Najważniejsze informacje:
- Skuteczna ochrona przed kleszczami polega na stosowaniu się do kilku zasad podczas spacerów na obszarach z wysoką aktywnością kleszczy: unikanie zarośli, spacerowanie po głównych ścieżkach, noszenie odzieży zakrywającej ciało i dokładne sprawdzanie ciała po powrocie do domu.
- Istnieje wiele preparatów na kleszcze dla ludzi, w tym aerozole, spraye, środki bazujące na olejkach eterycznych, a najbardziej znany składnik repelentów to DEET, którego stężenie powinno być dostosowane do wieku użytkownika.
- Oprócz komercyjnych środków, można stosować domowe sposoby na odstraszanie kleszczy, takie jak olejki eteryczne czy mieszanki octu i wody, ale zawsze warto pamiętać o dokładnym sprawdzeniu ciała po powrocie z miejsc zagrożonych kleszczami.
Skuteczne odstraszenie kleszczy jest możliwe. Wystarczy pamiętać o kilku prostych zasadach podczas spacerów w miejscach, gdzie jest wysoka aktywność kleszczy i zastosowaniu skutecznych preparatów na kleszcze, aby uchronić się przed ukąszeniem kleszcza i potencjalnym ryzykiem przeniesienia chorób odkleszczowych, w tym boreliozy i kleszczowego zapalenia mózgu. Istnieje wiele środków ochrony zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci. Który preparat na kleszcze najlepiej zastosować? Co oprócz repelentów może stanowić zabezpieczenie przed kleszczami? Jakich zapachów nie lubią kleszcze?
Jak uchronić się przed kleszczami?
Ukąszenie kleszcza zawsze stwarza niebezpieczeństwo dla zdrowia ze względu na ryzyko zakażenia groźnymi chorobami. W przypadku chorób odkleszczowych zapobieganie jest łatwiejsze od leczenia, dlatego gdy zaczyna się sezon wzmożonej aktywności kleszczy, warto pamiętać o kilku prostych zasadach, które w wysokim stopniu chronią skórę przed pasażerami na gapę. Szczególnie istotne jest, aby:
- unikać przebywania w zaroślach i wśród wysokich traw oraz siadania bezpośrednio na ziemi – lepiej wybierać główne ścieżki, które nie wymagają od spacerowiczów ocierania się o żadną roślinność i do siedzenia używać koca,
- wiosną i jesienią nie chodzić na spacery po terenach zielonych w godzinach największej aktywności kleszczy, czyli od 8.00 do 12.00 i od 15.00 do zmierzchu,
- na wyprawy do lasu zakładać odzież z długimi rękawami i nogawkami, nakrycie głowy oraz pełne obuwie (dobrze jest też włożyć nogawkę spodni w skarpetę), zaś po powrocie od razu wyprać ubrania i jak najszybciej wziąć prysznic,
- w domu po dniu spędzonym na łonie natury dokładnie oglądać ciało, szczególnie w takich miejscach jak doły podkolanowe i pachowe, okolice krocza, biust, pośladki, kark, głowa i obszar za uszami.
Warto pamiętać, że kleszcza można złapać nie tylko w lesie czy na łące, także w przydomowym ogródku, w sadzie, na działce czy w parku.
Preparaty na kleszcze dla ludzi – skuteczna ochrona przed pajęczakami
Najczęstszej chorobie odkleszczowej – boreliozie – można zapobiegać jedynie poprzez ochronę przed ukąszeniem kleszcza. Taka profilaktyka jest szczególnie istotna wiosną i jesienią, czyli w okresach największej aktywności kleszczy.
Preparaty na komary i kleszcze przyjmują zazwyczaj postać aerozoli i sprayów do rozpylenia na skórze lub odzieży. To ważne, aby sprawdzić, jak stosować środki odstraszające, aby uniknąć podrażnienia skóry. Jest to szczególnie ważne w przypadku preparatów na kleszcze dla dzieci.
Preparaty na kleszcze dla dzieci
By zapobiec ukąszeniu kleszcza u dziecka, nie wolno zapominać o korzystaniu z odpowiednich środków ochrony już od pierwszych miesięcy życia. Najbezpieczniej jest przyczepiać do wózka moskitierę przed wyjściem na spacer w miejsca porośnięte gęstą roślinnością. Wózek można też spryskać specjalnym środkiem odstraszającym owady i pajęczaki.
