Budezonid

Budezonid (łac. budesonidum) jest to steryd o silnym miejscowym działaniu przeciwzapalnym i przeciwalergicznym. Substancja czynna hamuje objawy stanu zapalnego (nie usuwa natomiast jego przyczyny). 

Działanie budezonidu polega na ograniczeniu gromadzenia się leukocytów i ich przylegania do śródbłonka naczyń oraz zmniejszeniu liczby innych krwinek biorących udział w wywoływaniu stanu zapalnego. Dodatkowo budezonid blokuje wydzielanie histaminy, uczestniczącej w reakcji alergicznej.

W aptekach budezonid dostępny jest w postaci:

• doustnych tabletek o przedłużonym uwalnianiu lub kapsułek, 
• preparatów do inhalacji - zawiesiny do nebulizacji lub proszku do inhalacji, 
• aerozolu do nosa,
• pianki doodbytniczej. 

Leki zawierające budezonid stosowane są w leczeniu następujących chorób:

• astma oskrzelowa - lek wziewny,
• przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) - lek wziewny,
• ostre zapalenie krtani, tchawicy, oskrzeli (zespół krupu) - lek wziewny,
• alergiczny nieżyt nosa - aerozol do nosa,
• polipy nosa - aerozol do nosa,
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego - budezonid doustny (kapsułki, tabletki o przedłużonym uwalnianiu) lub pianka doodbytnicza,
• choroba Leśniowskiego-Crohna - budezonid doustny (kapsułki, tabletki o przedłużonym uwalnianiu).

Dawkę, częstość stosowania oraz czas trwania leczenia budezonidem ustala lekarz. 

Dawkowanie leku z budezonidem zależy od postaci, w której ma być stosowany:

• budezonid wziewny w terapii astmy - dawka w zakresie 0,25 mg do 2 mg dziennie, a w przypadku leczenia podtrzymującego dawkowanie wynosi od 0,25 mg do 4 mg. 
• budezonid wziewny w leczeniu zaostrzeń przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) – najczęściej stosowana dawka to 4 mg do 8 mg na dobę (max. 10 dni),
• budezonid wziewny w leczeniu zespołu krupu - dawka wynosi 2 mg substancji czynnej, która podana jest jednorazowo albo w 2 dawkach podzielonych,
• budezonid w aerozolu - zalecana dawka dobowa wynosi 2 razy dziennie,
• budezonid w postaci doustnej - najczęściej stosowany jest 1 raz na dobę (rano), dawka jest uzależniona od wieku pacjenta, masy ciała, jednostki chorobowej oraz od chorób współistniejących,
• budezonid jako pianka doodbytnicza - 2 razy na dobę (konieczne jest wcześniejsze opróżnienie jelit).

Przeciwwskazaniami do stosowania leku zawierającego budezonid są:

• nadwrażliwość na substancję czynną lub którykolwiek ze składników leku zawierającego budezonid,
• ostry napad duszności w astmie - w razie wystąpienia takiego ataku należy zastosować lek rozkurczający i rozszerzający oskrzela, który wykazuje natychmiastowe działanie,
• gruźlica płuc,
• pylica płuc,
• grzybicze lub wirusowe zakażenia dróg oddechowych,
• nietolerancja laktozy, niedobór laktazy, zespół złego wchłaniania glukozy-galaktozy – z uwagi na to, że lek z budezonidem zawiera w swoim składzie laktozę.

Należy zachować szczególną ostrożność w przypadku, gdy pacjent przyjmuje inne kortykosteroidy, zwłaszcza te podawane doustnie. Istnieje ryzyko zahamowania czynności kory nadnerczy.

Astma oskrzelowa to choroba stanowiąca potencjalne zagrożenie dla życia. Budezonid nie wykazuje skuteczności przy ostrym napadzie duszności. Osoby chore na astmę powinny mieć przy sobie zawsze inhalator z szybko działającym lekiem rozszerzającym oskrzela.

