Opryszczka w ciąży – czy jest groźna?

Najważniejsze informacje:

• Opryszczka to wirusowa choroba skóry i błon śluzowych, pojawiająca się w momencie osłabienia organizmu. 
• Wirusy opryszczki występują w dwóch odmianach: opryszczka wargowa wywoływana przez Herpes Simplex Virus typu 1 (HSV-1) i opryszczka narządów płciowych, którą powoduje typ 2 wirusa (HSV-2). 
• Chociaż infekcja wirusowa często przebiega bezobjawowo, to pojawienie się opryszczki u kobiety w ciąży może stanowić zagrożenie dla płodu.
• Niebezpieczne jest zwłaszcza przeniesienie zakażenia z matki na dziecko podczas porodu naturalnego. 
• Konieczne jest odpowiednie leczenie opryszczki w ciąży – farmakoterapia obejmuje leki przeciwwirusowe, najczęściej acyklowir.

Wirus opryszczki występuje powszechnie w społeczeństwie. Według szacunków, większość osób dorosłych miała styczność z typem odpowiedzialnym za wywołanie charakterystycznych zmian na wargach. Opryszczka w ciąży jest częstym zdarzeniem, które może wywołać zrozumiałe zaniepokojenie u kobiet spodziewających się dziecka. Jest ona wynikiem infekcji wirusem Herpes Simplex, który może przejawiać się w różny sposób, od łagodnych do poważnych objawów. Czy opryszczka w ciąży stanowi zagrożenie dla dziecka? Jak postępować w razie wystąpienia objawów infekcji wirusowej? Co na opryszczkę w ciąży może być stosowane przez przyszłą mamę? Wyjaśniamy.

Wirus opryszczki w ciąży – zakażenie HSV

Opryszczka jest często występującą wirusową chorobą zakaźną, która dotyka skórę i błony śluzowe. Po pierwszym (pierwotnym) zakażeniu, wirus HSV pozostaje w organizmie na stałe – ukryty w stanie uśpienia reaktywuje się w momencie osłabienia organizmu. Opryszczka ma tendencję do nawrotów w stanach obniżenia odporności organizmu. Wirus ten może być przenoszony przez kontakt skóry do skóry, często podczas kontaktu z zarażonymi obszarami ust lub narządów płciowych.

Opryszczka w ciąży jest dość powszechnym zjawiskiem, dotykającym ok. 25-30% kobiet spodziewających się dziecka. Jest spowodowana zakażeniem wirusem Herpes Simplex (HSV) typu 1 (związanym z opryszczką ustną) lub typu 2 (częstszy w przypadku opryszczki narządów płciowych). 

W ciąży obserwowana jest zwiększona aktywność wirusa z powodu osłabienia układu odpornościowego kobiety oraz zmian hormonalnych. To sprawia, że kobietom ciężarnym opryszczka w ciąży towarzyszy znacznie częściej niż pozostałym kobietom.

Również stres, zmęczenie oraz niewłaściwa dieta mogą zwiększać ryzyko wystąpienia opryszczki u kobiet oczekujących dziecka.

Statystyki wskazują, że znaczący odsetek kobiet w ciąży jest nosicielami wirusa, a u niektórych z nich dochodzi do pierwszego zakażenia właśnie w tym okresie.

Opryszczka wargowa (zimno) w ciąży

Opryszczkę wargową, częstą u przyszłych matek, charakteryzuje wystąpienie bolesnych pęcherzyków (wypełnionych płynem surowiczym) na ustach i wokół nich, a niekiedy również na brodzie lub nosie. W okresie ciąży opryszczka może być szczególnie uciążliwa z powodu zmian hormonalnych i osłabienia odporności, które sprzyjają aktywacji wirusa HSV (wirus opryszczki wargowej i genitalnej). 

Chociaż opryszczka na ustach rzadko stanowi zagrożenie dla dziecka, to jej objawy mogą być nieprzyjemne dla kobiety w ciąży.

Opryszczka narządów płciowych (opryszczka genitalna) w ciąży

Opryszczka narządów płciowych w czasie ciąży budzi szczególny niepokój, ponieważ może mieć wpływ na przebieg ciąży oraz zdrowie dziecka. Objawia się zazwyczaj bolesnymi pęcherzykami na narządach płciowych, odbycie lub okolicach odbytu. 

Konieczna jest szczególna ostrożność i monitorowanie tego rodzaju opryszczki podczas ciąży, aby minimalizować ryzyko niebezpiecznych powikłań.

Zakażenie wirusem opryszczki pospolitej. Jak leczyć opryszczkę w ciąży?

Sposób leczenia opryszczki w czasie ciąży zależy od rodzaju zakażenia i stanu zdrowia kobiety. Może obejmować stosowanie miejscowych lub doustnych leków przeciwwirusowych, zależnie od zaleceń lekarza. Co ważne, stosowanie antywirusowych leków miejscowych jest mniej skuteczne od leków doustnych.

