Niskie i wysokie ciśnienie w ciąży – czy nadciśnienie w ciąży jest groźne?

Najważniejsze informacje:

• W ciąży prawidłowe ciśnienie krwi wynosi zazwyczaj poniżej 140/90 mm Hg.
• Gdy ciśnienie przekracza przyjętą wartość, mówimy o nadciśnieniu ciążowym. 
• Typowe dla niego są silne bóle głowy, zaburzenia widzenia, obrzęki, ból w górnej części brzucha oraz nudności i wymioty.
• Niskie ciśnienie krwi w ciąży, poniżej 90/60 mm Hg, również może powodować nieprzyjemne objawy, takie jak zawroty głowy, omdlenia i problemy z koncentracją.
• Nieprawidłowe, zwłaszcza podwyższone ciśnienie, może być potencjalnie niebezpieczne, dlatego wymaga kontroli i odpowiedniego leczenia.

Monitorowanie ciśnienia krwi jest kluczowym aspektem zdrowia w trakcie ciąży, mającym wpływ na jej przebieg. Zarówno zbyt niskie, jak i zbyt wysokie ciśnienie krwi mogą wiązać się z ryzykiem dla matki i dziecka. Zwłaszcza nadciśnienie ciążowe stanowi poważny problem zdrowotny, który może prowadzić do wielu powikłań. Jakie wartości ciśnienia są uznawane za normę u kobiet w ciąży? Jakie zagrożenia wiążą się z nieprawidłowym ciśnieniem krwi w tym okresie? 

Ciśnienie krwi w ciąży – normy

W trakcie ciąży normy ciśnienia krwi mogą się zmieniać, jednak ogólnie za prawidłowe uważa się ciśnienie w przedziale od 90/60 do 140/90 mmHg.

Wysokie ciśnienie w ciąży występuje, jeśli w pomiarze uzyskano wartości przekraczające 140 mmHg dla ciśnienia skurczowego i/lub 90 mmHg dla ciśnienia rozkurczowego. Ciśnienie między 130-139/85-89 mmHg uważane jest za wysokie, ale mieszczące się w normie. Ciśnienie na poziomie 90/60 mmHg określane jest w ciąży jako niskie.

Na początku ciąży ciśnienie często obniża się o 10 mmHg, osiągając najniższy poziom ok. 26. tygodnia. Następnie obserwowany jest wzrost ciśnienia i jego powrót do wartości początkowych. Możliwe jest jednak utrzymywanie się nieprawidłowych wartości ciśnienia.

W trakcie ciąży dochodzi do istotnych zmian w układzie krążenia, co może wpływać na ciśnienie krwi. Utrzymanie jego właściwego poziomu jest istotne, aby zapewnić bezpieczeństwo i komfort zarówno matce, jak i dziecku. 

Potencjalnie niebezpieczne są zarówno zbyt wysokie, jak i zbyt niskie wartości ciśnienia. Regularne monitorowanie ciśnienia krwi jest niezbędne, aby w porę wykryć ewentualne odchylenia.

Niskie ciśnienie krwi w ciąży

Niskie ciśnienie w ciąży występuje, gdy pomiar ciśnienia krwi pokazuje wartość poniżej 90/60 mm Hg. Hipotonia, czyli niskie ciśnienie tętnicze krwi, może wystąpić z powodu zmian hormonalnych, zwiększonej objętości krwi czy ucisku na naczynia krwionośne przez rosnący płód. Zazwyczaj jest to stan przejściowy, który może ustąpić w miarę postępu ciąży.

Objawy niskiego ciśnienia w ciąży

Zbyt niskie ciśnienie w ciąży może prowadzić do niedotlenienia matki i dziecka. Częste u kobiet ciężarnych są:

• ból głowy, zawroty,
• nadmierna senność,
• ogólne osłabienie i złe samopoczucie,
• omdlenia,
• problemy z koncentracją,
• szumy w uszach,
• zaburzenia widzenia.

Przyczyny niskiego ciśnienia w ciąży

Spadek ciśnienia krwi w przebiegu ciąży może mieć różne przyczyny. Do głównych źródeł należą:

• choroby, takie jak zaburzenia endokrynologiczne lub schorzenia układu krążenia,
• niewystarczające nawodnienie, czyli brak odpowiedniego poziomu płynów w organizmie,
• leki, które mogą obniżać ciśnienie krwi,
• stany nagłe, takie jak wstrząs, zator płucny czy sepsa,
• intensywny wysiłek fizyczny, który obciąża organizm,
• predyspozycje rodzinne, czyli występowanie hipotonii w rodzinie.

