Grypa – objawy, przyczyna, ile trwa

Najważniejsze informacje:

• Grypa jest jedną z częstszych chorób wirusowych, które atakują drogi oddechowe człowieka.
• Zakażenie wirusem grypy następuje drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt z zanieczyszczonymi powierzchniami.
• Choroba wywołuje różnorodne objawy, takie jak gorączka, dreszcze i suchy kaszel.
• Większość przypadków grypy cechuje się łagodnym przebiegiem i samoistnym ustąpieniem po ok. tygodniu. 
• Powikłania grypy mogą być szczególnie niebezpieczne dla seniorów, dzieci, kobiet w ciąży oraz osób z osłabionym układem odpornościowym. 

Grypa to wirusowe zakażenie dróg oddechowych, charakteryzujące się gwałtownym początkiem objawów. Większość zachorowań na grypę obserwuje się w sezonie jesienno-zimowym. Czym jest grypa i co ją wywołuje? Jakie są objawy grypy? Jak przebiega i ile trwa grypa? Przybliżamy objawy i przyczyny grypy – częstej choroby spowodowanej przez wirusa grypy. 

Grypa – wirusowa choroba zakaźna 

Grypa (z łac. influenza), określana również grypą prawdziwą, to wirusowa choroba zakaźna, która obejmuje układ oddechowy. Za zakażenie odpowiadają wirusy z rodziny ortomyksowirusów, nazywanych potocznie wirusami grypy.

Grypa, jako powszechna choroba zakaźna, każdego roku dotyka miliony ludzi na całym świecie. Zgodnie z szacunkami, każdego roku na grypę choruje około 5-15% dorosłych i 20-30% dzieci.

Grypa sezonowa – kiedy występuje?

Tzw. grypa sezonowa występuje każdego roku w okresie epidemicznym. Ryzyko zakażenia wzrasta jesienią i zimą, kiedy wirus grypy jest najbardziej aktywny. 

Najwięcej zachorowań spowodowanych przez wirusa grypy odnotowuje się w Polsce w grudniu i styczniu.

Co wywołuje grypę? Przyczyny zakażenia wirusem

Grypę wywołują wirusy grypy A i B, rzadziej C. Najczęstsze jest zakażenie grypą typu A, która może powodować najcięższe objawy. Częste jest również zakażenie grypą typu B, która zwykle objawia się nieco łagodniej. Rzadsza grypa typu C powoduje bardzo łagodne objawy. 

Drogi zakażenia wirusem grypy

Grypa rozprzestrzenia się przede wszystkim drogą kropelkową – wirus jest przenoszony podczas kaszlu i kichania oraz w trakcie rozmowy. Może roznosić się też poprzez bezpośredni kontakt z zanieczyszczonymi powierzchniami (np. klamki i poręcze), z którymi miała kontakt osoba zakażona. 

Najczęstsze objawy grypy. Jak rozpoznać zakażenie wirusowe?

Symptomy zakażenia wirusem grypy mogą być różnorodne, jednak do typowych objawów, które pozwalają na rozpoznanie grypy, zalicza się:

• gorączkę (wysoka gorączka powyżej 38 stopni Celsjusza),
• dreszcze,
• suchy kaszel,
• ból gardła (rzadziej),
• bóle głowy,
• ból mięśni i stawów,
• ból w klatce piersiowej,
• ogólne uczucie zmęczenia. 

Pierwsze objawy grypy, które szybko się rozwijają (1-4 dni od momentu zakażenia), a zwłaszcza gwałtowny wzrost temperatury ciała, są charakterystyczne dla tej infekcji wirusowej. 

Symptomy rozwijają się w ciągu kilku dni, prowadząc do znacznego osłabienia organizmu. Dla wielu chorych grypa jest bardzo uciążliwa i utrudnia codzienne funkcjonowanie.

W przypadku podejrzenia zakażenia grypą warto skonsultować się z lekarzem, który zaleci odpowiednie leczenie infekcji wirusowej (np. leczenie przeciwwirusowe).