Jeśli chodzi o preparaty na kleszcze dla dzieci przeznaczone do stosowania na skórę, wybór z roku na rok jest coraz większy. Niektóre spray’e na bazie naturalnych olejków eterycznych i ziół nadają się nawet dla niemowląt. Działanie przeciwkleszczowe mają np. olejek z drzewa herbacianego, lawendowy, eukaliptusowy i tymiankowy. Przed pierwszym użyciem preparatu, nawet jeśli ma on całkowicie naturalny skład, należy przeprowadzić próbę uczuleniową, ponieważ u małych dzieci często występują alergie.
Gdy sezon kleszczowy jest w pełni, można sięgnąć po środek syntetyczny, o działaniu silniejszym niż olejki eteryczne. Najskuteczniejszy znany repelent na kleszcze to DEET, który blokuje receptory czuciowe owadów i pajęczaków, przez co człowiek staje się dla nich „niewidzialny”. Ze względu na neurotoksyczność tego środka należy jednak zachować szczególną ostrożność przy jego stosowaniu u dzieci.
Optymalne działanie preparatów na kleszcze i komary uzyskuje się przy dwudziestoprocentowym stężeniu DEET. Jednak stężenie tej substancji w środkach na komary dla małych dzieci (poniżej 2. roku życia), a zwłaszcza dla niemowląt, nie powinno przekraczać 10%. Najlepiej używać ich w tylko w razie konieczności i pryskać nie samą skórę, ale ubranka dziecka. Większość preparatów z DEET nie nadaje się do stosowania pod ubranie, a jedynie na odsłonięte części ciała.
Co na kleszcze dla dorosłych?
W repelentach dla osób dorosłych najsilniejsze dopuszczalne stężenie DEET wynosi 50%. Tak skondensowane preparaty na kleszcze są przeznaczone do zadań specjalnych, m.in. dla leśników, wędkarzy, wojskowych i turystów zapuszczających się w rejony tropikalne. W naszej szerokości geograficznej wystarczającą ochronę przeciw kleszczom i innym owadom daje środek o stężeniu 20% DEET. Może on bazować na skojarzonym działaniu kilku syntetycznych substancji chemicznych. Często poza DEET zawiera jeszcze ikarydynę oraz IR 3535, a niekiedy także mieszankę naturalnych olejków.
Taki środek kupuje się przeważnie w formie spray’u biobójczego, ale działanie przeciwkleszczowe mogą mieć również: krem, roll-on, płyn, plaster, opaska na kleszcze. Dostępne są również urządzenia ultradźwiękowe odstraszające nie tylko kleszcze, choć badania naukowe wciąż nie potwierdzają ich skuteczności.
Co odstrasza kleszcze? Domowe sposoby na kleszcze
Aby odstraszyć kleszcze, można wykorzystać różne domowe sposoby. Najpopularniejsze z nich to:
- Olejki eteryczne – kleszcze nie lubią intensywnych zapachów. Niektóre olejki, takie jak olejek eukaliptusowy, olejek lawendowy, olejek z mięty pieprzowej czy z trawy cytrynowej, mogą działać odstraszająco na kleszcze. Można je nanieść na skórę po rozcieńczeniu z olejem bazowym.
- Mieszanka octu i wody – należy w równych proporcjach można połączyć ocet z wodą i rozpylić na odzież lub skórę.
- Biała lub jasna odzież – choć to bezpośrednio nie odstrasza kleszczy, to jasne kolory sprawiają, że łatwiej jest je zauważyć i usunąć przed ukąszeniem.
- Regularne koszenie trawnika – kleszcze preferują wysoką trawę, więc regularne koszenie może pomóc w ograniczeniu ich populacji na określonym obszarze.
- Używanie naturalnych środków odstraszających – na rynku są dostępne naturalne środki (np. w formie sprayu) bazujące na roślinnych składnikach. Te naturalne substancje odstraszające zwykle działają na kleszcze i inne owady.
Należy pamiętać, że żaden domowy sposób nie gwarantuje 100% skuteczności w odstraszaniu kleszczy. Zawsze warto przeglądać ciało po powrocie z miejsc, gdzie mogą przebywać kleszcze, aby upewnić się, że żaden nie przyczepił się do skóry.
W domowej apteczce warto mieć nie tylko sprawdzone preparaty odstraszające kleszcze i inne owady, ale także przyrządy do bezpiecznego usuwania kleszczy. To ważne, aby w razie ukąszenia kleszcza móc sprawnie w domowych warunkach usunąć go ze skóry. Ich ugryzienie wiąże się bowiem z wysokim ryzykiem przenoszenia chorób odkleszczowych, takich jak borelioza lub kleszczowe zapalenie mózgu. Im szybciej kleszcz zostanie usunięty, tym mniejsze ryzyko zakażenia.
