Bakteryjne zapalenie pochwy – poznaj przyczyny, objawy i rozpoznanie. Sprawdź metody leczenia

Bakteryjne zapalenie pochwy jest związane z zaburzeniem prawidłowej flory bakteryjnej. Należy do jednej z najczęściej występujących infekcji intymnych. Szacuje się, że u każdej kobiety, przynajmniej raz w ciągu życia, wystąpią objawy w postaci szaro-białych upławów o rybim zapachu. Jakie są przyczyny i symptomy bakteryjnego zapalenia pochwy? Na czym polega jej leczenie? Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, koniecznie czytaj dalej!

Co to jest bakteryjne zapalenie pochwy?

Fizjologicznie środowisko pochwy nie jest jałowe. Prawidłowa biocenoza pochwy w większości (ok. 95%) tworzona jest przez pałeczki kwasu mlekowego – Lactobacillus. Produkowany przez nie kwas mlekowy utrzymuje kwaśne pH pochwy oraz chroni przed rozwojem infekcji intymnych. Pozostałe 5% stanowią bakterie beztlenowe. Zachwianie tego stosunku jest przyczyną rozwoju bakteryjnego zapalenia pochwy zwanego również bakteryjną waginozą. To zaburzenie prawidłowej flory bakteryjnej pochwy. Dochodzi w nim do namnożenia się bakterii beztlenowych oraz zmniejszenia ilości lub całkowitego braku pałeczek kwasu mlekowego. Gardnerella vaginalis to drobnoustrój najczęściej odpowiedzialny za rozwój bakteryjnej waginozy. 

Jakie są przyczyny bakteryjnego zapalenia pochwy?

Warunki panujące w pochwie, takie jak stała temperatura, wysoka wilgotność, bogactwo substancji odżywczych, stanowią doskonałe środowisko do rozwoju infekcji intymnej. Mechanizmy w postaci naturalnej flory bakteryjnej oraz spływania wydzieliny z szyjki macicy do przedsionka pochwy pełnią funkcje ochronne. Jednak nie zawsze są one skuteczne. Czynniki sprzyjające, do których należą:

• zmiany poziomów estrogenów podczas cyklu miesiączkowego, ciąży, po menopauzie lub w trakcie terapii hormonalnej,
• niedostateczna lub nadmierna higiena np. irygacje pochwy,
• przewlekła antybiotykoterapia lub sterydoterapia,
• zabiegi ginekologiczne,

mogą spowodować zmiany w naturalnym środowisku pochwy. Konsekwencją czego jest zachwianie prawidłowej biocenozy pochwy i rozwój bakteryjnego zapalenia pochwy. Poza tym do czynników zwiększających ryzyko bakteryjnej waginozy należą również:

• palenie papierosów,
• częste zmiany partnerów seksualnych,
• duża aktywność seksualna,
• stres,
• niestosowanie prezerwatyw.

Bakteryjne zapalenie pochwy – objawy

Do objawów bakteryjnego zapalenia pochwy należą:

• szaro-białe, wodniste upławy o nieprzyjemnym, rybim zapachu,
• dyskomfort, pieczenie w trakcie oddawania moczu,
• świąd oraz zaczerwienienie w obrębie przedsionka pochwy i sromu,
• ból w podbrzuszu.  

Bakteryjne zapalenie pochwy w połowie przypadków ma przebieg bezobjawowy. Może ulegać samoistnej remisji i nawracać.

Bakteryjne zapalenie pochwy – kiedy udać się do lekarza?

Bakteryjne zapalenie pochwy wymaga leczenia farmakologicznego. Jeśli zauważyłaś u siebie niepokojące objawy, zgłoś się do swojego lekarza ginekologa. Nieleczone lub nieprawidłowo leczone infekcje intymne mogą wiązać się z rozwojem groźnych powikłań.  

Jak lekarz diagnozuje bakteryjne zapalenie pochwy?

Lekarz ginekolog na podstawie objawów klinicznych zgłaszanych przez pacjentkę oraz badań dodatkowych różnicuje bakteryjne zapalenie pochwy z dwiema innymi, częstymi infekcjami intymnymi:

• rzęsistkowicą,
• grzybicą pochwy. 

Wykorzystuje przy tym metody takie jak:

• pomiar pH pochwy – to proste badania, do którego służy papierek lakmusowy. W bakteryjnym zapaleniu pochwy dochodzi do wzrostu pH pochwy powyżej 4,5,
• badanie mikroskopowe wydzieliny pobranej z pochwy  –  ocena składu flory bakteryjnej pochwy pozwala na wykrycie jej zaburzeń. Znalezienie komórek jeżowatych w preparacie mikroskopowym świadczy o bakteryjnej waginozie.
• test anionowy  – dodanie 10 % roztworu wodorotlenku potasu do próbki wydzieliny pochwowej skutkuje nasileniem się rybiego zapachu.

W przypadkach uciążliwych i nawracających objawów infekcji lekarz pobiera wymaz z pochwy w celu wykonania posiewu z antybiotykogramem. Dzięki czemu wiadomo, jaka bakteria wywołała zapalenie i na jakie leki jest wrażliwa.   

