Brzuch insulinowy a insulinooporność

Najważniejsze informacje:

• Brzuch insulinowy to potoczne określenie na nadmiar tkanki tłuszczowej w okolicach brzucha u osób zmagających się z insulinoopornością.
• Otyłość brzuszną rozpoznaje się na podstawie wskaźnika WHR, czyli stosunku obwodu talii do obwodu bioder.
• Szczególną rolę w likwidacji brzucha insulinowego odgrywają odpowiednio zbilansowana dieta i regularna aktywność fizyczna.

Nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w centralnej części ciała ma poważne konsekwencje zdrowotne. Otyłość brzuszna może być zarówno przyczyną, jak i skutkiem obniżonej wrażliwości tkanek na insulinę. Przez pacjentów zmagających się z insulinoopornością jest potocznie określana mianem brzucha insulinowego. Dowiedz się, jak zlikwidować brzuch insulinowy i poprawić zdrowie.

Co to jest brzuch insulinowy?

Brzuch insulinowy to potoczne określenie na otyłość brzuszną (centralną) u osób z insulinoopornością. Dla schorzenia charakterystyczne jest nagromadzenie tkanki tłuszczowej głównie w okolicach pępka. Rozpoznanie stawia się na podstawie stosunku obwodu talii do obwodu bioder, czyli wskaźnika WHR:

• u mężczyzn wartość większa niż 1,
• u kobiet wartość większa niż 0,85.

Niekiedy brzuch insulinowy rozpoznaje się, gdy obwód pasa wynosi więcej niż 94 cm u mężczyzn i ponad 80 cm u kobiet.

Brzuch insulinowy może mieć poważne konsekwencje zdrowotne. Centralne nagromadzenie tkanki tłuszczowej prowadzi do:

• cukrzycy typu 2,
• nadciśnienia tętniczego,
• chorób sercowo-naczyniowych,
• niealkoholowego stłuszczenia wątroby,
• zwyrodnienia kręgosłupa i stawów,
• refluksu żołądkowo-przełykowego,
• niektórych nowotworów (m.in. raka jelita grubego).

Wpływ insulinooporności na otyłość brzuszną

Przy insulinooporności obserwuje się tzw. błędne koło otyłości. Nieodpowiedni styl życia (szczególnie zła dieta, używki i niska aktywność fizyczna) powoduje wzrost wydzielania insuliny, a tym samym zmniejszenie wrażliwości tkanek na działanie tego hormonu. Dodatkowo spożywanie nadmiaru kalorii, cukru i produktów przetworzonych prowadzi do odkładania się tkanki tłuszczowej. Tłuszcz wydziela substancje prozapalne i hamujące wychwyt glukozy w tkankach, co również sprzyja insulinooporności.

Jednocześnie insulinooporność nasila rozwój otyłości. Nadmiar insuliny powoduje odkładanie się tkanki tłuszczowej, ponieważ hormon ten hamuje proces rozkładu tłuszczu (lipolizę).

Jak wygląda brzuch insulinowy?

Brzuch u osób z insulinoopornością ma zbyt duży obwód w stosunku do bioder. Z tego powodu sylwetka wydaje się zbyt szeroka, a talia nie jest zarysowana. Widać też wyraźnie odkładające się fałdy tłuszczu. Często pojawia się tzw. oponka, czyli nadmiar tkanki tłuszczowej w dolnej części brzucha. Zwykle przy otyłości brzusznej kończyny są nieproporcjonalnie szczupłe do reszty ciała.

Brzuch insulinowy – objawy towarzyszące

Zwiększenie obwodu brzucha na skutek nagromadzenia się tkanki tłuszczowej w centralnej części ciała to nie jedyny problem. Brzuchowi insulinowemu mogą towarzyszyć jeszcze inne dolegliwości związane z insulinoopornością i nadmierną masą ciała. Są to m.in.:

• przewlekłe zmęczenie i brak energii,
• łatwa męczliwość,
• trudności z poruszaniem się,
• zaburzenia snu,
• trudności z koncentracją,
• rozdrażnienie,
• zwiększony apetyt na słodycze,
• napady głodu,
• dolegliwości ze strony układu pokarmowego (wzdęcia, zaparcia).

