, przekrwienie lub światłowstręt.

Powodem łzawienia oczu może być również gradówka, czyli niebolesny guzek widoczny pod powieką, powstający w wyniku obecności stanu zapalnego spowodowanego zablokowaniem ujścia gruczołu tarczkowego. Pojawienie się nawet bardzo niewielkich zmian pod powieką może podrażniać gałkę oczną i powodować łzawienie oka.

Niektórzy pacjenci zarażeni koronawirusem skarzą się na łzawienie oczu. COVID może objawiać się nietypowymi objawami dotyczącymi narządu wzroku, takimi jak ból i pieczenie oczu, któremu może towarzyszyć katar i łzawienie oczu. Bywa, że są to jedyne symptomy zakażenia.

Inne przyczyny łzawienia oczu

Ból głowy i łzawienie oczu mogą również wynikać z długotrwałej pracy przed komputerem, szczególnie w przypadku występowania nieskorygowanych wad wzroku. Wówczas nadmierne skupienie wzroku i długotrwałe napięcie gałek ocznych może doprowadzać do łzawienia oczu, bólów głowy i zawrotów, a nawet nudności. 

Szczypanie i łzawienie oczu mogą być objawami zespołu suchego oka. Czasami odczuwane dolegliwości mogą przypominać te związane z obecnością ciała obcego w oku. Łzawienie oka może nasilać się pod wpływem wiatru, suchego, a zwłaszcza ciepłego powietrza oraz dymu. Objawem świadczącym o suchym oku może być również łzawienia oczu przy ziewaniu oraz łzawienia oczu na słońcu.

Zatkanie przewodu nosowo-łzowego

Do łzawienia może dochodzić również w wyniku niedostatecznego odprowadzania łez przez przewód nosowo-łzowy. Wówczas łzawienie oczu nie jest efektem nadprodukcji łez, a problemów z ich odpływem. Najczęściej problem związany jest z niedrożnością przewodu, zapaleniem woreczka łzowego, obecnością ciała obcego, zakażeniem przewodu łzowego lub nowotworem.

Pieczenie i łzawienie oczu — diagnostyka

Postawienie diagnozy związanej z łzawieniem oka polega zwykle na ustaleniu przyczyn, czyli głównie okoliczności, w których doszło do wystąpienia objawu lub dochodzi do ich nasilenia. 

Katar, łzawienie oczu, kichanie to najczęstsze objawy alergii, ale zdarza się, że występują na początku infekcji wirusowej. Jeśli objawy nie przemijają, a szczególnie jeśli występują cyklicznie np. wiosną, pozwala to na wstępne rozpoznanie alergii i skierowanie pacjenta do odpowiedniego specjalisty. 

Konsultację z lekarzem zaleca się również pacjentom, którym długotrwale towarzyszy wrażenie ciała obcego i podrażnienia oka lub przewlekłe łzawienie. 

Co na łzawiące oczy — leczenie 

Leczenie łzawienia oczu uzależnione jest od przyczyn dolegliwości.

W przypadku suchości stosuje się krople na łzawienie oczu, np. tzw. sztuczne łzy, które mają właściwości nawilżające. Krople na pieczenie i łzawienie oczu zazwyczaj zawierają kwas hialuronowy, który przylega do powierzchni oka, tworząc warstwę ochronną. 

Jeśli dolegliwość związana jest z alergią, zazwyczaj konieczne jest zastosowanie leków antyhistaminowych, a w ciężkich przypadkach również glikokortykosteroidów. 

Łzawienie oczu towarzyszące stanom zapalnym narządu wzroku wymaga leczenia głównej przyczyny, np. zastosowania antybiotyków, czy leków antywirusowych. 

Leczenie niedrożności kanałów łzowych wymaga ich udrożnienia, co w niektórych przypadkach wymaga użycia specjalnej sondy lub lasera. 

Domowe sposoby na łzawienie oczu

Przy łzawieniu oczu domowe sposoby, podobnie jak inne sposoby leczenia, wymagają dostosowania wyboru metody do przyczyn dolegliwości. 

W przypadku obecności ciała obcego w oku największą ulgę przyniesie jego usunięcie z oka. Jeśli jest widoczny na powierzchni gałki ocznej, można to zrobić za pomocą jałowego gazika. Jeśli pacjent nie stwierdza widocznego ciała obcego, ale jest pewien, że doszło do zabrudzenia (np. piasek), czuje, że oko jest podrażnione i łzawi, wówczas może przepłukać oko solą fizjologiczną. 

Niekiedy w wyniku długotrwałego oddziaływania czynnika drażniącego wewnątrz oka może dojść do obrzęku. Najlepszym rozwiązaniem będą wtedy chłodne okłady na oczy lub kompresy z naparów ziołowych (np. rumianek, nagietek, świetlik, babka lancetowata). Wystarczy położyć na oczy gazik namoczony w schłodzonym naparze lub wykorzystać do tego torebki z ziołami. 

Domowe sposoby na łzawienie oczu obejmują również ograniczanie oddziaływania czynników wpływających na występowanie dolegliwości, takich jak zmniejszenie ilości godzin przed komputerem i telefonem, dbanie o odpowiednie nawilżenie i nieprzegrzewanie pomieszczeń, unikanie przebywania w dymie papierosowym. 

Łzawienie oczu u dziecka

Łzawienie oczu u dziecka może wynikać z podobnych czynników, co u osób dorosłych (podrażnienie, infekcje). U dzieci znacznie rzadziej wiąże się z zespołem suchego oka, chociaż nie można wykluczyć tej dolegliwości, szczególnie u dzieci spędzających wiele godzin przed ekranem komputera, telefonu, czy tableta. 

Stosunkowo częstą przyczyną łzawienia oczu u niemowlaka są zbyt wąskie drogi łzowe. Zwykle wraz z rozwojem dochodzi do ich rozszerzenia i ustania dolegliwości. Jeśli łzawieniu oczu u noworodka lub niemowlęcia towarzyszy ropna wydzielina, lub obrzęk, należy pilnie skonsultować się z lekarzem, ponieważ może świadczyć to o poważniejszych dolegliwościach.