Terapia opryszczki w ciąży opiera się głównie na stosowaniu leku przeciwwirusowego, jakim jest acyklowir. Ten uznawany za bezpieczny w okresie ciąży środek hamuje namnażanie się wirusa i jest skuteczny wobec obu typów HSV (Herpes Simplex Virus), powodujących objawy opryszczki wargowej i opryszczkę narządów płciowych. 

Rozpoczęcie leczenia opryszczki w ciąży powinno nastąpić jak najszybciej po zauważeniu pierwszych objawów i zawsze po konsultacji z lekarzem. Dawkowanie i czas trwania terapii ustala specjalista. 

W przypadku kobiet z historią infekcji HSV zaleca się profilaktyczne podawanie acyklowiru od 34. do 36. tygodnia ciąży, aby zmniejszyć ryzyko zakażenia noworodka.

Regularne wizyty kontrolne u lekarza są kluczowe dla bezpieczeństwa matki i dziecka. W przypadku ciężkich zakażeń uogólnionych konieczne może być leczenie szpitalne z zastosowaniem dożylnego acyklowiru.

Jeśli partner kobiety w ciąży jest zakażony wirusem HSV, zaleca się kompleksowe leczenie opryszczki wargowej lub genitalnej oraz abstynencję seksualną. 

Opryszczka a ciąża – wskazanie do cesarskiego cięcia

Ważną kwestią przy zakażeniu opryszczką narządów płciowych w ciąży jest sposób porodu. Obecność objawów zakażenia HSV w okresie okołoporodowym stanowi przeciwwskazanie do naturalnego porodu, ze względu na ryzyko zakażenia noworodka podczas przechodzenia przez kanał rodny. 

W takich przypadkach lekarz podejmuje decyzję o przeprowadzeniu cesarskiego cięcia. Poród siłami natury może być jednak rozważany, o ile wirus jest w remisji.

Opryszczka a poród. Zakażenie dziecka opryszczką

Zakażenie noworodka wirusem opryszczki najczęściej występuje w trakcie porodu naturalnego. Zmiany wywołane przez wirusa opryszczki pospolitej mogą pojawiać się nie tylko na zewnętrznych narządach płciowych matki, ale także w obrębie szyjki macicy oraz pochwy. 

Bezpośredni kontakt dziecka z tymi obszarami w trakcie porodu umożliwia przeniesienie wirusa na noworodka. Wirus może być również obecny w wydzielinie pochwy, co stanowi kolejne potencjalne źródło zakażenia dziecka. Statystyki wskazują, że aż 90% infekcji u noworodków wynika z ekspozycji na wirusa właśnie podczas porodu.

Czy opryszczka jest niebezpieczna w ciąży?

Opryszczka objawia się zazwyczaj występowaniem bolesnych pęcherzyków w okolicach ust lub narządów płciowych. Choć może być nieprzyjemna, dla większości kobiet opryszczka w ciąży nie jest zwykle groźna. 

Szczególnie niebezpieczne może być jednak pierwotne zakażenie opryszczką podczas ciąży, które stwarza ryzyko dla zdrowia rozwijającego się płodu. Ryzyko zakażenia płodu jest podobne we wszystkich trymestrach ciąży, chociaż do infekcji nie dochodzi bardzo często. 

Opryszczka wargowa może też przerodzić się w opryszczkę narządów płciowych, która stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia dziecka. W takim przypadku ryzyko komplikacji, w tym obumarcia płodu, jest znacznie wyższe.

Opryszczka w ciąży może stanowić ryzyko dla zdrowia dziecka, szczególnie gdy infekcja wystąpi w okresie porodu. Istnieje możliwość przeniesienia wirusa na noworodka, co może prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak opryszczkowe zapalenie mózgu i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. 

Wiele zakażeń HSV w ciąży przebiega bezobjawowo, co może sprawić, że kobieta nie zdaje sobie sprawy z ryzyka. Dlatego ważne jest, aby w przypadku, gdy wystąpią objawy opryszczki podczas ciąży, jak najszybciej rozpocząć leczenie, aby zminimalizować ryzyko zakażenia płodu.

Opryszczka po porodzie. Czy można karmić piersią?

Istnieje również ryzyko zakażenia HSV bezpośrednio po narodzinach dziecka – np. w trakcie pocałunków lub poprzez przeniesienie drobnoustrojów z rąk matki na noworodka. Statystyki wykazują, że większość przypadków zakażenia wirusem opryszczki u ludzi występuje w pierwszych dwóch latach życia.

Dlatego kobiety z aktywnymi objawami opryszczki, takimi jak pęcherzyki na ustach, powinny zastosować środki ochronne, na przykład nieprzepuszczalne opatrunki, aby zapobiec infekcji u noworodka. Dotyczy to również innych osób, które mają kontakt z dzieckiem. 

W przypadku zakażenia wirusem HSV zaleca się unikanie karmienia bezpośrednio z piersi, gdy występują aktywne pęcherzyki lub rany na skórze wokół brodawki sutka. Jednocześnie nie ma przeciwwskazania do karmienia dziecka drugą piersią.

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące opryszczki w ciąży.