Jak zlikwidować brzuch insulinowy?

Osoby, u których rozpoznano brzuch insulinowy, powinny dążyć do redukcji tkanki tłuszczowej. Podstawą terapii jest zmiana stylu życia, a w szczególności odpowiednio zbilansowana dieta oraz regularna aktywność fizyczna. Zalecana jest współpraca z lekarzem i stosowanie się do jego zaleceń.

Dieta na brzuch insulinowy

Nie istnieje specjalna dieta na brzuch insulinowy. Sposób odżywiania powinien opierać się na ogólnych zasadach zdrowego żywienia. Zaleca się spożywanie posiłków w regularnych odstępach, najlepiej 4–5 razy na dzień, z zachowaniem przerw między posiłkami trwających od 3 do 4 godzin. Kaloryczność powinna być indywidualnie dopasowana do potrzeb organizmu z uwzględnieniem deficytu pozwalającego stopniowo zredukować masę ciała. Ważne jest, aby z diety wyeliminować:

• produkty bogate w cukry,
• wyroby z białej mąki,
• żywność zawierającą niezdrowe tłuszcze,
• żywność wysoko przetworzoną,
• produkty o wysokim indeksie glikemicznym.

W celu poprawy pracy układu pokarmowego, zaleca się zwiększenie ilości spożywanego błonnika, który znajduje się między innymi w produktach pełnoziarnistych, takich jak ciemne pieczywo, grube kasze czy makarony razowe. Przy brzuchu insulinowym warto wzbogacić dietę o kwasy omega-3, których cennym źródłem są tłuste ryby morskie, orzechy i nasiona. Niezbędne jest codzienne spożywanie dużej ilości warzyw i owoców o niskim indeksie glikemicznym, a także włączenie do diety niskotłuszczowych produktów mlecznych, chudego mięsa oraz jaj.

Ważnym aspektem jest sposób przygotowywania posiłków. Zaleca się unikanie smażenia na rzecz metod, takich jak gotowanie, duszenie, pieczenie, gotowanie na parze. Osoby zmagające się z tzw. brzuchem insulinowym powinny zasięgnąć porady doświadczonego dietetyka, który pomoże dostosować dietę do indywidualnych potrzeb i stanu zdrowia.

Ćwiczenia na brzuch insulinowy

Ćwiczenia na brzuch insulinowy należy dopasować indywidualnie do stanu zdrowia, kondycji organizmu, stopnia otyłości, a także swoich preferencji. Niezwykle ważne jest to, aby aktywność fizyczna była regularna. Warto także włączyć więcej ruchu do swojej codzienności (np. spacer zamiast oglądania telewizji, chodzenie po schodach zamiast jeżdżenie windą).

U osób z brzuchem insulinowym mogą sprawdzić się:

• aerobik,
• nordic walking,
• marsz,
• jazda na rowerze (również na rowerku stacjonarnym),
• pływanie,
• ćwiczenia z elementami tańca,
• bieganie.

Przed przystąpieniem do regularnych ćwiczeń warto skonsultować się z lekarzem lub fizjoterapeutą w celu upewnienia się, że nie ma przeciwwskazań do danego rodzaju aktywności fizycznej.

Leki na brzuch insulinowy

Podstawą leczenia insulinooporności i otyłości brzusznej jest zmiana stylu życia. U niektórych pacjentów konieczne jest włączenie farmakoterapii, aby obniżyć poziom glukozy we krwi, poprawić wrażliwość tkanek na insulinę i ustabilizować masę ciała. O wdrożeniu leków zawsze decyduje lekarz po zapoznaniu się z indywidualnym przypadkiem. Przy nieprawidłowej tolerancji glukozy jednymi z najczęściej stosowanych są preparaty zawierające metforminę.

FAQ

Odpowiedzi na najczęstsze pytania dotyczące brzucha insulinowego.