Opryszczka wargowa (zimno) na ustach – przyczyny, objawy, leczenie

Najważniejsze informacje:

• Opryszczka wargowa, potocznie określana jako zimno, jest chorobą zakaźną skóry i błon śluzowych, wywoływana przez wirus opryszczki HSV 1 (Herpes simplex virus).
• Opryszczka wargowa jest najczęstszym rodzajem zmian opryszczkowych, który charakteryzuje się przeważnie łagodnym przebiegiem.
• Nawrotom opryszczki wargowej sprzyja osłabienie odporności, stres, przemęczenie i silne promieniowanie słoneczne.
• Leczenie opryszczki na ustach polega głównie na stosowaniu leków przeciwwirusowych, takich jak acyklowir, famcyklowir i walacyklowir.

Opryszczka na ustach, inaczej nazywana „zimnem”, powszechna infekcja wirusowa, która objawia się w postaci małych, wypełnionych płynem pęcherzy na ustach i wokół nich. Zmiany te są zlokalizowane przeważnie w jednym miejscu, a po ich pęknięciu tworzy się strup, który jest widoczny przez kilka dni. Sprawdź, od czego wychodzi opryszczka wargowa, jak ją leczyć i co zrobić, by zapobiec jej nawrotom.

Co to jest opryszczka na ustach?

Opryszczka, często określana mianem „zimna” lub „febry”, to choroba skóry, która wynika z zakażenia wirusem opryszczki HSV (Herpes simplex virus). Najczęściej występującą postacią kliniczną w przypadku tej choroby jest opryszczka na błonie śluzowej jamy ustnej i skórze okolicy okołowargowej, czyli opryszczka na ustach.

Warto jednak zaznaczyć, że zakażenie wirusem HSV-1 powoduje opryszczkę wargową. Z kolei drugi typ, HSV-2, powoduje takie schorzenie jak opryszczka narządów płciowych, a także może być przyczyną zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (tzw. opryszczkowe zapalenie mózgu). Co więcej, istnieją przypadki, kiedy to HSV-2 odpowiada za opryszczkę wargową, podobnie jak HSV-1 może wywołać zmiany w okolicy genitaliów.

Wirus opryszczki wargowej cechuje się zdolnością do ponownego aktywowania się po okresie bezobjawowym. Po zainfekowaniu organizmu HSV-1 kieruje się do komórek nerwowych zwoju trójdzielnego, podczas gdy HSV-2 lokalizuje się w zwoju lędźwiowo-krzyżowym.

Opryszczka na ustach – od czego się bierze?

Zakażenie wirusem opryszczki następuje głównie wskutek bliskiego kontaktu z osobą, która jest zainfekowana lub jest nosicielem wirusa. Do transmisji dochodzi przez wymianę płynów ustrojowych takich jak ślina, łzy czy wydzieliny z narządów płciowych. Zakażenie może wystąpić też, gdy uszkodzona skóra lub błony śluzowe wejdą w bezpośredni kontakt z obszarem zainfekowanym bądź z wydzielinami zakażonej osoby.

Zakażenie wirusem HSV-1 jest możliwe poprzez dotyk lub współużytkowanie przedmiotów codziennego użytku, które wcześniej były w kontakcie z osobą zakażoną, np. ręczników czy naczyń. Z kolei wirus HSV-2, odpowiedzialny za opryszczkę narządów płciowych, rozprzestrzenia się głównie przez kontakty seksualne.

Zakażenie wirusem opryszczki może mieć charakter pierwotny lub nawrotowy. Pierwotne zakażenie wiąże się z czasem gojenia zmian skórnych do około dwóch tygodni. Zakażenia nawrotowe zazwyczaj ustępują szybciej, często w ciągu kilku dni.

Objawy opryszczki wargowej

Zanim na ustach pojawi się opryszczka, często można odczuwać objawy takie jak mrowienie czy pieczenie w okolicy ust lub twarzy. Jest to najlepszy moment, aby podjąć odpowiednie kroki terapeutyczne. W miarę rozwoju infekcji na skórze pojawia się zaczerwieniony pęcherz wypełniony płynem, który zazwyczaj jest bolesny i wrażliwy na dotyk. Warto zaznaczyć, że możliwe jest wystąpienie więcej niż jednego takiego pęcherza.

Zazwyczaj opryszczka utrzymuje się do dwóch tygodni i jest zakaźna aż do momentu, gdy całkowicie wyschnie. Pierwsze objawy infekcji wirusem opryszczki pospolitej mogą się pojawić nawet do 20 dni po zetknięciu z wirusem. W przypadku nagłego wybuchu opryszczki, pacjent może doświadczyć takie objawy opryszczki jak:

• gorączka;
• bóle mięśni;
• powiększenie węzłów chłonnych.

W sytuacji, gdy opryszczka towarzyszy jakimkolwiek objawom dotyczącym oczu, konieczna jest natychmiastowa konsultacja lekarska. Infekcja wirusem opryszczki pospolitej może prowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia wzroku (tzw. opryszczkowe zapalenie narządu wzroku), jeśli nie zostanie szybko zdiagnozowana i leczona.

Opryszczka wargowa – fazy

Proces rozwoju opryszczki wargowej obejmuje kilka charakterystycznych faz:

• Faza pierwsza: zazwyczaj rozpoczyna się na około dobę przed pojawieniem się widocznych zmian. Pacjent może odczuwać uczucie mrowienia lub swędzenia w miejscu, gdzie wkrótce ujawnią się zmiany skórne.
• Faza druga: na skórze pojawiają się pęcherzyki wypełnione płynem. Są to typowe objawy opryszczki, które łatwo rozpoznać.
• Faza trzecia: dochodzi do pęknięcia pęcherzyków. W wyniku tego procesu wydobywa się płyn, a na skórze tworzą się bolesne otwarte rany.
• Faza czwarta: charakteryzuje się wysychaniem tych ran. W miejscu, gdzie wcześniej znajdowały się pęcherzyki, tworzą się strupy. Mogą one powodować swędzenie i są skłonne do pęknięcia.
• Faza piąta: etap gojenia. Strupy w końcu odpadają, pozostawiając po sobie zagojoną skórę, co oznacza ustąpienie aktywnej fazy opryszczki.