Niskie ciśnienie może również wynikać z hipotonii ortostatycznej, polegającej na spadku ciśnienia krwi podczas szybkiej zmiany pozycji ciała, np. z leżenia na stojącą. 

Chociaż niskie ciśnienie krwi nie jest zazwyczaj tak groźne jak nadciśnienie, może wpływać na komfort życia i codzienne funkcjonowanie. W skrajnych przypadkach może prowadzić do niewystarczającego ukrwienia narządów. 

Należy pamiętać, że najniższe wartości ciśnienia krwi zazwyczaj występują, gdy kobieta leży na lewym boku. Wiele ciężarnych doświadcza także problemów z ciśnieniem podczas leżenia na plecach, co może prowadzić do zaburzeń w pracy serca płodu. W związku z tym warto unikać tej pozycji w czasie ciąży.

Aby utrzymać prawidłowe wartości ciśnienia, ważne jest odpowiednie nawodnienie, dostateczna ilość snu oraz regularna aktywność fizyczna.

Wysokie ciśnienie krwi w ciąży

Wysokie ciśnienie w ciąży występuje, gdy pomiar ciśnienia krwi przekracza 140 mm Hg dla ciśnienia skurczowego lub 90 mm Hg dla ciśnienia rozkurczowego. Wysokie ciśnienie w ciąży dzieli się na pierwotne, które jest dziedziczne oraz wtórne, wynikające z innych problemów zdrowotnych.

Jeśli nadciśnienie występuje przed 20. tygodniem ciąży, nazywane jest nadciśnieniem przewlekłym. Nadciśnienie spowodowane ciążą, diagnozowane po 20. tygodniu, zazwyczaj ustępuje w ciągu sześciu tygodni po porodzie.

Wysokie ciśnienie krwi w ciąży, znane jako nadciśnienie ciążowe, może przyjmować różne formy:

• nadciśnienie ciążowe – pojawia się po 20. tygodniu ciąży i charakteryzuje się podwyższonym ciśnieniem krwi bez obecności białka w moczu,
• preeklampsja (stan przedrzucawkowy) – poważniejsza forma, związana z obecnością białka w moczu, która może prowadzić do uszkodzenia organów, takich jak nerki i wątroba,
• eklampsja (rzucawka) – najcięższa forma nadciśnienia, objawiająca się drgawkami i stanowiąca poważne zagrożenie dla życia matki oraz dziecka.

Nadciśnienie tętnicze w ciąży jest dziś poważnym problemem klinicznym, dotykającym coraz więcej kobiet. Czynniki takie jak starszy wiek matki oraz rosnąca częstość nadwagi i otyłości zwiększają ryzyko wystąpienia tego schorzenia. Ciąża z nadciśnieniem jest zawsze uznawana za ciążę wysokiego ryzyka. 

Nadciśnienie w ciąży może prowadzić do wielu poważnych komplikacji, takich jak przedwczesny poród, niska waga urodzeniowa dziecka oraz uszkodzenia organów matki. Konieczne są monitorowanie ciśnienia, regularne badania i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Wysokie ciśnienie w ciąży – ryzyko stanu przedrzucawkowego

Jednym z poważnych zagrożeń jest stan przedrzucawkowy, który rozwija się u kobiet z przewlekłym nadciśnieniem.

Stan przedrzucawkowy to poważne schorzenie, które występuje wyłącznie podczas ciąży, najczęściej po 20. tygodniu. Charakteryzuje się nadciśnieniem tętniczym oraz nadmiernym wydalaniem białka z moczem. 

Jest niebezpieczny, ponieważ może prowadzić do rzucawki, która objawia się drgawkami, utratą świadomości, a nawet śpiączką.

Ciężki stan przedrzucawkowy diagnozuje się, gdy występuje co najmniej jeden z poniższych objawów:

• ból w górnej części brzucha,
• ciśnienie krwi skurczowe ≥160 mm Hg lub rozkurczowe ≥110 mm Hg,
• białkomocz ≥5g/dobę lub 3+ w teście paskowym,
• obrzęk płuc lub sinica,
• ograniczenie wzrostu płodu,
• skąpomocz (<500 ml na dobę),
• problemy neurologiczne lub zaburzenia widzenia,
• obniżona liczba płytek krwi,
• wzrost aktywności enzymów wątrobowych.

