Najważniejsze informacje:

• Receptę na antybiotyk może wystawić każdy lekarz (zarówno pierwszego kontaktu, jak i specjalista), który posiada odpowiednie uprawnienia.
• Recepta (elektroniczna i papierowa) na antybiotyk ważna jest przez 7 dni od jej wystawienia. Kluczowy jest moment zakupu leku, a nie samo złożenie zamówienia w aptece. 
• E-receptę można zrealizować w aptekach stacjonarnych, podając unikalny 4-cyfrowy kod PIN.
• Receptę tego typu można uzyskać podczas wizyty w gabinecie lub poprzez konsultację online z lekarzem, który po ocenie stanu zdrowia wystawi dokument do realizacji w aptece.
• W Polsce antybiotyki są dostępne tylko na receptę, aby zapobiec ich niewłaściwemu stosowaniu i powstawaniu oporności bakterii.

Recepta na antybiotyk to dokument, który reguluje dostęp do leków wymagających szczególnego nadzoru. Antybiotyki należą do grupy leków na receptę ze względu na ich silne działanie i ryzyko niepożądanych efektów ubocznych, a także możliwość wykształcenia odporności bakterii na te leki przy niewłaściwym stosowaniu. Jak długo jest ważna recepta na antybiotyk i kto może ją wystawić? Wyjaśniamy, jakie zasady obowiązują przy przepisywaniu antybiotyków oraz jakie są wymagania dotyczące e-recepty.

Kto może wystawić e-receptę na antybiotyk?

Od 1 stycznia 2020 roku lekarze zobowiązani są do wystawiania recept w formie elektronicznej (e-recepty). Niemniej jednak, recepty w tradycyjnej formie nie zostały całkowicie wyeliminowane. W wyjątkowych przypadkach, takich jak brak dostępu do systemu informatycznego, wystawianie recept transgranicznych, leki z importu docelowego lub dla osób, których tożsamość nie została potwierdzona, wciąż możliwe jest wystawienie recepty papierowej.

E-receptę na antybiotyk może wystawić każdy lekarz posiadający odpowiednie uprawnienia. Zgodnie z przepisami, zarówno lekarze pierwszego kontaktu (lekarze rodzinni), jak i specjaliści, mogą przepisać antybiotyk w formie elektronicznej, pod warunkiem, że przypadek wymaga takiego leczenia. 

Ważne jest, aby lekarz przeprowadził szczegółowy wywiad medyczny i dokładnie ocenił stan zdrowia pacjenta. Antybiotyki są lekami, które powinny być stosowane tylko w przypadku infekcji bakteryjnych, a ich niewłaściwe przyjmowanie może prowadzić do poważnych skutków ubocznych. 

Recepta na antybiotyk jest wystawiana po przeprowadzeniu konsultacji lekarskiej, która może odbyć się zarówno stacjonarnie, jak i online, za pomocą konsultacji medycznej przez internet. 

Dzięki rozwojowi telemedycyny, e-recepty na antybiotyki mogą być wystawiane zdalnie, co pozwala na szybki dostęp do leczenia, zwłaszcza w przypadku pacjentów, którzy nie mogą osobiście udać się do gabinetu. 

Jak i gdzie wykupić receptę na antybiotyk?

Po otrzymaniu elektronicznej recepty na antybiotyk, pacjent może udać się do apteki, aby wykupić lek. Receptę tego typu można zrealizować wyłącznie w aptekach stacjonarnych. Niektóre apteki internetowe oferują możliwość rezerwacji leku na receptę w aptece stacjonarnej. W takim przypadku lek i tak trzeba wykupić w placówce.

Wystarczy udać się do punktu, który obsługuje e-recepty i podać 4-cyfrowy kod PIN, który pacjent otrzymał przy wystawieniu recepty. Kod ten jest unikalny i umożliwia aptekarzowi szybkie i bezpieczne odnalezienie recepty w systemie, co znacznie ułatwia proces realizacji.

E-receptę można zrealizować nie tylko osobiście przez pacjenta, ale także przez każdą osobę, która zna jego numer PESEL oraz kod dostępu. Istnieje także możliwość skorzystania z pliku PDF z e-receptą wysłanym na adres e-mail lub okazania wydruku informacyjnego od lekarza.

Dokument elektroniczny wraz z kodem potrzebnym do wykupienia leku, można zawsze zweryfikować w Internetowym Koncie Pacjenta (IKP).

Ile jest ważna recepta na antybiotyk?

Zgodnie z przepisami, recepta na antybiotyk jest ważna jedynie przez 7 dni od daty wystawienia lub od daty realizacji „od dnia”. Dotyczy to zarówno recept elektronicznych, jak i papierowych, mających określoną datę ważności, umożliwiającą wykupienie przepisanego leku. 

Przepisy te dotyczą tylko antybiotyków do stosowania doustnego (tabletki, kapsułki, tabletki musujące lub granulaty do przygotowania zawiesiny) oraz w postaci dożylnej. W przypadku recept na preparaty z antybiotykiem do stosowania zewnętrznego, jak maści, kremy czy aerozole, recepta papierowa jest ważna przez 30 dni od daty wystawienia recepty albo daty realizacji „od dnia”.

