Bakteryjne zapalenie pochwy – przyczyny, objawy

Najważniejsze informacje:

• Bakteryjne zapalenie pochwy jest jednym z najczęstszych schorzeń ginekologicznych – stanowi ok. 60% wszystkich infekcji w obrębie okolic intymnych.
• Na rozwój waginozy bakteryjnej narażone są kobiety w różnych grupach wiekowych, zwłaszcza w wieku rozrodczym. 
• Bezpośrednią przyczyną infekcji bakteryjnej pochwy jest zaburzenie naturalnej równowagi bakteryjnej w tym środowisku. Przyczyniać się mogą do tego antybiotykoterapia, antykoncepcja hormonalna, stosunki płciowe bez prezerwatywy oraz zabiegi ginekologiczne.
• Charakterystycznymi objawami zakażenia bakteryjnego pochwy są nieprzyjemny zapach wydzieliny pochwy, pieczenie i świąd, ból podbrzusza oraz podrażnienia okolic intymnych.
• Choć jest to często bagatelizowany problem, zakażenie bakteryjne pochwy może prowadzić do znacznego dyskomfortu i powikłań, jeśli nie zostanie właściwie zdiagnozowane i leczone. 

Bakteryjne zapalenie pochwy stanowi jedno z częstych schorzeń ginekologicznych, na które większość kobiet zachoruje przynajmniej raz w życiu. Jakie są przyczyny bakteryjnego zapalenia pochwy? Jakie objawy zakażenia bakteryjnego pochwy powinny skłonić nas do wizyty u lekarza? Kto jest w szczególności narażony na rozwój infekcji bakteryjnej pochwy? W tym artykule przyjrzymy się bliżej przyczynom, symptomom oraz czynnikom ryzyka związanym z zakażeniem bakteryjnym pochwy.

Bacterial vaginosis. Czym jest bakteryjne zapalenie pochwy?

Bakteryjne zapalenie pochwy – Bacterial vaginosis, w skrócie BV lub inaczej waginoza bakteryjna – to stan zapalny, który dotyka kobiecą pochwę. Wywołany jest on zaburzeniem naturalnej równowagi mikroflory bakteryjnej w tej okolicy. 

W prawidłowych warunkach pochwa zawiera różnorodną mikroflorę, z dominującymi bakteriami mlekowymi, które utrzymują optymalne pH i zapobiegają namnażaniu się patogennych mikroorganizmów. 

Jednak w przypadku infekcji bakteryjnej pochwy dochodzi do zmniejszenia liczby bakterii mlekowych, a wzrostu bakterii z rodzaju Gardnerella vaginalis (oraz innych patogennych bakterii), co prowadzi do zakłócenia naturalnej równowagi. 

Bakteryjna waginoza może być źródłem dyskomfortu fizycznego oraz wpływać na jakość życia kobiet, dlatego istotne jest odpowiednie rozpoznanie tej infekcji intymnej.

Bakteryjne zapalenie pochwy – przyczyny. Czym jest wywołana infekcja bakteryjna pochwy?

Przyczyny bakteryjnego zapalenia pochwy są złożone i zwykle związane z zaburzeniem równowagi mikroflory pochwy. Bezpośrednią przyczyną bakteryjnego zapalenia pochwy jest wzrost liczby bakterii z rodzaju Gardnerella vaginalis, który prowadzi do zmiany składu mikroflory pochwy. 

Naturalne mechanizmy działające w pochwie stanowią pierwszą linię obrony przed infekcjami intymnymi. Liczne czynniki mogą jednak zakłócić tę równowagę, co prowadzi do częstych bakteryjnych infekcji intymnych, takich jak waginoza bakteryjna. 

Kluczową rolę pełnią pałeczki kwasu mlekowego, obecne w prawidłowej mikroflorze pochwy, które utrzymują kwaśne pH. Gdy te mechanizmy zawodzą, odczyn pochwy może ulec zmianie na zasadowy, co zwiększa ryzyko infekcji intymnych, w tym bakteryjnego zapalenia pochwy.

Warunki takie jak stała temperatura, wilgotność i ograniczony dostęp tlenu tworzą idealne środowisko do rozwoju drobnoustrojów chorobotwórczych, do których należą bakterie beztlenowe, paciorkowce i bakterie E. coli. 

Czynniki sprzyjające bakteryjnemu zapaleniu pochwy – zaburzenie równowagi bakteryjnej w pochwie

Pewne czynniki sprzyjające mogą również zwiększyć ryzyko rozwoju bakteryjnego zakażenia pochwy. 

Chodzi przede wszystkim o stosowane często antybiotyki, które zaburzają naturalną równowagę bakteryjną pochwy. 

Do infekcji bakteryjnej pochwy przyczyniać może się też niestosowanie prezerwatyw, co powoduje przemieszczanie się bakterii z jelit do pochwy.

Również długotrwałe stosowanie środków antykoncepcyjnych doustnych, które mogą wpływać na hormony i mikroflorę pochwy, może być przyczyną bakteryjnego zapalenia pochwy.

Zaburzenia hormonalne, zwłaszcza występujące w okresie menopauzy, mogą także wywoływać częstą infekcję bakteryjną.

Zabiegi ginekologiczne mogą powodować zmiany w naturalnym środowisku pochwy. Skutkiem tego jest zachwianie prawidłowej biocenozy pochwy i rozwój bakteryjnego zapalenia pochwy.

Oprócz tego obniżona odporność organizmu, która może sprzyjać namnażaniu się patogennych bakterii, odpowiada często za rozwój infekcji bakteryjnej pochwy.

