Zawroty głowy w ciąży – przyczyny, od kiedy, jak leczyć?

Najważniejsze informacje:

• Zawroty głowy w ciąży są wynikiem zmian hormonalnych, spadków ciśnienia, hipoglikemii, niedoborów składników odżywczych oraz ucisku rosnącej macicy na naczynia krwionośne.
• Mogą pojawić się już w pierwszym trymestrze i utrzymywać przez całą ciążę, choć w każdym okresie mają inne przyczyny.
• Przyszłym mamom pomaga picie wody, unikanie gwałtownych ruchów, regularne posiłki i głębokie oddychanie.
• Warto unikać długiego stania, wstawać powoli, dbać o dietę bogatą w żelazo i witaminy, regularnie się ruszać oraz spać na lewym boku, aby nie uciskać naczyń krwionośnych.
• Jeśli zawrotom głowy towarzyszą inne objawy – omdlenia, zaburzenia widzenia, duszności lub silne bóle głowy, konieczna jest konsultacja medyczna.

Ciąża powoduje wiele zmian w organizmie kobiety, które mogą prowadzić do zawrotów głowy. To częsta dolegliwość, która może pojawić się na różnych etapach tego szczególnego stanu. Przyczyny zawrotów w ciąży są różnorodne – od zmian hormonalnych po niedobory składników odżywczych. Warto wiedzieć, co może je powodować, kiedy najczęściej występują i jak sobie z nimi radzić.

Zawroty głowy w ciąży – przyczyny

Ciąża to czas wielkich zmian w organizmie kobiety, które mogą wpływać na samopoczucie przyszłej mamy. Zawroty głowy w ciąży to dość częsta dolegliwość, która w większości przypadków jest efektem naturalnych procesów zachodzących w organizmie. 

Czasem jednak zawroty mogą być sygnałem problemów zdrowotnych, dlatego warto znać ich przyczyny i wiedzieć, kiedy należy skonsultować się z lekarzem.

Za występowanie zawrotów głowy odpowiadają najczęściej:

• Zmiany hormonalne – wzrost poziomu progesteronu powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych, co może prowadzić do obniżenia ciśnienia tętniczego. W efekcie krew wolniej dociera do mózgu, co może powodować uczucie oszołomienia i zawroty głowy, zwłaszcza przy gwałtownym wstawaniu.
• Niedobory żelaza i anemia ciążowa – w czasie ciąży organizm nasila produkcję krwi, co zwiększa zapotrzebowanie na żelazo. Niedobór tego pierwiastka może prowadzić do anemii, a w konsekwencji do niedotlenienia mózgu, co objawia się m.in. zawrotami głowy, osłabieniem i uczuciem zmęczenia.
• Zmniejszona objętość krwi krążącej – chociaż w ciąży organizm stopniowo zwiększa ilość krwi, to może nie nadążać za jego potrzebami. W efekcie dochodzi do przejściowego niedokrwienia mózgu, które może powodować zawroty głowy, uczucie osłabienia i mroczki przed oczami.
• Ucisk na naczynia krwionośne – rosnąca macica może uciskać żyłę główną dolną, zwłaszcza gdy kobieta leży na plecach. Utrudnia to powrót krwi do serca i może powodować spadki ciśnienia, co skutkuje zawrotami głowy, a nawet chwilowymi omdleniami.
• Spadki poziomu cukru we krwi – w ciąży metabolizm przyspiesza, a organizm szybciej zużywa energię. Dłuższe przerwy między posiłkami mogą powodować hipoglikemię, czyli spadek poziomu cukru we krwi. Może to prowadzić do zawrotów głowy, osłabienia, a nawet omdleń.
• Hipotonia ortostatyczna – nagłe spadki ciśnienia przy szybkiej zmianie pozycji mogą wywoływać oszołomienie i zawroty głowy. W ciąży organizm jest szczególnie podatny na wahania ciśnienia, dlatego warto unikać gwałtownego wstawania.
• Nadwrażliwość na ciepło – niektóre kobiety w ciąży gorzej znoszą wysokie temperatury, co może powodować osłabienie i zawroty głowy. Wynika to z rozszerzania naczyń krwionośnych i zwiększonego obciążenia układu krążenia, czego skutkiem może być szybsze przegrzewanie organizmu.
• Problemy z układem przedsionkowym – kobiety z wcześniejszymi problemami z błędnikiem (np. chorobą Ménière’a) mogą doświadczać nasilenia objawów w ciąży. Wahania hormonalne i zwiększona objętość krwi mogą dodatkowo wpływać na równowagę.

Od kiedy pojawiają się zawroty głowy w ciąży?

Zawroty głowy mogą pojawić się już w pierwszych tygodniach ciąży. Niektóre kobiety doświadczają ich nawet przed oficjalnym potwierdzeniem ciąży, co jest wynikiem gwałtownych zmian hormonalnych. 

U większości przyszłych mam zawroty głowy występują od pierwszego trymestru i mogą utrzymywać się przez całą ciążę.

Zawroty głowy w ciąży zwykle nie są powodem do niepokoju. Jeśli dolegliwości są nasilone lub towarzyszą im inne niepokojące objawy, warto skonsultować się z lekarzem.

Zawroty głowy na początku ciąży i w 1. trymestrze

Zawroty głowy w pierwszym trymestrze wynikają głównie ze zmian hormonalnych i adaptacyjnych organizmu. Progesteron rozszerza naczynia krwionośne, co obniża ciśnienie i może prowadzić do chwilowego niedotlenienia mózgu.

