Spadek libido, brak współżycia u mężczyzny – z czego wynika, jak leczyć?

Najważniejsze informacje

• Libido to naturalny biologiczny i psychiczny popęd seksualny, który motywuje człowieka do podejmowania aktywności seksualnej.
• U mężczyzn kluczową rolę w kwestii libido odgrywa testosteron, który wpływa na inicjowanie współżycia, częstotliwość masturbacji oraz wytwarzanie fantazji erotycznych. Poziom testosteronu spada z wiekiem, co może powodować obniżenie libido oraz trudności z erekcją.
• Spadek libido diagnozuje się, gdy dochodzi do zmniejszonego zainteresowania seksem, trudności w podnieceniu, a także rzadszych fantazji seksualnych. Problem staje się patologią, jeśli trwa dłużej niż kilka tygodni i wpływa negatywnie na życie seksualne oraz samopoczucie.
• Leczenie niskiego libido u mężczyzn łączy terapię hormonalną, farmakologiczną, psychoterapię oraz zmianę stylu życia. Pomocne są również konsultacje u androloga, seksuologa, urologa, endokrynologa lub psychoterapeuty.

Szacuje się, że problemy związane ze spadkiem libido dotykają co piątego mężczyznę w Polsce. Niekiedy jest to efekt naturalnych procesów związanych ze starzeniem się, jednak w wielu przypadkach może mieć także inne przyczyny – zarówno biologiczne, jak i psychiczne. Warto jednak pamiętać, że obniżony popęd płciowy, choć często jest pomijany, może mieć poważne konsekwencje dla samopoczucia i relacji partnerskich. Sprawdź, skąd biorą się tego typu dolegliwości, jak je zdiagnozować i leczyć.

Libido – co to jest?

Libido to termin odnoszący się do naturalnego, biologicznego i psychicznego popędu seksualnego, który motywuje człowieka do podejmowania aktywności seksualnej. Pojęcie to zostało po raz pierwszy wprowadzone przez Zygmunta Freuda, który traktował libido jako rodzaj energii psychicznej, mającej swoje korzenie w instynkcie prokreacyjnym i dążeniu do przetrwania zarówno jednostki, jak i gatunku. Współczesne rozumienie libido obejmuje szerszy zakres, odnosząc się nie tylko do popędu seksualnego, ale również do złożonego zjawiska psychofizycznego, które zależy od wielu czynników: hormonalnych, emocjonalnych i społecznych.

Popęd seksualny jest wynikiem interakcji wielu substancji chemicznych w organizmie, w tym hormonów płciowych, takich jak testosteron, a także neuroprzekaźników, takich jak dopamina i oksytocyna. Oksytocyna, znana również jako „hormon miłości”, jest szczególnie ważna, ponieważ odpowiada za uczucia przywiązania, intymności i bliskości w relacjach seksualnych. Libido jest również w dużej mierze regulowane przez funkcjonowanie układu nerwowego, który przetwarza bodźce seksualne w odpowiedź emocjonalną i fizjologiczną.

Libido może przybierać różne formy, począwszy od bardziej ogólnej motywacji do aktywności seksualnej, przez fantazje seksualne, aż po bardziej skoncentrowane pożądanie seksualne. Istnieje również różnica między libido u mężczyzn i kobiecym libido, choć wiele mechanizmów i czynników, które na nie wpływają, pozostaje wspólnych.

Libido u mężczyzn a aktywność seksualna

Libido u mężczyzn jest przede wszystkim uzależnione od poziomu testosteronu, czyli hormonu odpowiedzialnego za popęd seksualny i aktywność płciową. Testosteron wpływa na fizyczną zdolność do podejmowania aktywności seksualnej i kształtuje zachowania seksualne mężczyzny, takie jak:

• inicjowanie współżycia;
• częstotliwość masturbacji;
• wytwarzanie fantazji erotycznych.

Wysoki poziom testosteronu w organizmach mężczyzn wiąże się z większym zainteresowaniem seksem, zwiększoną aktywnością seksualną, a także z większymi możliwościami inicjowania kontaktów seksualnych. Jest to naturalny mechanizm, który pozwala organizmowi mężczyzny na aktywność seksualną w okresach reprodukcyjnych. Oprócz testosteronu na poziom libido u mężczyzn wpływają również inne hormony, takie jak dopamina (neuroprzekaźnik, który odgrywa kluczową rolę w układzie nagrody i motywacji) oraz oksytocyna (hormon szczęścia, który zwiększa uczucie przywiązania i bliskości w relacjach seksualnych).