Skutki uboczne kortykosteroidu - zawroty głowy i zaburzenia widzenia mogą upośledzać sprawność psychomotoryczną. Konieczne jest zachowanie ostrożności podczas prowadzenia pojazdów oraz obsługi urządzeń oraz maszyn. 

Należy zachować szczególną ostrożność podczas stosowania leku z budezonidem u pacjentów, u których występują:

• nadciśnienie tętnicze,
• niewydolność serca,
• cukrzyca,
• osteoporoza,
• wrzody trawienne,
• psychozy,
• jaskra, zaćma,
• zakażenia bakteryjne,
• zakażenia wirusowe,
• zakażenia grzybicze,
• niewydolność wątroby - konieczna jest modyfikacja dawki ze względu na zwiększone ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.

Budezonid w ciąży

Przyjmowanie przez kobietę w ciąży kortykosteroidów takich jak budezonid jest wskazane wyłącznie w sytuacji konieczności. Decyzję o możliwości przyjmowania leku z budezonidem podejmuje lekarz, jeżeli korzyści wynikające ze stosowania leku z grupy kortykosteroidów przeważają nad ewentualnym zagrożeniem dla dziecka. 

Budezonid a karmienie piersią

Budezonid przenika do mleka matki, dlatego nie zaleca się karmienie piersią podczas stosowania leku. Jednocześnie brak danych o wpływie długotrwałego przyjmowania budezonidu w tej grupie pacjentów.

Budezonid może wchodzić w interakcje z innymi lekami. Konieczne jest zachowanie ostrożności podczas stosowania leku z budezonidem z:

• inhibitorami CYP3A (atazanawir, ketokonazol, itrakonazol, rytonawir, nelfinawir, amiodaron, klarytromycyna) z uwagi na ryzyko ograniczonego metabolizmu preparatu (konieczne jest przy tym stałe kontrolowanie czynności kory nadnerczy),
• lekami należącymi do grupy silnych inhibitorów P450 CYP 3A4 - a jeżeli jest to niemożliwe, odstęp pomiędzy budezonidem a tymi lekami powinien być możliwie jak najdłuższy.

Działania niepożądane budezonidu występujące u 1 do 10 na 10 000 pacjentów:

• trudności w oddychaniu - świszczący oddech i kaszel,
• ciężkie, skórne reakcje alergiczne z wysypką, świądem, pokrzywką, trudnościami w oddychaniu lub przełykaniu, zawrotami głowy i/lub obrzękiem twarzy i gardła,
• silne osłabienie, zmniejszenie masy ciała, nudności, utrzymująca się biegunka - potencjalne objawy niedoczynności nadnerczy,
• zwiększenie masy ciała, księżycowaty kształt twarzy, osłabienie i/lub otyłość brzuszna - możliwe objawy zaburzenia hormonalnego (tzw. zespołu Cushinga),
• zaburzenia widzenia - zaćma, jaskra.

Zaobserwowanie króteregokolwiek z powyższych objawów wymaga natychmiastowej konsultacji z lekarzem.

Działania występujące u 1 do 10 pacjentów na 100 pacjentów:

• zapalenie płuc (zakażenie płuc) u pacjentów z POChP - objawiające się gorączką lub dreszczami, zwiększeniem wytwarzania śluzu, zmianą barwy śluzu oraz nasileniem kaszlu lub zwiększonymi trudności w oddychaniu.

Działania występujące u 1 do 10 pacjentów na 1 000 pacjentów:

• nieostre widzenie.

Działania występujące u 1 do 10 pacjentów na 10 000 pacjentów:

• opóźnienie wzrostu u dzieci i młodzieży,
• osłabienie struktury kości,
• zakażenia jamy ustnej i gardła (np. pleśniawki),
• napady złości lub inne zaburzenia zachowania (w tym depresja) u dzieci,
• ból lub podrażnienie gardła.

Odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania dotyczące budezonidu.