Dlaczego nieprawidłowe ciśnienie w ciąży jest niebezpieczne?

Regularne monitorowanie ciśnienia tętniczego w ciąży pozwala na uniknięcie poważnych komplikacji, które często są związane z podwyższonym ciśnieniem. 

Zagrożenia dla zdrowia matki

Nieprawidłowe ciśnienie krwi, zarówno zbyt wysokie, jak i zbyt niskie, może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia matki. Poważnymi powikłaniami są preeklampsja i eklampsja. Istnieje ryzyko przedwczesnego odklejania się łożyska, zespołu wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC) lub niewydolności nerek.

Niskie ciśnienie krwi z kolei może skutkować osłabieniem, problemami z krążeniem i zwiększonym ryzykiem omdleń. 

Ryzyko dla dziecka

Nieprawidłowe ciśnienie krwi może również wpływać na zdrowie dziecka. Wysokie ciśnienie może prowadzić do przedwczesnego porodu i niskiej wagi urodzeniowej. Nadciśnienie w ciąży stwarza ryzyko wewnątrzmacicznego ograniczenia wzrostu płodu (IUGR) oraz obumarcia płodu. 

Noworodki mogą wymagać intensywnej opieki neonatologicznej i mogą doświadczać opóźnień w rozwoju z powodu niedotlenienia. Istnieje również ryzyko, że dziecko będzie miało predyspozycje do nadciśnienia w przyszłości. 

Przy niskim ciśnieniu może dojść do niedostatecznego ukrwienia łożyska, co może skutkować problemami z dostarczaniem tlenu i składników odżywczych, kluczowych dla prawidłowego rozwoju płodu.

Leki na nadciśnienie w ciąży

W leczeniu nadciśnienia w ciąży lekarze zalecają metyldopę, która jest jednym z najbezpieczniejszych leków w tym okresie. Alternatywnie mogą być stosowane labetalol lub nifedypina, w zależności od indywidualnych potrzeb pacjentki i reakcji na leczenie.

Metyldopa działa poprzez zmniejszenie oporu naczyniowego i obniżenie ciśnienia krwi, a jednocześnie jest dobrze tolerowana przez kobiety w ciąży oraz ich dzieci. 

Labetalol to lek z grupy blokerów beta-adrenergicznych, który działa na receptory alfa- i beta-adrenergiczne, co prowadzi do obniżenia ciśnienia krwi i jest stosunkowo bezpieczny w ciąży. 

Nifedypina to lek blokujący kanały wapniowe, który pomaga rozluźnić mięśnie gładkie naczyń krwionośnych, co również przyczynia się do obniżenia ciśnienia krwi.

Regularne monitorowanie ciśnienia krwi jest niezbędne – zaleca się przeprowadzanie pomiarów co najmniej dwa razy w tygodniu. Kontrola ciśnienia pozwala na szybkie dostosowanie terapii i wykrycie ewentualnych zmian w stanie zdrowia, co jest istotne dla bezpieczeństwa matki i dziecka. 

Leczenie nadciśnienia w ciąży – jak obniżyć ciśnienie?

Leczenie wysokiego ciśnienia krwi w ciąży obejmuje również zmiany w żywieniu przyszłej mamy. Zalecane jest ograniczenie soli w diecie oraz wprowadzenie żywności bogatej w potas, witaminę C, magnez, wapń i kwasy tłuszczowe omega-3. Dieta powinna być lekkostrawna i dostosowana do potrzeb zdrowotnych ciężarnej.

Regularne wizyty u lekarza i kontrolowanie ciśnienia krwi są ważne dla skutecznego zarządzania zarówno niskim, jak i wysokim ciśnieniem w ciąży. Przyszłe mamy powinny być świadome objawów związanych z nieprawidłowym ciśnieniem krwi i niezwłocznie zgłaszać wszelkie niepokojące symptomy. 

Odpowiednia opieka prenatalna, właściwe leczenie oraz zdrowy styl życia mogą znacząco zmniejszyć ryzyko powikłań matki i dziecka.

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące niskiego i wysokiego ciśnienia w ciąży.