Waginoza bakteryjna – przyczyny, objawy, leczenie

Najważniejsze informacje:

• Waginoza bakteryjna jest jedną z najczęstszych infekcji intymnych u kobiet.
• Bakteryjna waginoza rozwija się wskutek zmian w naturalnej florze bakteryjnej pochwy.
• Charakterystyczne objawy bakteryjnej waginozy to nieprzyjemny, rybi zapach z pochwy, świąd i pieczenie.
• Leczenie waginozy bakteryjnej polega na antybiotykoterapii doustnej lub dopochwowej, a także przestrzeganiu zasad higieny intymnej.

Szacuje się, że waginoza bakteryjna jest diagnozowana u 40% kobiet w wieku pomiędzy 15. a 44. rokiem życia. Choroba rozwija się wskutek nieprawidłowego składu mikroflory bakteryjnej pochwy i często objawia się upławami o nieprzyjemnym, rybim zapachu oraz swędzeniem i pieczeniem pochwy. Dowiedz się, czym dokładnie jest waginoza bakteryjna, jakie są jej przyczyny, objawy i możliwe metody leczenia. 

Co to jest waginoza bakteryjna?

Bakteryjna waginoza (ang. bacterial vaginosis, BV), określana również jako nieswoiste zapalenie pochwy, to schorzenie, które stanowi efekt zaburzeń naturalnego składu flory bakteryjnej pochwy. Warto jednak podkreślić, że waginoza bakteryjna nie jest tym samym co bakteryjne zapalenie pochwy. W wyniku waginozy dochodzi do obniżenia liczby bakterii z rodzaju Lactobacillus, co jest równoznaczne ze zwiększeniem się ilość szkodliwych bakterii beztlenowych, w tym Gardnerella vaginalis, Atopobium vaginae, Prevotella, Mycoplasma i Mobiluncus. W wyniku tych zmian środowisko pochwy staje się mniej kwaśne, co skutkuje wzrostem pH powyżej poziomu 4,5, sprzyjając dalszemu rozwojowi patogenów.

Waginoza bakteryjna – przyczyny

Za zaburzenie równowagi we florze bakteryjnej pochwy odpowiadają różne czynniki. Wśród nich wymienia się takie aspekty jak:

• antybiotykoterapia, która z jednej strony wspiera proces leczenia chorego, a z drugiej zwiększa ryzyko zaburzeń w składzie bakteryjnym pochwy;
• aktywność seksualna, zwłaszcza z wieloma partnerami i bez zabezpieczenia;
• niewłaściwa higiena intymna, w tym nadmierne lub niewystarczające mycie, używanie drażniących środków czystości, rzadka wymiana środków higienicznych podczas menstruacji oraz noszenie bielizny wykonanej ze sztucznych materiałów;
• osłabiona odporność, często związana ze stanem po przebytej infekcji;
• stosowanie leków hormonalnych lub wkładek wewnątrzmacicznych;
• niski status socjoekonomiczny;
• palenie tytoniu;
• narażenie na przewlekły stres.

Co ważne, na bakteryjną waginozę szczególnie narażone są też kobiety po menopauzie. W tym okresie zmniejszenie poziomu estrogenów może prowadzić do podwyższenia pH pochwy, co z kolei zakłóca równowagę bakteryjną i zwiększa ryzyko wystąpienia infekcji.

Waginoza bakteryjna – objawy

Waginoza bakteryjna może objawiać się na wiele sposobów, a intensywność symptomów jest zmienna i zależna od wielu czynników. Często kobiety, które zauważają niepokojące zmiany w wydzielinie z pochwy, mają trudności z samodzielnym postawieniem diagnozy i rozróżnieniem waginozy od innych infekcji okolic intymnych.

Do najbardziej charakterystycznych objawów waginozy bakteryjnej należy:

• wydzielina z pochwy, która jest zwykle rzadka, obfita i ma kolor biały, szary lub zielonkawy. Wydzielinie z pochwy towarzyszy również specyficzny, rybi zapach, który może nasilać się po stosunku seksualnym, szczególnie jeśli dochodzi do ejakulacji wewnątrz pochwy;
• dyskomfort lub pieczenie w okolicach pochwy, które może mieć różne stopnie nasilenia;
• ból podczas mikcji;
• oraz obrzęk błony śluzowej pochwy.

Warto również zwrócić uwagę na pH wydzieliny pochwowej, które w przypadku waginozy przekracza wartość 4,5.

Bakteryjna waginoza – diagnostyka

Uważa się, że nawet połowa kobiet może przechodzić waginozę bakteryjną bez wyraźnych objawów. Co więcej, nawet kobiety obserwujące charakterystyczne objawy infekcji intymnej często nie zgłaszają się do ginekologa i próbują leczyć chorobę na własną rękę. Niestety, samodzielne próby leczenia mogą prowadzić do zniekształcenia obrazu choroby, co utrudnia postawienie prawidłowej diagnozy i zastosowanie odpowiedniej terapii.

