Klindamycyna

Klindamycyna jest to organiczny związek chemiczny, klasyfikowany jako półsyntetyczny antybiotyk z grupy linkozamidów. Leki z klindamycyną cechują się szerokim spektrum działania.

Działanie klindamycyny (łac. clindamycinum) polega na hamowaniu biosyntezy białka bezpośrednio w komórkach bakteryjnych. Dzięki temu, że substancja czynna leku wiąże się z jedną z podjednostek rybosomalnych, zaburzona zostaje prawidłowość w łańcuchu białkowym bakterii. Skutkiem tego jest zatrzymanie wzrostu bakterii. Klindamycyna nie zabija jednak komórek - z tego powodu leki ją zawierające nazywane są bakteriostatycznymi (a nie bakteriobójczymi). 

Leki z klindamycyną występują w postaci: tabletek powlekanych (Clindamycin-MIP 300, Clindamycin-MIP 600), kapsułek (Dalacin C, Clindacin), ampułek do wstrzykiwań (Clindamycin-MIP, Dalacin C), kremów (Dalacin) i globulek dopochwowych (Clindavag), a także żelu lub płynu (Dalacin T) do stosowania na skórę. 

Klindamycyna to substancja czynna skuteczna wobec bakterii Gram-dodatnich oraz bakterii beztlenowych. Sprawdza się również w niektórych zakażeniach wywołanych przez pierwotniaki.

Klindamycyna jest stosowana w leczeniu zakażeń drobnoustrojami wrażliwymi na klindamycynę, takich jak:

• choroby układu oddechowego - zapalenie płuc, zapalenie oskrzeli i inne infekcje dróg oddechowych, 
• zakażenia skóry i tkanek miękkich, 
• zakażenia zębów i jamy ustnej, 
• bakteryjne zapalenie pochwy,
• bakteryjnego zakażenia kości i stawów,
• zakażenia w obrębie jamy brzusznej,
• zapalenia zatok,
• rzęsistkowica (choroba przenoszona drogą płciową).

Klindamycyna nie znajduje zastosowania w leczeniu zakażeń wirusowych (np. przeziębienie i grypa). 

Antybiotyk z klindamycyną wydawany jest wyłącznie na receptę. O jego dawkowaniu i czasie stosowania decyduje lekarz. Szczegółowe informacje dotyczące stosowania klindamycyny można znaleźć w ulotce przepisanego preparatu. 

Skuteczność działania leku zależy od osiągnięcia odpowiedniego stężenia w miejscu infekcji. Zalecana dawka dla osoby dorosłej wynosi przy stosowaniu doustnym 150-450 mg klindamycyny co sześć godzin. Dobowe dawki wynoszą zatem od 600 mg do 1,8 g klindamycyny.  W antybiotykoterapii dzieci dobowa dawka wyliczana jest w oparciu o masę ciała. Preparat mogą stosować dzieci powyżej 1. miesiąca życia. 

Antybiotykoterapia trwa zazwyczaj od 7 do 14 dni. W przypadku postaci doustnych klindamycyny, lek należy przyjmować rano, na czczo. W trakcie, jak i po antybiotykoterapii warto przyjmować probiotyki odbudowujące florę bakteryjną jelit.

W ciężkim przebiegu zakażeń stosuje się klindamycynę w postaci roztworu do wstrzykiwań. Zalecana dawka wynosi 1,2-2,7 g na dobę w 2-4 dawkach podzielonych. Dawka maksymalna to 4,8 g na dobę w 2-4 dawkach podzielonych.

Klindamycynę w postaci preparatów na skórę należy nanieść na zmienione chorobowo miejsca 2 razy w ciągu doby. W zakażeniu bakteryjnym pochwy stosowana jest 1 globulka, aplikowana wieczorem.

Mimo skuteczności działania, klindamycyna nie może być stosowana przez wszystkich pacjentów. Przeciwwskazaniem do terapii tym antybiotykiem jest nadwrażliwość, czyli uczulenie na substancję czynną, penicylinę lub pozostałe substancje obecne w składzie.

Należy zachować szczególną ostrożność w przypadku stosowania leku u pacjentów, u których stwierdzone zostały:

• zaburzenia przewodnictwa nerwowo mięśniowego - u osób chorych na miastenię czy z chorobą Parkinsona,
• zaburzenia czynności wątroby,
• choroby przewodu pokarmowego - a przede wszystkim zapalenie jelita grubego.

Klindamycyna a ciąża

Nie stwierdzono wpływu klindamycyny na rozwijający się płód. W ulotkach leków z klindamycyną znajdziemy jednak informacje, że przed zastosowaniem tego antybiotyku konieczne jest rozważenie korzyści względem potencjalnego ryzyka przyjmowania środka. 

Klindamycyna a karmienie piersią

Klindamycyna przenika do mleka kobiecego. Z tego powodu stosowanie antybiotyku przez kobiety karmiące wymaga analizy korzyści i ryzyka. W przypadku noworodków karmionych piersią przez matki stosujące klindamycynę wystąpić może nadwrażliwość, biegunki oraz zakażenia drożdżakowe. 

Jednoczesne stosowanie ze sobą różnych leków może prowadzić do wystąpienia interakcji między nimi. To z kolei może wpływać na skuteczność i bezpieczeństwo ich przyjmowania. Przed rozpoczęciem terapii klindamycyną należy poinformować lekarza o wszystkich obecnie i ostatnio stosowanych lekach, nawet tych wydawanych bez recepty. 

Konieczne jest zachowanie szczególnej ostrożności, jeżeli klindamycyna ma być stosowana jednocześnie z:

• erytromycyną - w połączeniu z klindamycyną wykazują antagonistyczne działanie,
• linkomycyną - drobnoustroje oporne na linkomycynę są jednocześnie oporne na klindamycynę (oporność krzyżowa),
• lekami antykoncepcyjnymi - klindamycyna może zmniejszać skuteczność ich działania, 
• z lekami przeciwzakrzepowymi - istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia krwawień.

Antybiotyk z klindamycyną może wywoływać różne skutki uboczne. Nie wystąpią one jednak u każdego pacjenta. 

W ulotkach antybiotyków jako działania niepożądane klindamycyny wymieniono:

• wymioty,
• nudności,
• biegunkę,
• wysypkę (reakcja alergiczna),
• świąd skóry,
• owrzodzenie przełyku,
• zapalenie błony śluzowej jamy ustnej,
• zespół Stevensa-Johnsona,
• rzekomobłoniaste zapalenie jelit,
• zapalenie wątroby.

Dokładne informacje odnośnie działań niepożądanych klindamycyny znaleźć można w ulotce zawierającego ją leku.

Odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania dotyczące klindamycyny - antybiotyku o szerokim spektrum działania.