Warto pamiętać, że każdy etap tej choroby wymaga odpowiedniej higieny i, w razie potrzeby, konsultacji z lekarzem w celu zastosowania odpowiedniego leczenia.

Kompleksowe leczenie opryszczki wargowej

W przypadku wirusa opryszczki HSV-1, który powoduje opryszczkę wargową, choroba zwykle ustępuje bez interwencji medycznej, o ile nie wystąpią powikłania związane z zakażeniem. Zaleca się jednak stosowanie leków przeciwwirusowych, które nie tylko przyczyniają się do skrócenia czasu trwania choroby, ale również zwiększają komfort życia pacjenta. Leki przeciwwirusowe, takie jak maści czy tabletki, dostępne są w aptekach bez recepty. Jednakże, w sytuacji, gdy zmiany skórne pojawiają się w okolicach oczu lub gdy objawy są wyjątkowo nasilone i nie ustępują mimo podjętego leczenia, niezbędna jest konsultacja z lekarzem.

Doustne leki przeciwwirusowe zawierają głównie acyklowir, który efektywnie blokuje namnażanie się wirusa opryszczki. Najlepsze efekty przynosi jego zastosowanie w momencie pojawienia się pierwszych symptomów, a w idealnej sytuacji – w ciągu pierwszych 24 godzin od wystąpienia zmian. Zaleca się wówczas przyjmowanie leku zawierającego 200 mg acyklowiru 5 razy w ciągu dnia przez okres 5 dni. Taka terapia może skrócić czas trwania choroby o 1-2 dni i znacząco złagodzić dolegliwości z nią związane.

W sytuacji, gdy opryszczka na ustach pojawia się wielokrotnie, profilaktyka wymaga innego podejścia. W takich przypadkach stosuje się leki z acyklowirem w dawce 400 mg, przyjmowane 2 razy dziennie, co 12 godzin. Terapia może trwać aż do 6 miesięcy i choć leki te są uznawane za bezpieczne, zaleca się konsultację z lekarzem. Ponieważ częste nawroty opryszczki mogą być sygnałem obniżonej odporności, warto rozważyć dodatkowe wsparcie dla układu immunologicznego.

Oprócz leczenia doustnego, w walce z opryszczką pomocne mogą okazać się preparaty do stosowania miejscowego. Wśród nich znajdują się:

• kremy, maści lub żele zawierające acyklowir, które aplikuje się na zmienione chorobowo miejsca nawet co 4 godziny. Na rynku dostępny jest również krem z dodatkiem hydrokortyzonu, który dodatkowo łagodzi świąd i objawy zapalne;
• krem z denotiwirem, który wykazuje działanie antywirusowe i przeciwbakteryjne, szczególnie skuteczne wobec bakterii Staphylococcus aureus;
• plastry z żelem hydrokoloidowym, które nie tylko chronią zmiany przed wpływem czynników zewnętrznych, ale również przyspieszają proces gojenia opryszczki wargowej.

Opryszczka na ustach – domowe sposoby na opryszczkę

W kontekście domowego leczenia opryszczki kluczowe jest przestrzeganie zasady, by nie nakłuwać pęcherzy wypełnionych płynem, które pojawiają się na skórze. Równie istotne jest zachowanie ostrożności podczas przeprowadzania jakichkolwiek czynności, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się wirusa.

Wśród domowych metod radzenia sobie z opryszczką, często wykorzystuje się maść zawierającą tlenek cynku, a także różnego rodzaju olejki eteryczne, które mogą przynieść ulgę w objawach. Dodatkowo wiele osób sięga po naturalne rozwiązania, takie jak pasta z sody oczyszczonej oraz napary ziołowe, które stosowane są w formie okładów. Zioła takie jak rumianek, tymianek, skrzyp polny, melisa czy kora wierzby, są cenione za ich właściwości przeciwzapalne i mogą wspomagać proces gojenia zmian skórnych wywołanych przez wirus opryszczki.

Nawracająca opryszczka na ustach – jak zapobiec?

W celu zapobiegania pojawieniu się opryszczki zaleca się stosowanie osobnych ręczników do twarzy, co pomaga ograniczyć ryzyko przeniesienia wirusa. Ponadto kluczowe jest unikanie bezpośredniego kontaktu z ludźmi zakażonymi wirusem opryszczki. Higiena użytkowanych przedmiotów, takich jak szklanki, kubki czy sztućce, odgrywa kluczową rolę w prewencji. Należy je myć dokładnie, najlepiej w wysokiej temperaturze, używając środków czyszczących.

Odpowiednia dieta również jest istotnym elementem profilaktyki opryszczki. Wprowadzenie do codziennego jadłospisu pokarmów bogatych w witaminę C jest zalecane, aby wzmocnić system odpornościowy. Równie ważne jest zapewnienie organizmowi wystarczającej ilości cynku, który ma znaczenie dla utrzymania zdrowej skóry. Regularne ćwiczenia fizyczne oraz unikanie długotrwałego stresu również przyczyniają się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia opryszczki, poprzez ogólne wzmocnienie kondycji organizmu.

FAQ

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące wirusa opryszczki HSV oraz opryszczki na ustach.