Nietypowe objawy grypy – zaburzenia żołądkowo-jelitowe

Istnieją również symptomy, które choć niekoniecznie kojarzone są z zakażeniem wirusem grypy, to mogą o nim świadczyć. Nietypowe objawy grypy to m.in. zaburzenia żołądkowo-jelitowe, takie jak utrata apetytu, nudności, wymioty i biegunka. Mogą one pojawić się u części osób zarażonych wirusem grypy.

Objawy grypopodobne – różnice między grypą a przeziębieniem

Grypa i przeziębienie to dwie różne choroby, chociaż dające podobne objawy. Grypa, wywoływana przez wirusy grypy, charakteryzuje się nagłym początkiem objawów, zwłaszcza gorączki, której mogą towarzyszyć dreszcze.

Objawy przeziębienia, zwykle wywoływanego przez rinowirusy, koronawirusy i adenowirusy, rozwijają się powoli i są łagodne. Stan objawia się katarem, kaszlem i bólem gardła – rzadziej gorączką, która jest typowa dla grypy.

W przeciwieństwie do przeziębienia, grypa może prowadzić do poważniejszych powikłań, takich jak zapalenie płuc czy zapalenie oskrzeli. 

Objawy grypy u dorosłych a u dzieci

Z uwagi na różnice w reakcji układu odpornościowego, typowe objawy grypy u dzieci mogą nieco odbiegać od objawów grypy u dorosłych. Charakterystyczne symptomy zakażenia wirusem grypy obejmują gorączkę, kaszel, ból gardła, bóle mięśni i stawów oraz ogólne zmęczenie. 

Jednak u niektórych dzieci mogą wystąpić również nudności, wymioty i biegunka, co nie jest typowe dla wszystkich dorosłych. U dzieci częściej obserwowane są też objawy ze strony układu oddechowego, takie jak duszności.

Kto jest szczególnie narażony na zakażenie grypą?

Szczególnie narażone na zachorowanie na grypę są osoby z tzw. grup ryzyka, w tym:

• osoby starsze (powyżej 65 lat) – mające osłabiony układ odpornościowy, co oznacza zwiększone ryzyko powikłań grypy,
• dzieci – zwłaszcza małe dzieci, których układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty,
• kobiety w ciąży – zmiany w układzie immunologicznym w trakcie ciąży mogą zwiększyć ryzyko, że wystąpi infekcja wirusowa (zwłaszcza w I i II trymestrze),
• osoby z istniejącymi schorzeniami – takimi jak astma, cukrzyca, choroby serca czy choroby nerek – choroby te mogą osłabić organizm, sprawiając, że będzie on bardziej podatny na powikłania grypy.

W powyższych grupach zakażenie wirusem grypy może mieć ciężki przebieg, trwać dłużej oraz skutkować groźnymi powikłaniami. 

Ile rozwija się wirus grypy? Okres inkubacji 

Wirus grypy typu A, B i C namnaża się stosunkowo szybko. Okres wylęgania grypy, czyli czas między momentem zakażenia a pojawieniem się pierwszych objawów, wynosi zazwyczaj od 1 do 4 dni. 

Wirus replikuje się w komórkach nabłonka dróg oddechowych. Po zainfekowaniu komórek kontynuuje rozprzestrzenianie się w organizmie, co powoduje wystąpienie objawów grypy (typowe są m.in. wysoka gorączka, bóle głowy i bóle mięśniowe).

Ile trwa grypa? Przebieg choroby

To, ile trwa grypa, będzie różnić się między pacjentami – czas trwania choroby wirusowej wynosi od kilku dni do dwóch tygodni. Choroba zwykle ustępuje samoistnie po ok. 7 dniach. 

Część objawów infekcji wirusów grypy, w tym kaszel i osłabienie, może utrzymywać się przez dłuższy czas. Często są one silniejsze u dzieci, starszych, z przewlekłymi chorobami i osób z niedoborami odporności. 

Czas trwania grypy zależy od kilku czynników, takich jak wiek i stan zdrowia pacjenta oraz indywidualna odporność organizmu. 