Libido u mężczyzn nie jest jednak stałe. Z biegiem lat, szczególnie po 30. roku życia, poziom testosteronu zaczyna stopniowo spadać, co prowadzi do tzw. andropauzy. W wyniku tego procesu mężczyźni mogą doświadczać obniżenia libido, co może również prowadzić do trudności w utrzymaniu erekcji oraz zmniejszenia częstotliwości współżycia. Warto jednak zaznaczyć, że choć zmiany libido są częścią naturalnego procesu starzenia się, to mogą być również wynikiem innych czynników, takich jak:

• stres;
• choroby metaboliczne;
• niezdrowy styl życia;
• zaburzenia hormonalne;
• stosowanie niektórych leków.

Kiedy można mówić o spadku libido?

Spadek libido można zdefiniować jako zauważalne obniżenie zainteresowania seksem i aktywnością seksualną w porównaniu do dotychczasowego poziomu. Kiedy libido mężczyzny spada na tyle, że zaczyna to negatywnie wpływać na jego życie seksualne i samopoczucie, mówimy o spadku libido. Wskaźnikiem spadku libido może być:

• brak ochoty na współżycie;
• trudności w uzyskaniu podniecenia seksualnego;
• znikoma częstotliwość fantazji seksualnych.

Spadek libido może być chwilowy (np. w wyniku stresu lub przemęczenia), ale kiedy trwa dłużej niż kilka tygodni, powinno się zasięgnąć porady specjalisty. Objawy mogą obejmować także trudności w uzyskaniu erekcji, obniżenie satysfakcji z życia seksualnego, a także dolegliwości związane ze zdrowiem psychicznym, takie jak smutek, frustracja i niskie poczucie własnej wartości.

Niskie libido u mężczyzn – przyczyny, z czego wynika?

Niskie libido u mężczyzn jest problemem o wieloczynnikowym podłożu, które może obejmować czynniki biologiczne, psychiczne i społeczne.

Czynniki biologiczne i hormonalne

Za niski popęd seksualny u mężczyzn może odpowiadać m.in.:

• niedobór testosteronu (hipogonadyzm) – najczęstsza przyczyna spadku libido u mężczyzn. Z wiekiem poziom testosteronu naturalnie spada, ale może również występować w wyniku zaburzeń hormonalnych lub uszkodzenia jąder;
• zaburzenia funkcji tarczycy – niedoczynność tarczycy może prowadzić do obniżenia libido, zmiany nastroju, a także problemów z masą ciała i zmęczeniem;
• zaburzenia hormonalne (prolaktyna, kortyzol) – wysoki poziom prolaktyny, hormonów stresu (kortyzol), jak również zaburzenia równowagi w gospodarce hormonalnej mogą prowadzić do spadku popędu płciowego.

Czynniki psychiczne

Problemy z niskim poziomem libido u mężczyzn mogą wynikać też z:

• stresu i przemęczenia – nadmierne napięcie, stres oraz chroniczne zmęczenie wpływają na poziom hormonów, obniżając libido i zdolność do podejmowania aktywności seksualnej;
• depresji i zaburzeń lękowych – obniżenie nastroju i lęk często obniżają libido, co może prowadzić do unikających zachowań związanych z seksem.

Czynniki związane ze stylem życia

Na zdrowie seksualne wpływa również:

• niezdrowa dieta – niedobory witamin, minerałów i kwasów tłuszczowych mogą zaburzać produkcję hormonów płciowych, w tym testosteronu;
• brak aktywności fizycznej – niedostateczna aktywność fizyczna prowadzi do osłabienia produkcji testosteronu i pogorszenia funkcji seksualnych;
• zaburzenia erekcji – problemy z erekcją mogą być wynikiem niskiego libido lub przyczyną tego problemu, ponieważ obniżona aktywność seksualna często wiąże się z trudnościami w uzyskaniu erekcji.

Spadek libido – objawy i skutki

Obniżenie libido u mężczyzn objawia się nie tylko zmniejszoną ochotą na seks, ale także szeregiem innych symptomów, które wpływają na prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu. Objawy mogą obejmować:

• zmniejszenie zainteresowania seksem – mężczyzna może zacząć unikać sytuacji intymnych, nie odczuwać potrzeby masturbacji czy fantazjowania erotycznego;
• trudności z podnieceniem – obniżony poziom libido może utrudniać uzyskanie erekcji, co w połączeniu z brakiem zainteresowania seksem prowadzi do frustracji i rozczarowania;
• problemy emocjonalne – spadek libido może prowadzić do poczucia obniżonego poczucia własnej wartości, frustracji, a nawet depresji. W relacjach partnerskich brak aktywności seksualnej może prowadzić do konfliktów i osłabienia więzi emocjonalnej.

Długotrwały spadek libido może także prowadzić do problemów z płodnością, a także negatywnie wpływać na życie emocjonalne i psychiczne mężczyzny. Wpływa to na ogólne samopoczucie i zdrowie fizyczne, ponieważ zmniejszona aktywność seksualna często wiąże się z innymi zaburzeniami, takimi jak zaburzenia snu, zmęczenie i obniżenie nastroju.