Organizm zużywa więcej energii na rozwój zarodka, powodująć spadki cukru we krwi. Nieregularne posiłki zwiększają ryzyko osłabienia i zawrotów głowy.

Niektóre kobiety odczuwają zawroty głowy już w pierwszych dniach po zapłodnieniu, zwłaszcza jeśli mają skłonność do niskiego ciśnienia.

Zawroty głowy w 2. trymestrze ciąży

W drugim trymestrze organizm stopniowo przystosowuje się do ciąży, a wiele wcześniejszych dolegliwości ustępuje. Jednak zawroty głowy mogą nadal się pojawiać, choć zwykle mają inne przyczyny niż na początku ciąży.

Rosnąca macica może uciskać żyłę główną dolną, zwłaszcza gdy przyszła mama leży na plecach – pozycja ta utrudnia przepływ krwi do serca i powoduje niedotlenienie mózgu. Może to prowadzić do uczucia oszołomienia, szczególnie przy zmianie pozycji.

W drugim trymestrze wzrasta zapotrzebowanie na żelazo, co może prowadzić do anemii ciążowej. Niedostateczna ilość czerwonych krwinek powoduje słabsze dotlenienie organizmu, czego objawem mogą być zawroty głowy, osłabienie i zmęczenie.

Wzmożone zapotrzebowanie na płyny sprawia, że ich niedobór (odwodnienie) może powodować obniżenie ciśnienia tętniczego krwi i osłabienie. Ważne jest regularne picie wody, zwłaszcza w cieplejsze dni.

Zawroty głowy w ciąży w 3. trymestrze

W trzecim trymestrze zawroty głowy są najczęściej efektem rosnącej macicy, która coraz bardziej uciska żyłę główną dolną.

W końcowym etapie ciąży wzrasta zapotrzebowanie na żelazo i inne składniki odżywcze. Niski poziom hemoglobiny, charakterystyczny dla anemii ciążowej, może powodować zawroty głowy, zmęczenie i bladość skóry. Niedobory magnezu, potasu czy witamin z grupy B również mogą wpływać na osłabienie i zaburzenia krążenia.

Zawroty głowy w 8. i 9. miesiącu ciąży mogą wynikać z utrudnionego przepływu krwi, zwłaszcza jeśli ciężarna spędza dużo czasu w jednej pozycji. Długotrwałe siedzenie lub nagłe wstawanie mogą prowadzić do niedociśnienia ortostatycznego, powodując krótkotrwałe zawroty i uczucie niestabilności.

Co na zawroty głowy w ciąży? Czy i jak leczyć?

Zawroty głowy w przebiegu ciąży zazwyczaj nie wymagają leczenia farmakologicznego. Warto jednak znać sposoby na złagodzenie dolegliwości:

• Unikanie gwałtownych zmian pozycji – nagłe wstawanie może powodować spadek ciśnienia i zawroty głowy.
• Regularne posiłki – unikanie długich przerw między jedzeniem zapobiega spadkom cukru we krwi.
• Nawadnianie organizmu – picie co najmniej 2 litrów wody dziennie pomaga utrzymać odpowiednie ciśnienie krwi.
• Suplementacja żelaza – jeśli zawroty głowy są związane z anemią, lekarz może zalecić suplementację żelaza.
• Odpowiednia pozycja do spania – leżenie na plecach może nasilać zawroty głowy, dlatego lepiej spać na boku, co poprawia krążenie i zmniejsza ryzyko ucisku na żyłę główną dolną. 
• Głębokie oddychanie – zapewnia doprowadzenie odpowiedniej ilości tlenu do mózgu, pomaga też rozluźnić spięte mięśnie.

W przypadku uciążliwych zawrotów głowy w ciąży, zwłaszcza jeśli towarzyszą im silne bóle głowy, omdlenia, nudności lub zaburzenia widzenia, należy skonsultować się z lekarzem. 

Ciężarne ze względu na swój szczególny stan muszą bardzo ostrożnie podchodzić do wszelkiego rodzaju leków. Stosować je mogą jedynie pod ścisłym nadzorem lekarza.

Jak uniknąć zawrotów głowy podczas ciąży?

Zawroty głowy w ciąży nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla mamy lub dziecka. Jednak niekontrolowane mogą skutkować upadkiem, który w konsekwencji może być niebezpieczny. 

Dlatego warto profilaktycznie zastosować kilka zasad, które pomogą uchronić się przed wystąpieniem tych nieprzyjemnych dolegliwości:

• unikać gwałtownych ruchów i nagłych zmian pozycji,
• unikać długiego stania i zajęć wymagających trwania w jednej pozycji, 
• pić dużą ilość wody, co zapobiega odwodnieniu i pomaga utrzymać ciśnienie krwi na właściwym poziomie,
• stosować odpowiednią dietę, bogatą we wszystkie niezbędne witaminy i składniki odżywcze – lepiej jeść częściej, ale w mniejszych porcjach,
• podejmować umiarkowaną aktywność fizyczną, która poprawia krążenie i wpływa na dobre samopoczucie,
• unikać przegrzewania się i dusznych pomieszczeń, które mogą nasilać zawroty głowy,
• spożywać produkty bogate w żelazo, magnez i witaminy z grupy B, które wspomagają układ nerwowy i krwionośny,
• unikać stresu i przemęczenia – nadmierne obciążenie organizmu może zwiększać ryzyko zawrotów głowy.

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące zawrotów głowy w ciąży.