Opryszczka na powiece i na oku – objawy i leczenie

Najważniejsze informacje:

• Opryszczka na powiece i na oku to inaczej opryszczkowe zapalenie spojówek wywołane przez wirusa opryszczki pospolitej typu HSV-1.
• Do pierwotnego zakażenia wirusem HSV dochodzi w wyniku bezpośredniego kontaktu z osobą zakażoną, a także przeniesienia patogenu przez palce lub drogą kropelkową.
• Objawy opryszczki ocznej obejmują przede wszystkim podrażnienie, ból oka, mętnienie rogówki i niewyraźne widzenie.
• Leczenie opryszczki na powiece polega na stosowaniu leków przeciwwirusowych, dostępnych jako maść oczna lub żel oczny.

Większość osób kojarzy opryszczkę głównie ze specyficznymi zmianami wokół ust i warg. Okazuje się jednak, że choroba może rozwinąć się również w okolicy oczu, powodując opryszczkę oka, inaczej określaną jako opryszczka oczna. W większości przypadków choroba dotyczy tylko jednego oka i rozwija się wskutek zakażenia wirusem HSV. Dowiedz się, jak wygląda opryszczka na powiece, jak ją leczyć i co zrobić, by zapobiec jej nawrotom.

Czym jest opryszczka na oku?

Szacuje się, że nawet 80-90% ludności na całym świecie może być nosicielami wirusa HSV (Herpes simplex virus). Najbardziej rozpowszechniony wśród nich jest wirus opryszczki wargowej HSV-1, który odpowiada m.in. za rozwój opryszczki oka. W przypadku oczu choroba ta atakuje zwykle rogówkę, powodując opryszczkowe zapalenie rogówki. Rozróżnia się tu dwa warianty schorzenia:

• nabłonkowe zapalenie rogówki – opryszczka oka rozwija się w powierzchownych warstwach rogówki;
• opryszczkowe zapalenie podścieliska – zaatakowany zostaje główny korpus rogówki.

W skrajnych przypadkach opryszczka oka może powodować zapalenie siatkówki, które występuje jako:

• opryszczkowe zapalenie siatkówki;
• zapalenie tęczówki i tkanek w przedniej części oka.

W Polsce opryszczkowe zapalenie spojówek nie powoduje stanów pandemicznych i nie jest częstą przyczyną stanów zapalnych spojówek u osób dorosłych.

Co powoduje opryszczkę oka?

Zakażenie wirusem opryszczki typu 1 (HSV-1) zazwyczaj następuje w wyniku bezpośredniego kontaktu z osobą zakażoną. Przenoszenie wirusa odbywa się drogą kropelkową, a do zakażenia może dojść np. podczas wymiany pocałunków, korzystania z tej samej szczoteczki do zębów, używania wspólnych sztućców czy kosmetyków do ust. Ryzyko przeniesienia wirusa istnieje również podczas dotykania miejsca zainfekowanego, takiego jak opryszczka wargowa.

W początkowej fazie opryszczka oczu może przebiegać bezobjawowo. Z czasem jednak osoby zakażone mogą odczuwać ból związany z występowaniem zmian opryszczkowych w okolicach ust lub wewnątrz jamy ustnej. Po ustąpieniu objawów aktywnej formy infekcji wirus HSV-1 nie jest eliminowany z organizmu. Przechodzi on w stan uśpienia i wycofuje się do nerwów twarzowych znajdujących się pod skórą. W tym stanie wirus może pozostać nieaktywny przez wiele lat, a nawet do końca życia osoby zakażonej. Niestety, istnieje ryzyko, że wirus zostanie ponownie aktywowany, prowadząc do nawrotu opryszczki wargowej lub opryszczki ocznej.

Reaktywacja wirusa HSV-1 często jest związana z osłabieniem układu odpornościowego, np. w wyniku chemioterapii, urazów, operacji chirurgicznych, zabiegów dentystycznych, infekcji górnych dróg oddechowych, gorączki, nadmiernego opalania, a nawet stresu. W rezultacie opryszczka oka może pojawić się nagle i bez ostrzeżenia.