Nadmierne irygacje pochwy, złe nawyki higieniczne i częste korzystanie z basenów i jacuzzi mogą też wpływać na rozwój bakteryjnego zakażenia pochwy.

Poza tym do czynników zwiększających ryzyko bakteryjnej waginozy należą palenie papierosów, częste zmiany partnerów seksualnych, duża aktywność seksualna, niewłaściwa dieta i stres.

Bakteryjne zapalenie pochwy – objawy świadczące o zakażeniu

Objawy, które powinny wzbudzić niepokój to głównie zmiany w wyglądzie, konsystencji lub zapachu wydzieliny z pochwy. Warto pamiętać, że prawidłowa, fizjologiczna wydzielina z dróg rodnych powinna być bezwonna, przejrzysta lub lekko biała oraz śliska w dotyku.

Infekcji o podłożu bakteryjnym mogą towarzyszyć różne dokuczliwe symptomy. Najczęstsze objawy bakteryjnego zapalenia pochwy obejmują:

• niezbyt przyjemny zapach wydzieliny pochwy, który często opisuje się jako rybi, 
• obfitą, szarawą lub białawą wydzielinę, 
• ból w podbrzuszu,
• swędzenie pochwy,
• pieczenie,
• podrażnienie miejsc intymnych. 

Przy bakteryjnym zapaleniu pochwy niektóre kobiety skarżą się na inne, różne objawy, takie jak zaczerwienienie pochwy oraz dolegliwości bólowe podczas oddawania moczu i w trakcie współżycia. Rzadkie są natomiast lekkie krwawienia z dróg rodnych.

W przebiegu bakteryjnego zapalenia pochwy, które spowodowane jest zaburzeniem stanu równowagi we florze bakteryjnej pochwy, odczyn pH wzrasta znacznie powyżej poziomu 4,5.

W połowie przypadków zapalenie bakteryjne pochwy ma przebieg bezobjawowy. Jeśli dochodzi do rozwinięcia postaci objawowej, symptomy infekcji obejmujące miejsca intymne nasilają się w sposób stopniowy. 

Infekcja bakteryjna pochwy może też ulegać samoistnej remisji i nawracać po czasie.

Kogo dotyczy bakteryjne zapalenie pochwy?

Bakteryjne zapalenie pochwy może dotyczyć kobiet w różnym wieku. Najczęściej jednak występuje u kobiet w wieku rozrodczym, a szczególnie w wieku 15-44 lat. 

Zauważyłaś u siebie nietypową wydzielinę z pochwy? Dokucza Ci silny świąd i pieczenie? Masz kłopoty z oddawaniem moczu? Wszystko to mogą być objawy bakteryjnego zakażenia pochwy.

Jak często występuje bakteryjne zapalenie pochwy?

Bakteryjna waginoza jest najczęściej występującym rodzajem zapalenia pochwy u aktywnych seksualnie kobiet. Szacuje się, że u każdej kobiety, przynajmniej raz w ciągu życia wystąpią typowe objawy infekcji bakteryjnej w postaci szaro-białych upławów o rybim zapachu.

Bakteryjne zakażenie pochwy – kiedy udać się do lekarza?

Jeśli obserwujesz u siebie charakterystyczne objawy zakażenia bakteryjnego pochwy (rybi zapach wydzieliny z pochwy, świąd i pieczenie, ból w podbrzuszu), zgłoś się do lekarza ginekologa. Konieczne jest leczenie bakteryjnego zapalenia pochwy (stosowane są antybiotyki, doustnie lub miejscowo – w kremie bądź w formie globulek dopochwowych).

Brak leczenia lub niewłaściwe leczenie (na własną rękę) ukierunkowane na infekcje bakteryjne mogą wiązać się z rozwojem poważnych powikłań. 

Diagnoza BV opiera się na badaniu ginekologicznym, ocenie objawów oraz badaniu mikroskopowym wydzieliny pochwy.

Jakie mogą być powikłania bakteryjnej infekcji pochwy?

Bakteryjne zapalenie pochwy zwiększa ryzyko zakażenia wirusem HIV, zakażenie wyższych odcinków układu moczowo-płciowego, zapalenia narządów miednicy mniejszej, a w przypadku kobiet ciężarnych przedwczesnego pęknięcia błon płodowych, poronienia i porodu przedwczesnego i poporodowego zapalenia endometrium.

Czy możliwa jest infekcja intymna po basenie?

Do bakteryjnego zakażenia pochwy dochodzi na skutek zaburzenia naturalnej równowagi mikroflory pochwy – infekcja nie jest bezpośrednio związana z kontaktem z wodą basenową. Korzystanie z basenu mogą jednak skutkować pośrednio rozwojem infekcji. 

Baseny publiczne mogą być źródłem różnych bakterii i innych drobnoustrojów, które mogą zakłócić naturalną mikroflorę pochwy. 

Używany do dezynfekcji basenów chlor również może wpływać na pH i równowagę mikroflory pochwy. Dodatkowo, baseny publiczne są miejscem, gdzie kobiety są bardziej narażone na infekcje bakteryjne, ponieważ wilgotne środowisko sprzyja rozwojowi drobnoustrojów. 

Częste korzystanie z basenu może więc przyczynić się do zaburzenia równowagi mikroflory pochwy, co z kolei może zwiększyć ryzyko rozwoju BV. Statystycznie, najczęściej na skutek kąpieli w basenach publicznych rozwija się u kobiet bakteryjne infekcje intymne lub grzybica pochwy.

Zaleca się stosowanie środków higieny intymnej po kąpieli w basenie oraz unikanie długiego przebywania w mokrym stroju kąpielowym. Pozwala to zmniejszyć ryzyko infekcji intymnych.