Alergiczne zapalenie spojówek – objawy, leczenie, domowe sposoby

Najważniejsze informacje:

• Zapalenie spojówek to powszechna choroba oczu, która występuje u osób w każdym wieku – zarówno u dorosłych, jak i u dzieci.
• Oprócz infekcyjnego (wirusowego i bakteryjnego), wyróżniamy również alergiczne zapalenie spojówek, które wywołane jest działaniem alergenów. 
• Objawy zapalenia spojówek o podłożu alergicznym mogą utrzymywać się bardzo długo – ze zmiennym nasileniem nawet przez cały rok. 

Alergiczne zapalenie spojówek to często występująca choroba okulistyczna, będąca ich reakcją na kontakt z alergenem. Poniżej omawiamy objawy i przyczyny stanu zapalnego o podłożu alergicznym. Przedstawiamy również sposoby leczenia spojówek, które pieką, swędzą i są zaczerwienione. 

Co to jest alergiczne zapalenie spojówek? 

Alergiczne zapalenie spojówek (ICD-10 – H10) to choroba alergiczna wywołująca stan zapalny w obrębie spojówki, która pełni funkcję ochronną oka. Objawy stanu zapalnego pojawiają się na skutek ekspozycji na uczulający alergen. Alergiczne zapalenie spojówek może mieć postać ostrą, sezonową lub przewlekłą (całoroczną).  

Ile trwa alergiczne zapalenie spojówek? Czas utrzymywania się objawów choroby zależy od ekspozycji na alergeny. Niekiedy alergia pozostaje aktywna praktycznie przez cały rok lub obserwuje się jej zaostrzenie w okresie wiosennym. 

Jak wygląda alergiczne zapalenie spojówek? Objawy

Na alergiczne zapalenie spojówek wskazują takie objawy, jak:

• pieczenie, świąd oczu,
• zaczerwienienie spojówek,
• nasilone łzawienie,
• obrzęk powiek lub spojówek,
• nadwrażliwość na światło.

Symptomy alergii widoczne są na obojgu oczach. W przebiegu alergicznego zapalenia spojówek obserwuje się również występowanie innych chorób, takich jak alergiczny nieżyt nosa (kichanie, wodnisty katar), astma, atopowe zapalenie skóry i pokrzywka. 

Co wywołuje alergiczne zapalenie spojówek? Przyczyny 

Alergiczne zapalenie spojówek u dzieci i dorosłych pojawia się na skutek uczulenia, którego źródłem mogą być różne powszechnie występujące w środowisku cząsteczki i substancje zwane alergenami. 

Najczęściej do reakcji uczuleniowej dochodzi z powodu pyłków roślin wiatropylnych. Wówczas alergiczne zapalenie spojówek ma charakter sezonowy i ujawnia się w miesiącach wiosenno-letnich. 

Alergia może przybierać również postać przewlekłą, kiedy osoba uczulona ma stały kontakt z alergenami – w domu lub miejscu pracy. Do całorocznych alergenów zaliczyć możemy:

• kurz, pleśń i roztocza – o sile oddziaływania zależnej głównie od wilgotności środowiska,
• sierść, naskórek oraz wydzieliny zwierząt futerkowych – przede wszystkim kotów, szczurów, myszy, świnek morskich, chomików,
• niektóre leki – np. penicyliny, tetracykliny, salbutamol,
• metale – nikiel, chrom, aluminium i platyna oraz sole metali,
• środki dezynfekcyjne, barwniki, żywice i związki chemiczne wykorzystywane w różnych gałęziach przemysłu.

Czy da się uniknąć alergicznego zapalenia spojówek? Profilaktyka

Niekiedy, mimo wykrytego uczulenia, da się uniknąć wystąpienia alergicznego zapalenia spojówek dzięki świadomie podjętym działaniom profilaktycznym. Przeciwdziałanie reakcji uczuleniowej jest możliwe dzięki środkom zaradczym polecanym osobom, którym udało się zidentyfikować alergeny.

Profilaktyka alergicznego zapalenia spojówek polega na unikaniu kontaktu z konkretnymi antygenami zewnątrzpochodnymi. Jeśli są nimi pyłki roślin wiatropylnych, zapobiec zachorowaniu można dzięki zaplanowaniu na okres pylenia wyjazdu w rejony o innej szacie roślinnej czy noszeniu na zewnątrz okularów szczelnie zakrywających oczy. 

Przy uczuleniu na roztocza ważne jest pozbycie się z domu dywanów, zasłon i innych przedmiotów, które mogą gromadzić kurz. Kluczowe dla ograniczenia ryzyka alergicznego zapalenia spojówek jest również częste czyszczenie zakurzonych powierzchni, wietrzenie domu i wymrażanie elementów wyposażenia obitych tkaninami.

Alergiczne zapalenie spojówek – czy jest zaraźliwe? Rozpoznanie

Alergiczne zapalenie spojówek nie jest chorobą zakaźną, co odróżnia ją od postaci wirusowej i bakteryjnej. Nieinfekcyjny stan zapalny wymaga odpowiedniej diagnozy i dopasowania właściwego leczenia. 

Jakie krople na alergiczne zapalenie spojówek? Leczenie  

Ostre i przewlekłe alergiczne zapalenie spojówek leczy się tak samo. Leki na alergiczne zapalenie spojówek należą do grupy preparatów przeciwhistaminowych, czyli hamujących działanie przekaźnika odpowiedzi immunologicznej – histaminy. Są przeznaczone do stosowania doustnego lub miejscowego (zakrapla się je do worka spojówkowego). 

Krople na alergiczne zapalenie spojówek (z emedastyną, epinastyną, azelastyną, ketotifenem, olopatadyną) mają właściwości i działanie podobne do maści z tymi samymi substancjami czynnymi, różnią się od nich tylko sposobem aplikacji. 

Krople przeciwhistaminowe do stosowania miejscowego można kupić tylko na receptę. Przy alergicznym zapaleniu spojówek krople bez recepty (z nafazoliną lub tetryzoliną) nie blokują histaminy, ale obkurczają naczynia krwionośne i przyspieszają regenerację śluzówki. Dodatkowo, dzięki zawartości kwasu hialuronowego, mają właściwości nawilżające.

Jak łagodzić objawy alergicznego zapalenia spojówek? Domowe sposoby 

Równolegle ze stosowaniem środków farmakologicznych można próbować leczenia alergicznego zapalenia spojówek domowymi sposobami. Standardem jest przepłukiwanie worka spojówkowego solą fizjologiczną bądź sztucznymi łzami (bez konserwantów). Wspomagająco działają chłodne okłady na oczy.