Do jakiego lekarza udać się w przypadku niskiego libido?

W zależności od przyczyny niskiego libido warto udać się do jednego z kilku specjalistów, którzy pomogą zdiagnozować problem i zaplanować skuteczne leczenie. Zwykle jest to:

• androlog – lekarz zajmujący się leczeniem zaburzeń męskiego układu rozrodczego, w tym obniżonego libido. Androlog przeprowadza szczegółowy wywiad, zleca badania hormonalne (m.in. poziom testosteronu), analizuje inne aspekty zdrowia (np. problemy z erekcją czy płodnością) i na tej podstawie ustala plan leczenia, który może obejmować zarówno farmakoterapię, jak i zmiany stylu życia;
• urolog – specjalista, który może pomóc w diagnozie zaburzeń układu moczowo-płciowego. Niektóre choroby, takie jak przewlekłe zapalenie prostaty czy infekcje układu moczowego, mogą wpływać na aktywność seksualną mężczyzny, prowadząc do obniżenia libido. Urolog może przeprowadzić badanie fizykalne, wykonać badania takie jak USG gruczołu krokowego, a także zalecić odpowiednie leczenie farmakologiczne;
• seksuolog – specjalista, który zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem zaburzeń związanych z aktywnością seksualną, w tym problemów psychicznych wpływających na libido. Seksuolog przeprowadza szczegółowy wywiad psychologiczny, pomagając pacjentowi zrozumieć, czy za spadkiem libido stoją problemy emocjonalne. W razie potrzeb seksuolog może zalecić terapię poznawczo-behawioralną lub sesje poradnictwa seksuologicznego, które pomagają poprawić jakość życia seksualnego;
• endokrynolog – lekarz, który diagnozuje zaburzenia hormonalne, takie jak niedoczynność tarczycy, niski poziom testosteronu czy hiperprolaktynemia. Endokrynolog zleca badania poziomu hormonów, w tym hormonów płciowych i hormonów tarczycy, a także przeprowadza diagnostykę w kierunku zaburzeń wydzielania hormonów, takich jak prolaktyna czy kortyzol (hormon stresu). Leczenie polega na uzupełnianiu brakujących hormonów lub dostosowywaniu terapii farmakologicznych;
• psycholog/psychoterapeuta – może pomóc w diagnozie, jeśli za spadek libido stoją problemy natury psychicznej. Terapia psychologiczna może pomóc pacjentowi radzić sobie z trudnymi emocjami, stresem, lękami lub traumami, które wpływają na jakość życia seksualnego.

Niskie libido – jakie badania wykonać?

Aby prawidłowo zdiagnozować przyczynę spadku libido, konieczne jest przeprowadzenie szeregu badań diagnostycznych. Ich celem jest określenie, czy obniżenie libido wynika z przyczyn biologicznych, hormonalnych, psychicznych, czy innych.

Badania laboratoryjne

Podstawą diagnostyki obniżonego libido u mężczyzn i kobiet są badania laboratoryjne, które obejmują:

• morfologia krwi i OB – ogólne badanie krwi pozwala ocenić stan zdrowia pacjenta, wykryć ewentualne stany zapalne czy niedokrwistość, które mogą wpływać na poziom libido;
• poziom hormonów płciowych – oznaczenie poziomu testosteronu całkowitego i wolnego, a także prolaktyny, estradiolu, DHEA-S (hormonów nadnerczy). Obniżony poziom testosteronu u mężczyzn może prowadzić do niskiego libido, z kolei wysoka prolaktyna może powodować jego obniżenie;
• hormony tarczycy (TSH, fT3, fT4) – niedoczynność tarczycy może mieć negatywny wpływ na poziom libido. Zaburzenia tarczycy powodują problemy hormonalne, które mogą wpływać na gospodarkę hormonalną całego organizmu;
• kortyzol (hormon stresu) – wysoki poziom kortyzolu wskazuje na przewlekły stres, który może zmniejszać popęd płciowy i obniżać libido. Wysoki poziom kortyzolu może zaburzać działanie osi podwzgórze-przysadka-nadnercza, co może powodować zaburzenia w produkcji hormonów płciowych;
• profil lipidowy (cholesterol LDL, HDL, trójglicerydy) – nieprawidłowy poziom lipidów we krwi, zwłaszcza wysoki poziom złego cholesterolu, może prowadzić do zaburzeń krążenia, a tym samym zmniejszenia przepływu krwi do narządów płciowych, co również wpływa na popęd seksualny;
• poziom glukozy i badania na cukrzycę – cukrzyca oraz insulinooporność są czynnikami ryzyka, które mogą negatywnie wpływać na poziom libido u kobiet i mężczyzn. Cukrzyca może powodować zaburzenia erekcji, co może skutkować obniżeniem libido.