Warto pamiętać, że recepta papierowa, na której znajduje się antybiotyk do stosowania wewnętrznego, będzie ważna tylko przez 7 dni, nawet jeśli zawiera inne leki, które można wykupić w ciągu 30 dni. Jeśli zależy nam na dłuższym czasie realizacji recepty, warto poprosić lekarza o wypisanie osobnej recepty na antybiotyk.

Złożenie zamówienia na lek w dowolnej aptece nie ma charakteru prawnie wiążącego i nie równa się z wykupieniem leku ani zrealizowaniem recepty. Realizacja recepty, w przypadku antybiotyku, polega na faktycznym zakupie preparatu, a nie jedynie na złożeniu zamówienia i musi mieć miejsce w ciągu 7 dni (w przypadku antybiotyków doustnych i dożylnych). 

To ograniczenie ma na celu zapewnienie skutecznej kontroli nad stosowaniem antybiotyków i zapobieganie niewłaściwemu leczeniu, które mogłoby prowadzić do wzrostu oporności bakterii na te leki.

Recepta na antybiotyk może stracić ważność, jeśli pacjent nie zrealizuje jej w określonym terminie. Oznacza to konieczność ponownej wizyty u lekarza w celu wystawienia nowej recepty.

Czy można dostać antybiotyk bez recepty?

W Polsce antybiotyk bez recepty nie jest legalnie dostępny. Wszystkie leki z tej grupy wymagają recepty lekarskiej, ponieważ ich niewłaściwe stosowanie może prowadzić do poważnych skutków ubocznych, takich jak uszkodzenie wątroby i nerek czy zaburzenia mikroflory jelitowej. Nieprawidłowe stosowanie antybiotyków może przyczynić się do rozwoju odporności bakterii na leki, co jest poważnym zagrożeniem zdrowotnym dla całego społeczeństwa. 

Antybiotyki powinny być stosowane tylko w przypadku infekcji bakteryjnych. W sytuacji, gdy podejrzewamy infekcję wymagającą leczenia antybiotykiem, należy udać się do lekarza (lub umówić wizytę online), który po przeprowadzeniu wywiadu medycznego i ewentualnych badań zdecyduje, czy taki lek jest konieczny. Przepisany lek należy stosować zgodnie z zaleceniami lekarza (dotyczącymi dawkowania i czasu przyjmowania).

W przypadku leków na infekcje bakteryjne, recepta wystawiana jest tylko wtedy, gdy lekarz uzna, że korzyści z jego stosowania przewyższają ryzyko. Warto pamiętać, że samodzielne leczenie infekcji bez konsultacji z lekarzem może być niebezpieczne.

E-recepta na antybiotyk dla dzieci – ile jest ważna?

Antybiotyki u dzieci są przepisywane w przypadku infekcji bakteryjnych, takich jak zapalenie płuc, zapalenie ucha środkowego, angina czy infekcje dróg moczowych. E-receptę na antybiotyk dla dziecka może wystawić zarówno pediatra, jak i lekarz rodzinny. E-recepta na antybiotyk dla dzieci ma identyczną ważność, co recepta dla osoby dorosłej, czyli 7 dni. 

Recepty dla dzieci są często dokładnie monitorowane przez lekarzy, ponieważ dawkowanie antybiotyku i czas trwania terapii mogą się znacznie różnić od standardowego schematu leczenia u dorosłych. Pediatrzy zwykle dostosowują leczenie do wieku, wagi i stanu zdrowia dziecka, aby zapewnić jak największą skuteczność leczenia i uniknąć działań niepożądanych. 

Recepta na antybiotyk dla dzieci może również uwzględniać specjalne wytyczne, które lekarz przekaże rodzicom lub opiekunom dziecka, aby zagwarantować odpowiednią realizację farmakoterapii.

Recepta online na antybiotyk – jak wygląda konsultacja?

Recepta na antybiotyk online jest wygodnym rozwiązaniem dla osób, które nie mogą udać się osobiście do gabinetu lekarskiego (np. z powodu choroby). W ramach konsultacji online pacjent ma możliwość porozmawiania z lekarzem przez internet, opisania swoich objawów i uzyskania diagnozy, często za pomocą wideorozmowy, czatu lub rozmowy telefonicznej. Taka forma konsultacji jest szczególnie przydatna również w sytuacji, gdy pacjent nie ma dostępu do lekarza w najbliższym czasie.

Podczas konsultacji lekarz zbiera wywiad medyczny, zadaje pytania dotyczące objawów, dotychczasowego stanu zdrowia i ewentualnych przeciwwskazań do stosowania antybiotyku. 

Jeśli  uzna, że przepisanie antybiotyku jest wskazane w danym przypadku, wystawi e-receptę na antybiotyk, którą pacjent będzie mógł zrealizować w aptece stacjonarnej. E-recepta jest identyczna pod względem mocy prawnej jak tradycyjna recepta papierowa, o ile spełnia wszystkie wymogi formalne.

Konsultacja musi być przeprowadzona przez lekarza uprawnionego do wystawiania recept, a lekarz, po dokonaniu oceny, może zdecydować, że zamiast antybiotyku, odpowiednie będzie inne leczenie. 

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące recepty na antybiotyk.