Objawy opryszczki oka

Opryszczkowe zapalenie spojówek niesie za sobą typowe cechy wirusowego zapalenia spojówek, które obejmują przede wszystkim:

• obfita, surowicza wydzielina z oczu, jak również odczyn grudkowy spojówek;
• małe pęcherzyki wypełnione treścią surowiczą – z czasem pęcherzyki pękają i tworzą pokryte strupem owrzodzenia;
• silne łzawienie, będące reakcją na podrażnienie spojówek i dróg łzowych przez wirusa;
• ból, któremu może towarzyszyć mrowienie lub pieczenie oka;
• uczucie ciała obcego w oku, które może znacznie utrudniać wykonywanie podstawowych czynności, takich jak ruchy gałkami ocznymi czy mruganie;
• pogorszenie widzenia, co jest szczególnie niepokojące, gdyż powtarzające się infekcje mogą prowadzić do trwałego pogorszenia widzenia, a nawet do jego utraty;
• powiększenie przyusznych węzłów chłonnych.

Częstym powikłaniem zakażenia wirusem opryszczki jest zapalenie rogówki, zwykle w postaci drzewkowatego ubytku w jej nabłonku. Choroba często następuje też po zapaleniu górnych dróg oddechowych lub gardła. Czas trwania objawów wynosi do 3 tygodni.

Opryszczka oka – jak zdiagnozować chorobę?

W procesie diagnozowania takich chorób jak opryszczkowe zapalenie spojówek kluczowe znaczenie ma dokładny wywiad medyczny oraz szczegółowe badanie narządu wzroku przy użyciu lampy szczelinowej. Istotnym elementem, który przyczynia się do postawienia prawidłowej diagnozy, jest obserwacja pęcherzyków wypełnionych płynem surowiczym na powiekach pacjenta, jak również specyficznych zmian w postaci drzewkowatego nacieku na powierzchni rogówki.

Warto również podkreślić, że hodowle wirusowe oraz testy immunodiagnostyczne nie odgrywają istotnej roli w diagnozie zapaleń oka. Wynika to przede wszystkim z długiego czasu oczekiwania na wyniki oraz ograniczonej dostępności tych metod diagnostycznych.

Leczenie opryszczki oka

Specjalistyczne leczenie opryszczki oka polega przede wszystkim na stosowaniu leków przeciwwirusowych, w tym głównie acyklowiru w formie maści o stężeniu 3% lub gancyklowiru jako żelu ocznego o stężeniu 0,15%. W sytuacjach, gdy dojdzie do poważnego zapalenia rogówki, wskazane jest użycie acyklowiru doustnie. Terapia ta powinna być kontynuowana do momentu ustąpienia objawów zapalnych.

Należy zachować szczególną ostrożność w przypadku stosowania kortykosteroidów przy zapaleniu spojówek o etiologii wirusowej. Ich użycie może przyczynić się do rozprzestrzeniania się wirusów w obrębie tkanek oka. Kortykosteroidy mogą być wprowadzone do terapii jedynie pod warunkiem, że pacjent jest pod stałą opieką specjalisty okulisty i jednocześnie otrzymuje leczenie preparatami antywirusowymi.

Opryszczka na powiece – domowe sposoby

Należy zdawać sobie sprawę z ryzyka związanego z wykorzystywaniem domowych metod leczenia opryszczki ocznej. Nie wiemy bowiem, jak oko zareaguje na stosowane środki, a także jakie będzie oddziaływanie na wirusa. Zaleca się unikanie eksperymentowania z niezweryfikowanymi metodami, takimi jak przykładanie surowych warzyw, na przykład cebuli czy czosnku, do okolicy oczu. Takie działania mogą prowadzić do dodatkowego dyskomfortu, w tym bólu, pieczenia oraz podrażnienia oka.

Warto także podkreślić, że wirus opryszczki często przenika do wewnętrznych struktur oka, nie ograniczając się jedynie do powierzchniowych tkanek, nawet jeśli objawy widoczne są na powiece. W takich przypadkach skuteczne mogą okazać się jedynie specjalnie opracowane preparaty, takie jak maści okulistyczne, które są bezpieczne dla delikatnych okolic oczu.

Domowe leczenie może okazać się nieskuteczne, ponieważ aktywne składniki lecznicze nie są w stanie dotrzeć bezpośrednio do wnętrza oka. Ponadto niektóre substancje stosowane w domowych kuracjach mogą drażnić skórę powiek lub bezpośrednio oko.

FAQ

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące opryszczkowego zapalenia spojówek.