Wirus opryszczki (HSV) – zakażenie, objawy, leczenie

Najważniejsze informacje:

• Opryszczka pospolita (zwykła) jest wywoływana przez wirusa Herpes Simplex (HSV), który należy do rodziny wirusów Herpesviridae. 
• HSV istnieje w dwóch odmianach: HSV-1 i HSV-2. Oba mogą powodować opryszczkę – HSV-1 jest związany z opryszczką ustną, a HSV-2 z opryszczką narządów płciowych.
• Herpes Simplex Virus przenosi się poprzez bezpośredni kontakt z wydzielinami osoby zakażonej, jednak możliwe jest również zakażenie okołoporodowe (na płód lub noworodka). 
• Leczenie wirusa HSV obejmuje przyjmowanie leków przeciwwirusowych, które mają zmniejszyć nasilenie objawów, do których należą m.in. bolesne pęcherzyki wypełnione płynem surowiczym.
• Obecnie nie istnieje sposób na całkowite wyleczenie wirusa HSV – człowiek pozostaje jego nosicielem do końca życia, co wiąże się z ryzykiem nawrotu opryszczki. 

Wirus opryszczki pospolitej (HSV – Herpes Simplex Virus) to powszechnie występujący wirus. Wielu zakażonych nie jest świadomych jego obecności w organizmie, ponieważ infekcja może przebiegać bezobjawowo. Przedstawiamy kompletne informacje dotyczące wirusa HSV – co to za wirus, jakie są jego drogi przenoszenia, kiedy może dojść do zakażenia, czym się ono objawia, jakie choroby wywołuje wirus Herpes Simplex, jakie leki przeciwwirusowe łagodzą objawy zakażenia wirusem opryszczki zwykłej oraz czy jest możliwe pozbycie się wirusa z organizmu. 

Herpes Simplex – wirus opryszczki typ 1 i typ 2

Herpes Simplex Virus (HSV) – znany powszechnie jako wirus opryszczki pospolitej, to wirus z rodziny Herpesviridae, odpowiedzialny za występowanie opryszczki w obrębie jamy ustnej (opryszczka wargowa) oraz w okolicy genitaliów (opryszczka narządów płciowych). 

Człowiek jest jedynym rezerwuarem wirusa. Namnażanie HSV jest możliwe wyłącznie przy udziale komórek gospodarza. Na świecie ok. 80% populacji jest nosicielem wirusa HSV-1. Wiele osób nie wykazuje żadnych symptomów zakażenia HSV (wirus opryszczki) aż do momentu pojawienia się pierwszych zmian skórnych. 

Wyróżniamy dwa główne typy wirusa opryszczki pospolitej:

• wirus HSV-1 – opryszczka ą w okolicach ust (wargowa, popularne “zimno”), zakażenie wirusem odbywa się głównie przez kontakt z zakażoną śliną,
• wirus HSV-2 – opryszczka narządów płciowych, jest chorobą przenoszoną drogą płciową i prowadzi do powstawania zmian skórnych w miejscach kontaktu z genitaliami osoby zakażonej.

Zazwyczaj wirus opryszczki pospolitej (HSV lub Herpes Simplex Virus) nie prowadzi do poważnych komplikacji zdrowotnych. Zagrożeniem jest opryszczka noworodków oraz osób z upośledzonym układem odpornościowym. 

Wirus opryszczki wargowej i opryszczki narządów płciowych (HSV) – charakterystyka 

Opryszczka p/c IgM (HSV p/c IgM) zaliczana jest do zakaźnych chorób wirusowych skóry i błon śluzowych. 

Jak wygląda HSV? Wirus opryszczki pospolitej jest wirusem otoczkowym, zawierającym podwójna helisę DNA. Herpes Simplex Virus, odpowiedzialny za opryszczkę u dorosłych i u dzieci, jest bardzo rozpowszechniony. Jednocześnie wielu zakażonych nie zdaje sobie z tego sprawy, ponieważ często HSV nie wywołuje żadnych objawów lub objawy te są łagodne.

HSV to wirus wysoce zaraźliwy. Może powodować różne choroby, w tym opryszczkę ustną i opryszczkę genitalną, a rzadziej również infekcje ośrodkowego układu nerwowego.

Po pierwotnym zakażeniu wirus namnaża się, a następnie przedostaje się do zwojów nerwowych. HSV-1 zazwyczaj lokalizuje się w zwoju trójdzielnym, a HSV-2 w zwojach nerwów rdzeniowych okolicy krzyżowej.

Wirusy opryszczki pospolitej charakteryzuje rozwój tzw. zakażenia latentnego (utajonego), trwającego całe życie osoby zakażonej. Wraz z pierwszym zakażeniem wirus pozostaje w organizmie na zawsze i jest wydalany okresowo w ślinie lub wydzielinach płciowych. 

Do reaktywacji wirusa Herpes Simplex doprowadzić mogą m.in:

• obniżenie odporności organizmu, 
• wychłodzenie lub przegrzanie organizmu, 
• silny stres emocjonalny, 
• przewlekłe zmęczenie,
• miesiączka, 
• infekcja bakteryjna, 
• urazy,
• duża ekspozycja na promieniowanie UV, 
• niedożywienie,
• zabiegi stomatologiczne,
• operacje chirurgiczne. 

Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej (pospolitej)

Zakażenie wirusem HSV może nastąpić na różne sposoby. Do najczęstszych należy bezpośredni kontakt z zakażoną osobą lub zakażonym obszarem skóry. To może wystąpić poprzez pocałunek, w trakcie stosunków płciowych oraz poprzez dzielenie się przedmiotami codziennego użytku (np. sztućce, szklanki, kubki, maszynki do golenia, szczoteczki do zębów). Replikacja wirusa rozpoczyna się po wniknięciu do komórek nabłonka.

Wirus może być również przenoszony na noworodki podczas porodu, gdy przechodzą one przez kanał rodny matki z aktywną infekcją.

Istnieje też ryzyko zakażenia wrodzonego, gdy nastąpi przeniesienie wirusa (przeniknięcie) przez łożysko, szczególnie jeśli kobieta w ciąży doświadcza pierwszej infekcji HSV. Takie zakażenie może skutkować przedwczesnym porodem lub wadami wrodzonymi u dziecka. 

Do zakażenia HSV-1 dochodzi zwykle już w dzieciństwie, z kolei zakażenie HSV-2 występuje najczęściej w okresie inicjacji seksualnej. Zakażenie HSV-1 nie zapewnia ochrony przed zakażeniem HSV-2.

Wirus HSV – objawy opryszczki

Objawy infekcji HSV, wywołującej opryszczkę wargową lub opryszczkę narządów płciowych, mogą być różne. Zależą od odpowiedzi układu immunologicznego gospodarza, drogi wniknięcia wirusa, a także charakteru choroby – pierwotnego (pierwsze zakażenie, często bezobjawowe) lub wtórnego (w wyniku reaktywacji utajonego wirusa).

Zwykle objawy zakażenia wirusem opryszczki obejmują ból, pieczenie, świąd i mrowienie w miejscu, gdzie wirus przedostał się do organizmu. W przypadku opryszczki wargowej obserwuje się zmiany w okolicy ust, a przy opryszczce genitalnej – zmiany w pobliżu narządów płciowych. 

Po kilku dniach pojawiają się grudki o zapalnym podłożu, a następnie pęcherzyki wypełnione płynem surowiczym, które po pęknięciu tworzą owrzodzenia i nadżerki. Zmiany te zazwyczaj goją się bez pozostawiania śladów. Ich drapanie może doprowadzić do nadkażeń bakteryjnych. 

Przy infekcji wirusem opryszczki pospolitej wystąpić mogą również bóle głowy, bóle mięśni, gorączka oraz powiększenie węzłów chłonnych.

Wirus HSV u dzieci, w przypadku wystąpienia objawów opryszczki, ma znacznie cięższy przebieg niż u osób dorosłych. Symptomy infekcji mogą być obserwowane również wewnątrz buzi i w okolicach oczu. Wymienionym wcześniej objawom towarzyszy brak apetytu i rozdrażnienie.

Choroby wywoływane przez wirus HSV – rozpoznanie infekcji

HSV może wywołać różne choroby, w tym powszechnie występującą opryszczkę ustną, która manifestuje się na skórze wokół ust (tzw. zimno), a także opryszczkę genitalną, która dotyczy narządów płciowych i okolic odbytu. 

Objawy zakażenia tzw. wirusem opryszczki pospolitej (opryszczka zwykła) są zbliżone, różnią się jedynie lokalizacją zmian. Okres wylęgania wirusa HSV wynosi średnio 1 do 26 dni, zwykle jednak 3-6 dni.

Diagnoza opryszczki opiera się głównie na badaniu lekarskim, podczas którego obserwowane są charakterystyczne zmiany skórne. Oznaczenie p/c IgM HSV (wirusa opryszczki typ 1, 2) wykorzystywane jest w diagnostyce zakażenia wirusem opryszczki typu HSV-1 i HSV-2. Badanie zaleca się osobom z objawami, takimi jak pęcherzyki w okolicy ust lub narządów płciowych.

Przy poważniejszych infekcjach stosuje się dodatkowo dodatkowe badania, takie jak test PCR (reakcja łańcuchowa polimerazy) czy badanie serologiczne, które pozwalają na wykrycie przeciwciał przeciwko HSV. 

Zakażenie HSV może prowadzić również do tzw. opryszczkowego zapalenia rogówki, co w skrajnych przypadkach może przyczynić się do utraty wzroku. Rzadziej wirus może atakować ośrodkowy układ nerwowy, powodując opryszczkowe zapalenie mózgu.

Przy ciężkim przebiegu choroby konieczna może być hospitalizacja i wykonanie dodatkowych badań.

Wirus HSV – leczenie wywołanej nim opryszczki pospolitej

Infekcja wirusem Herpes Simplex w większości przypadków ma łagodny przebieg i samoograniczający charakter. Leczenie przyczynowe zalecane jest przy ciężkich postaciach choroby wirusowej lub w razie wystąpienia jej powikłań.

Leczenie HSV, a precyzyjnie wywołanej nim opryszczki, ma na celu złagodzenie objawów opryszczki wargowej lub genitalnej, jak również zmniejszenie częstości i nasilenia nawrotów. 

Zastosowanie mają leki przeciwwirusowe, takie jak acyklowir, walacyklowir i famcyklowir, które hamują namnażanie HSV. Mają one za zadanie skrócić czas trwania i siłę objawów, a także ograniczyć ryzyko przeniesienia wirusa na inne osoby. Nieprzyjemne dolegliwości znieść mogą również leki przeciwbólowe i przeciwzapalne.

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące wirusa opryszczki (HSV).