Leczenie bakteryjnego zapalenia pochwy

W terapii bakteryjnego zapalenie pochwy zastosowanie mają antybiotyki i chemioterapeutyki. Do pierwszej grupy należy klindamycyna  – lek wykazujący wysoką skuteczność w walce z bakteriami beztlenowymi. Jest stosowany w postaci doustnej oraz dopochwowej. Metronidazol to chemioterapeutyk o spektrum działaniu podobnym do klindamycyny. W trakcie jego przyjmowania nie wolno spożywać alkoholu. Na rynku dostępny jest m.in. w postaci tabletek lub żelu dopochwowego. Alternatywę dla niego stanowi tynidazol. Nie można go stosować w trakcie ciąży. Wszystkie powyższe leki dostępne są na receptę. Równoległa terapia partnera seksualnego nie jest zalecana. 

W przypadku nawrotów bakteryjnego zapalenia pochwy lekarz może zalecić leczenie podtrzymujące. Polega ono na stosowaniu metronidazolu w postaci dopochwowego żelu przez okres 4 do 6 miesięcy. 

W leczeniu wspomagającym, po zakończeniu terapii przeciwbakteryjnej oraz w profilaktyce nawrotów, zalecane jest stosowanie globulek dopochwowych lub preparatów doustnych zawierających szczepy Lactobacillus, które kolonizują pochwę. Dzięki czemu dochodzi do zahamowania wzrostu innych bakterii i przywrócenia prawidłowej biocenozy pochwy. Preparaty tego typu dostępne są bez recepty w niemal każdej aptece.  

W trakcie leczenia stosuj się do zaleceń lekarza i nie przerywaj terapii na własną rękę po ustąpieniu objawów. Regularna i sumienne przyjmowanie leków pozwala w większości przypadków na uzyskanie pożądanych efektów leczenia. W przypadku nawrotów infekcji konieczne może być wykonanie posiewu oraz antybiotykogramu, a następnie włączenie leczenia ukierunkowanego na dany drobnoustrój.

Domowe sposoby na bakteryjne zapalenie pochwy

Domowe sposoby na bakteryjne zapalenie pochwy mogą złagodzić przykre i uciążliwe dolegliwości towarzyszące infekcji. Nie powinny być jednak stosowane jako metoda alternatywna dla leczenia farmakologicznego pod okiem lekarza ginekologa. Do sprawdzonych domowych sposobów należą zioła na bakteryjne zapalenie pochwy. Kąpiel z dodatkiem nagietka, babki lancetowatej lub rumianku może przyczynić się do złagodzenia objawów. 

Jakie mogą być powikłania bakteryjnego zapalenia pochwy?

Bakteryjne zapalenie pochwy zwiększa ryzyko:

• zakażenia wirusem HIV,
• przedwczesnego pęknięcia błon płodowych, poronienia i porodu przedwczesnego,
• poporodowego zapalenia endometrium,
• zakażenia rany po cięciu cesarskim,
• zakażenie wyższych odcinków układu moczowo-płciowego,
• zapalenia narządów miednicy mniejszej,
• powikłań infekcyjnych po zabiegach ginekologicznych,
• posocznicy bakteryjnej.

W celu ich uniknięcia stosuj się do zaleceń lekarza. 

Bakteryjne zapalenie pochwy  – czy można zarazić partnera?

Drobnoustroje wywołujące bakteryjną waginozę są często wykrywane w wymazie z cewki moczowej parterów kobiet cierpiących na to schorzenie. Pomimo to nie mają oni żadnych objawów infekcyjnych. Zgodnie z jedną z hipotez mężczyźni mogą być biernymi przenosicielami bakteryjnej waginozy. 

Jeśli cierpisz na bakteryjne zapalenie pochwy, Twój partner w trakcie współżycia powinien używać prezerwatywy. Bakteryjna waginoza zwiększa ryzyko przenoszenia chorób wenerycznych. 

Bakteryjne zapalenie pochwy a zajście w ciąże

Częstość występowania bakteryjnej waginozy u kobiet w ciąży jest podobna do grupy kobiet nieciężarnych. Jednak ze względu na niebezpieczeństwo przedwczesnego pęknięcia błon płodowych i związanym z tym ryzykiem poronienia lub porodu przedwczesnego, a także liczny poporodowych powikłań infekcyjnych, zalecany jest pomiar kwasowości pochwy na każdej wizycie w trakcie ciąży. Wykrycie bakteryjnego zapalenia pochwy, wymaga podobnie jak u kobiet niebędących w ciąży, podjęcia leczenia farmakologicznego.  

Jak zapobiegać bakteryjnemu zapaleniu pochwy?

Bakteryjne zapalenie pochwy to choroba spowodowana przez zaburzenie fizjologicznej biocenozy pochwy. Można jej uniknąć, stosując się do poniższych rad:

• w trakcie kąpieli nie płucz pochwy i nie stosuj irygacji. Za pomocą delikatnych środków myjących umyj srom. Pochwa posiada mechanizmy samoczyszczące, a woda z dodatkiem środków myjących może zaburzyć jej naturalne kwasowe pH i przyczynić się do rozwoju infekcji intymnej,
• stosuj bezzapachowe tampony oraz podpaski, dobrym rozwiązaniem jest kubeczek menstruacyjny,
• śpij bez bielizny,
• unikaj bielizny uszytej ze sztucznych i nieoddychających tkanin, zamiast tego wybierz wygodne bawełniane majtki,
• zrezygnuj ze stringów,
• zakładaj wygodne i luźne spodnie, spódnice lub sukienki,
• podczas współżycia używajcie z partnerem prezerwatywy.