Zawroty głowy przy wstawaniu, zmianie pozycji, po przebudzeniu – z czego wynikają?

Najważniejsze informacje:

• Zawroty głowy to powszechna dolegliwość, która może pojawić się m.in. w wyniku nadmiernego zmęczenia, niedotlenienia lub odwodnienia organizmu.
• Częstym zjawiskiem są zawroty głowy przy wstawaniu, charakterystyczne dla hipotonii ortostatycznej. Towarzyszy jej spadek ciśnienia tętniczego krwi i zaburzenia rytmu serca po przyjęciu pozycji stojącej.
• Hipotonia ortostatyczna może prowadzić do zasłabnięcia lub omdlenia, a czasami nawet do urazów spowodowanych upadkiem.
• Leczenie hipotonii ortostatycznej zależy od przyczyny zawrotów głowy. Istotne jest przede wszystkim unikanie sytuacji powodujących hipotensję, leczenie farmakologiczne oraz stosowanie technik repozycyjnych.

Zawroty głowy po zmianie pozycji ciała lub przebudzeniu to częsty objaw związany z nagłym spadkiem ciśnienia krwi, niewystarczającym dopływem tlenu do mózgu lub zaburzeniami błędnika. Taki stan często towarzyszy hipotonii ortostatycznej, która występuje głównie u kobiet w ciąży, seniorów oraz osób z chorobami układu krążenia lub w obrębie ośrodkowego układu nerwowego. Jakie są przyczyny zawrotów głowy przy wstawaniu, jak je rozpoznać i na czym polega leczenie?

Hipotonia ortostatyczna – co to, przyczyny, objawy

Zawroty głowy, które pojawiają się podczas wstawania, mogą wskazywać na hipotonię ortostatyczną. Dolegliwość ta jest związana ze spadkiem ciśnienia tętniczego krwi tuż po przyjęciu pozycji pionowej. Może to prowadzić do omdleń i chwilowej utraty przytomności, szczególnie u osób w podeszłym wieku, zwiększając ryzyko upadków i ich poważnych konsekwencji. Przyczyną hipotonii ortostatycznej mogą być też leki moczopędne oraz te rozszerzające naczynia krwionośne, stosowane w terapii nadciśnienia oraz niewydolności serca.

Inne przyczyny hipotonii ortostatycznej to:

• uszkodzenie układu nerwowego, wynikające z nadużywania alkoholu lub zaawansowanej cukrzycy;
• różne choroby serca, takie jak niewydolność serca, zaburzenia rytmu serca czy przebyty zawał serca;
• odwodnienie i zaburzenia elektrolitowe;
• ciężkie infekcje;
• niedokrwistość;
• niedoczynność tarczycy.

Na wystąpienie objawów hipotonii ortostatycznej narażone są też osoby z degeneracją układu nerwowego (np. z chorobą Parkinsona), otępieniem z ciałami Lewy’ego czy zanikiem wieloukładowym, a także starsi pacjenci, szczególnie ci z zespołem kruchości.

Zawroty głowy w trakcie zmiany pozycji mogą również sygnalizować łagodne położeniowe zawroty głowy, spowodowane przemieszczaniem się otolitów w uchu wewnętrznym. Przyczyną mogą być też: urazy, zapalenie nerwu przedsionkowego, choroba Meniere’a, migreny, operacje zatok przynosowych i uszu, zabiegi stomatologiczne czy nagła głuchota.

Innym potencjalnym źródłem problemów jest zapalenie nerwu przedsionkowego, często będące wynikiem zakażenia wirusem opryszczki zwykłej HSV-1. Charakteryzuje się ono silnymi zawrotami głowy, które pojawiają się nagle i nasilają przy zmianie pozycji, mogą towarzyszyć im wymioty oraz zaburzenia widzenia. Niektóre leki również mogą wywoływać zawroty głowy, to m.in. leki z takich grup jak: glikozydy naparstnicy, leki antyarytmiczne, przeciwpadaczkowe, opioidy, przeciwgrzybicze oraz przeciwcukrzycowe.