Badania obrazowe

W ustaleniu przyczyn obniżonego libido mogą pomóc też badania obrazowe, takie jak:

• USG jąder i gruczołu krokowego – badanie ultrasonograficzne jąder i prostaty pomaga ocenić, czy nie występują zmiany patologiczne, które mogą wpływać na funkcje seksualne, np. guzki czy zapalenia;
• tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny – w przypadku podejrzenia zaburzeń neurologicznych, guza przysadki mózgowej lub innych poważnych problemów zdrowotnych, takich jak uszkodzenia układu nerwowego, lekarz może zlecić te bardziej zaawansowane badania.

Badania dodatkowe

Niekiedy wskazane jest rozszerzenie diagnostyki o badania dodatkowe, takie jak:

• diagnostyka psychologiczna i psychiatryczna – w przypadku podejrzenia zaburzeń emocjonalnych, takich jak depresja czy lęki, pomocna może być ocena psychologiczna lub psychiatryczna, aby ustalić, czy przyczyną niskiego libido są czynniki psychiczne;
• testy funkcji seksualnych – specjalistyczne kwestionariusze pomagają określić, jak silny jest problem z libido i jakie aspekty życia seksualnego wymagają poprawy.

Spadek libido – leczenie i zmiana stylu życia

Leczenie obniżonego libido wymaga podejścia wieloaspektowego, które uwzględnia zarówno leczenie farmakologiczne, jak i modyfikację stylu życia. W zależności od przyczyny spadku libido plan terapii może obejmować różnorodne metody.

Farmakoterapia

Leczenie farmakologiczne niskiego libido wdraża się zwłaszcza wtedy, gdy źródłem problemu są zaburzenia hormonalne lub fizjologiczne. Lekarz może wdrożyć:

• terapię hormonalną – w przypadku niedoboru testosteronu lekarz może zapisać terapię hormonalną (HTZ), która polega na uzupełnieniu brakujących hormonów. Testosteron można podawać w formie iniekcji, plastrów, żeli lub kremów;
• leczenie przyczynowe – w przypadku zaburzeń hormonalnych, takich jak hiperprolaktynemia (nadmiar prolaktyny) lub niedoczynność tarczycy, lekarz przepisuje odpowiednie leki, które regulują poziom tych hormonów i pomagają poprawić libido;
• leki wspomagające funkcje seksualne – w przypadku zaburzeń erekcji, które towarzyszą niskiemu libido, stosuje się inhibitory fosfodiesterazy typu 5, np. sildenafil, które pomagają w osiągnięciu erekcji.

Terapia psychologiczna i seksuologiczna

Zaburzenia libido często mają nie tylko wymiar fizyczny, ale też mogą stanowić wynik problemów emocjonalnych, stresu czy trudności w relacjach partnerskich. Z tego powodu w leczeniu stosuje się też:

• psychoterapię poznawczo-behawioralną – terapia ta pomaga w radzeniu sobie ze stresem, obniżonym nastrojem oraz problemami emocjonalnymi. Uczy także zarządzania lękiem związanym z życiem seksualnym;
• poradnictwo seksuologiczne – seksuolog może pomóc w poprawie komunikacji w związku i pracy nad poprawą jakości relacji partnerskich. Często przyczyną obniżonego libido są problemy w relacjach, które mogą zostać rozwiązane dzięki terapii.

Zmiana stylu życia

Zmiana nawyków życiowych może być istotnym elementem leczenia zaburzeń libido. Szczególnie ważna jest:

• regularna aktywność fizyczna – poprawia ukrwienie narządów płciowych i zwiększa poziom testosteronu. Aktywność fizyczna ma również wpływ na zmniejszenie poziomu stresu, co może poprawić libido;
• zdrowa dieta – dieta bogata w witaminy D, E, B6, cynk, magnez oraz kwasy omega-3 wspiera produkcję hormonów płciowych i poprawia funkcje seksualne;
• odpowiednia ilość snu – sen wpływa na regenerację hormonalną organizmu. Zbyt mała ilość snu może prowadzić do obniżenia poziomu libido i zmiany gospodarki hormonalnej;
• unikanie używek – ograniczenie alkoholu, papierosów oraz substancji psychoaktywnych może poprawić poziom libido, ponieważ te substancje mają działanie tłumiące na popęd seksualny;
• techniki redukcji stresu – medytacja, joga, czy techniki relaksacyjne pomagają obniżyć poziom stresu i poprawić ogólne samopoczucie, co ma korzystny wpływ na życie seksualne;
• naturalne afrodyzjaki – stosowanie naturalnych substancji, które wspomagają libido, takich jak żeń-szeń, maca, ginseng czy cynamon, może wspierać popęd płciowy.

FAQ

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące niskiego poziomu libido (obniżony popęd płciowy)