Kluczową rolę odgrywa szybkie leczenie grypy (np. stosowanie leków przeciwwirusowych), co pozwala na skrócenie czasu jej trwania i zmniejszenie ryzyka wystąpienia powikłań. 

Ciężki przebieg choroby wirusowej

Nasilenie objawów lub długie ich utrzymywanie się mogą świadczyć o ciężkim przebiegu grypy, choroby wywołanej działalnością wirusów grypy.

Niepokojącymi objawami, które wymagają konsultacji lekarskiej, są przede wszystkim:

• trudności w oddychaniu,
• krwioplucie,
• obecność na skórze sinych lub krwistych plamek,
• zasinienie obszaru wokół ust,
• skąpomocz,
• zawroty głowy,
• zasłabnięcia podczas próby wstania,
• utrzymująca się wysoka temperatura (ponad 40° Celsjusza),
• majaczenie,
• drgawki.

Zapalenie płuc od grypy

Ciężki przebieg grypy może prowadzić do rozwoju zapalenia płuc. Choroba może wystąpić zarówno na skutek działalności wirusa grypy, jak i nadkażenia bakteryjnego tkanek dolnych dróg oddechowych.

Objawami zapalenia płuc, które wymagają szybkiej interwencji lekarskiej, są przede wszystkim duszność, bóle w klatce piersiowej, zawroty głowy i zaburzenia świadomości.

Pozostałe powikłania po grypie

Grypa, będąca poważną chorobą wirusową, wywołaną ostrym zakażeniem układu oddechowego, może prowadzić do różnych powikłań. Na ich rozwój narażone są zwłaszcza dzieci, osoby starsze i o osłabionym układzie odpornościowym. Poza zapaleniem płuc wystąpić mogą:

• zapalenie oskrzeli,
• zapalenie ucha,
• zapalenie mięśnia sercowego,
• zaostrzenie istniejących schorzeń – np. astmy,
• angina wywołana paciorkowcem.

Jak długo zaraża się grypą?

Grypę, której towarzyszą gorączka, ból głowy i bóle mięśniowo-stawowe, cechuje wysoka zaraźliwość. Osoba zarażona wirusem grypy może zarażać innych już od jednego dnia przed pojawieniem się objawów do nawet tygodnia po wystąpieniu objawów.

Okres ten może być jeszcze dłuższy u dzieci. 

Odporność po przechorowaniu grypy

Przechorowanie grypy zapewnia jedynie krótkotrwałą odporność – trwającą kilka miesięcy i wyłącznie w stosunku do wirusa odpowiedzialnego za zachorowanie.

Profilaktyka, czyli jak zapobiegać grypie?

Grypa to poważna, choć czasem bagatelizowana choroba, która może prowadzić do potencjalnie groźnych powikłań (takich jak zapalenie płuc czy zapalenie mięśnia sercowego), szczególnie u osób z tzw. grup ryzyka.

Można jej jednak zapobiegać – profilaktyka grypy obejmuje kilka skutecznych środków mających na celu zmniejszenie ryzyka zakażenia. 

Regularne mycie rąk wodą i mydłem, unikanie dotykania twarzy oraz zasłanianie ust i nosa podczas kaszlu i kichania mogą ograniczyć transmisję wirusa grypy. 

Ważne jest również ograniczenie bliskiego kontaktu z osobami chorymi na grypę oraz unikanie zatłoczonych miejsc, zwłaszcza w okresach wzmożonego występowania choroby wywoływanej przez wirusy grypy.

Szczepienie przeciwko grypie. Jak uniknąć zachorowania na grypę?

Skuteczną metodą zapobiegania grypie jest szczepienie (możliwe już od 6. miesiąca życia). Przyjęcie szczepionki zalecane jest zwłaszcza osobom z grup wysokiego ryzyka. 

Szczepionka przeciw grypie działa poprzez wywołanie odpowiedzi immunologicznej organizmu na osłabiony lub zabity wirus grypy zawarty w szczepionce. Ponieważ wirusy grypy mutują, konieczne jest powtarzanie szczepień ochronnych.