Z tego powodu niezwykle ważne jest, aby w przypadku wystąpienia symptomów sugerujących infekcję intymną skonsultować się z ginekologiem. Po zebraniu wywiadu dotyczącego doświadczanych objawów lekarz przystępuje do badania, które często już na wstępnym etapie pozwala na rozpoznanie infekcji intymnej. Jednym z prostych badań diagnostycznych jest ocena pH wydzieliny pochwy przy użyciu testów paskowych. Wartość pH przekraczająca 4,5 może wskazywać na obecność bakteryjnej waginozy.

Specjalista może również zalecić wykonanie badań mikrobiologicznych, które pomogą zidentyfikować patogen odpowiedzialny za infekcję. Różnorodność czynników etiologicznych, takich jak bakterie, grzyby (np. Candida albicans powodująca kandydozę) czy pierwotniaki (np. Trichomonas vaginalis wywołujący rzęsistkowicę), podkreśla znaczenie precyzyjnej diagnostyki. Rozpoznanie konkretnego patogenu jest kluczowe dla wyboru odpowiedniej metody leczenia i zapewnienia skutecznej terapii.

Waginoza bakteryjna – leczenie

W leczeniu bakteryjnej waginozy ważne jest nie tylko usunięcie czynnika wywołującego chorobę, ale również odbudowa flory bakteryjnej, która pełni funkcję ochronną przed patogenami. Leczenie tej dolegliwości wymaga zastosowania preparatów o działaniu antybakteryjnym, antybiotyków i probiotyków, które mają za zadanie zwalczać bakterie chorobotwórcze oraz wspierać te korzystne dla zdrowia intymnego. Zgodnie z zaleceniami medycznymi pacjenci powinni ściśle przestrzegać instrukcji lekarskich, ponieważ choroba ta ma skłonność do powracania, co częściowo wynika z odporności niektórych beztlenowych bakterii na antybiotyki.

Dostępne są różne formy leków przeciwko waginozie bakteryjnej, w tym tabletki, kremy, żele i globulki dopochwowe. Ważne jest, aby nie modyfikować przepisanej dawki leków ani nie przerywać terapii bez konsultacji z lekarzem, nawet jeśli symptomy ustąpiły. Nieprzestrzeganie tych zasad może prowadzić do szybkiego powrotu infekcji i utrudnić jej późniejsze leczenie.

Waginoza bakteryjna – domowe leczenie

W przypadku wystąpienia symptomów, które mogą sugerować obecność waginozy bakteryjnej, niezbędne jest skonsultowanie się z ginekologiem. Stosowanie domowych metod leczenia waginozy nie przynosi zwykle efektów i może opóźnić wdrożenie właściwej terapii. W związku z tym zaleca się, aby kobiety, które zauważą niepokojące objawy, niezwłocznie umówiły się na wizytę u lekarza.

Do czego prowadzi nieleczona waginoza bakteryjna?

Nieleczona lub zbyt późno zdiagnozowana waginoza bakteryjna może stać się przyczyną poważnych komplikacji zdrowotnych u kobiet, w tym zapalenia szyjki macicy. Uszkodzenia szyjki macicy, które są efektem nieleczonej infekcji, mogą ułatwić przenikanie bakterii do jajowodów i macicy, co z kolei może skutkować zapaleniem narządów miednicy. Ponadto, jeśli waginoza bakteryjna nie zostanie w porę zdiagnozowana i leczona, istnieje zwiększone ryzyko zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) oraz innymi infekcjami przenoszonymi drogą płciową, takimi jak HIV, chlamydioza czy rzeżączka.

Nawracająca waginoza bakteryjna – jak zapobiec?

W celu zapobiegania waginozie bakteryjnej kluczowe znaczenie ma utrzymanie odpowiedniej higieny osobistej, prawidłowe nawodnienie organizmu oraz zwrócenie uwagi na dietę. Dieta, która sprzyja zdrowiu intymnemu, powinna składać się z naturalnych, nieprzetworzonych produktów, a także obfitować w świeże warzywa i owoce. Ponadto, istotne jest, aby włączyć do jadłospisu produkty zawierające probiotyki, które wspomagają rozwój korzystnej mikroflory.

Konieczne jest również też ograniczenie spożycia cukrów, które mogą negatywnie wpływać na równowagę mikrobiologiczną w obszarze intymnym. Dodatkowo zaleca się unikanie używek takich jak alkohol i tytoń, które mogą przyczyniać się do zaburzeń w prawidłowym funkcjonowaniu flory bakteryjnej.

FAQ