Zawroty głowy przy zmianie pozycji

Zawroty głowy pojawiające się przy zmianie pozycji ciała mogą być wynikiem zaburzeń błędnika, problemów z krążeniem lub nagłych zmian ciśnienia krwi. Wiele osób doświadcza ich podczas gwałtownego wstawania, schylania się czy obracania w łóżku.

Często są objawem łagodnych napadowych pozycyjnych zawrotów głowy (BPPV), które wynikają z nieprawidłowego przemieszczania się kryształków w uchu wewnętrznym. Warto również zwrócić uwagę na nawodnienie organizmu, poziom cukru we krwi oraz ewentualne niedobory witamin, które mogą przyczyniać się do tego rodzaju dolegliwości.

Zawroty głowy przy wstawaniu i schylaniu

Nagłe uczucie wirowania lub utraty równowagi przy wstawaniu i schylaniu może świadczyć o hipotensji ortostatycznej, czyli gwałtownym spadku ciśnienia krwi po zmianie pozycji. Jest to częsty problem u osób odwodnionych, osłabionych lub przyjmujących niektóre leki na nadciśnienie tętnicze. Czasami przyczyną może być też niedokrwistość lub problemy z sercem, które prowadzą do nieefektywnego pompowania krwi do mózgu. Jeśli zawroty głowy pojawiają się regularnie, warto skonsultować się z lekarzem, aby wykluczyć poważniejsze schorzenia. Pomocne może być również unikanie długotrwałego stania, powolne wstawanie oraz unikanie gwałtownych ruchów.

Poranne zawroty głowy po przebudzeniu

Poranne zawroty głowy mogą wynikać z kilku różnych czynników. Często są efektem niskiego poziomu cukru we krwi, odwodnienia lub problemów z błędnikiem. Mogą też być związane z bezdechem sennym, który prowadzi do niedotlenienia mózgu w nocy. U niektórych osób winowajcą jest nadmierne napięcie mięśni szyi i karku, które utrzymuje się podczas snu w nieprawidłowej pozycji. Jeśli zawroty są częste i towarzyszą im inne objawy, takie jak nudności, bóle głowy czy uczucie osłabienia, warto skonsultować się z lekarzem i wykonać odpowiednie badania diagnostyczne.

Zawroty głowy przy zmianie pozycji w łóżku

Nagłe uczucie wirowania przy przewracaniu się w łóżku jest typowym objawem łagodnych napadowych pozycyjnych zawrotów głowy (BPPV). Schorzenie to wynika z nieprawidłowego ruchu otolitów (mikroskopijnych kryształków wapnia) w uchu wewnętrznym, które zaburzają równowagę. Objawy nasilają się szczególnie przy ruchach głowy, np. przy obracaniu się na bok lub podnoszeniu się z poduszki. Leczenie w przypadku zawrotów głowy przy zmianie pozycji w łóżku często polega na wykonywaniu odpowiednich manewrów terapeutycznych, takich jak manewr uwalniający Semona, technika pozycyjna Brandta i Daroffa czy manewr repozycyjny Epleya, które pomagają przemieścić otolity w odpowiednie miejsce i zredukować dolegliwości.

Zawroty głowy przy leżeniu

Chociaż zawroty głowy często kojarzą się z ruchem, niektóre osoby doświadczają ich nawet w pozycji leżącej. Może to być związane z problemami z błędnikiem, ale również z zaburzeniami krążenia, szczególnie jeśli pojawia się uczucie pulsowania w głowie. W niektórych przypadkach winowajcą jest napięcie mięśni szyi i karku, które uciskają naczynia krwionośne doprowadzające krew do mózgu. Jeśli zawroty głowy w pozycji leżącej utrzymują się przez dłuższy czas lub są bardzo intensywne, warto skonsultować się z lekarzem, aby ustalić ich przyczynę i wdrożyć odpowiednie leczenie.

FAQ

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące zawrotów głowy przy wstawaniu (hipotonia ortostatyczna).